ΒΑΤΣΛΑΒ ΚΛΑΟΥΣ
To αρπακτικό της Πράγας
Η κλοπή του στιλό ήταν µόνο ένα πταίσµα στην πλούσια καριέρα του τσέχου προέδρου
ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ ΔΗΜΗΤΡΟΛΟΠΟΥΛΟΥ
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Σάββατο 16 Απριλίου 2011
Στο
βίντεο που έκανε τον γύρο του κόσµου, ο πρόεδρος µιας χώρας
εµφανίζεται να σουφρώνει µια πένα την ώρα που δίπλα του µιλάει κάποιος
οµόλογός του. Δεν πρόκειται για το ανεξέλεγκτο πάθοςενός κλεπτοµανούς.
Στην περίπτωση του Βάτσλαβ Κλάους, το βίντεο αυτό βρίσκεται στο σηµείο
όπου η γελοιότητα τέµνει την αναξιοπρέπεια και η αρπακτική διάθεση
διαλύει και το τελευταίο ίχνος ηθικής αντίστασης.
Αν ο πολιτικός αριβισµός στην πιο ακραία εκδοχή του είχε πρόσωπο, αυτό θα είχε τα χαρακτηριστικά του προέδρου της Τσεχίας. Πώς αλλιώς µπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι ο αποκαλούµενος και Μάργκαρετ Θάτσερ της Κεντρικής Ευρώπης ήταν ένας πιστός απαράτσικ του υπαρκτού σοσιαλισµού; Το πρόβληµα µε τον Βάτσλαβ Κλάους δεν είναι ότιδεν αντιστάθηκε στο τέρας όπως ο προκάτοχός του στην προεδρία Βάτσλαβ Χάβελ. Κανείς δεν θα είχε το δικαίωµα να απαιτεί περγαµηνές αντιστασιακού από όσους σήκωναν στους ώµους τους το βάρος ενός καταπιεστικού καθεστώτος χωρίς να αντιδρούν. Οκαθένας όµως θα είχε το δικαίωµα να είναι καχύποπτος απέναντι σε κάποιον που χρηµάτισε ανώτερο στέλεχος της Κεντρικής Τράπεζας της σοσιαλιστικής Τσεχίας και ανέβηκε στο άρµα της βελούδινης επανάστασης µόνο όταν βεβαιώθηκε πως το καθεστώς κατέρρεε.
ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ. Η πολιτεία του Βάτσλαβ Κλάους είναι γεµάτη από τέτοιες θεαµατικές τούµπες, ψυχρούς υπολογισµούς, ακραίες θέσεις και σκοτεινές φήµες. Από την εποχή που σπούδαζε Οικονοµικά, ήταν ο άνθρωπος όλωντων καταστάσεων. Είχε την ευκαιρία να συνεχίσει τις σπουδέςτου στην Ιταλία και τις ΗΠΑ και το σπάνιο προνόµιο να ταξιδεύει πολύ συχνά στο εξωτερικό ως τραπεζικό στέλεχος.
Σύµφωνα µε τον Ρόµπερτ Ερινγκερ, πρώην πράκτορα της CIA, ο Κλάους εργαζόταν ως κατάσκοπος του κοµµουνιστικούκαθεστώτος της χώρας του. Ο ίδιος ισχυρίζεταιότι το Κρεµλίνο έχει στηδιάθεσή του έναν ογκώδη φάκελο µε τις αποστολές του πράκτορα Κλάους την εποχή του ΨυχρούΠολέµου. Ο ισχυρισµός δεν έχει επιβεβαιωθεί από επίσηµη πηγή. Θα µπορούσε όµως να δώσει µια εξήγηση για το γεγονός ότι ο άνθρωπος που παροµοιάζει την Ευρωπαϊκή Ενωση µε τη Σοβιετική Ενωση επειδή θεωρεί ότι οι Βρυξέλλες ψαλιδίζουν την κυριαρχία της Τσεχίας, υπέγραφε ως πρωθυπουργός συµφωνίες µε τη Ρωσία που στραγγάλισαντην ενεργειακή ανεξαρτησία της χώρας του. Θα µπορούσε να εξηγήσει επίσης γιατί ο άνθρωπος που έχει χαρακτηριστεί από το περιοδικό «Εκόνοµιστ» ως ένας από τουςπιο «ένθερµους υποστηρικτές του Βλαντίµιρ Πούτιν», ήταν ο µοναδικός ηγέτης της Ευρώπης που ταυτίστηκε απολύτως µε τις θέσεις του Κρεµλίνου στον πόλεµο της Γεωργίας και στο θέµα της ανεξαρτησίας του Κοσόβου. Ο Κλάους πάντως δεν φαίνεται να είναι ο τύπος του ανθρώπου που προσφέρει τις υπηρεσίες του χωρίς ανταλλάγµατα. Το πόνηµά του για την υπερθέρµανση, υπό τοντίτλο «Πράσινη απειλή για τονγαλάζιο πλανήτη», γνώρισε αλλεπάλληλες εκδόσεις στα ρωσικά χάρη στην ευγενική χορηγία του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού της Lukoil.
Ο ακραίος νεοφιλελευθερισµός είναι ένας τρόπος για να επιβιώσει πολιτικά στη µετακοµµουνιστική Τσεχία ένας παλιός απαράτσικ. ∆εν είναι όµως ο µοναδικός. Ο ευρωσκεπτικισµός του Βάτσλαβ Κλάους κάνει τους Τόρις στη Βρετανία να µοιάζουν απλώς σαν τα γκρινιάρικα παιδιά των πατέρων της Ενωσης. Η δική του αποστροφή προς το ευρωπαϊκό οικοδόµηµα συναντάται στη λαϊκιστική άκρα ∆εξιά. Πλασάρεται ως αγωνία ανεξαρτησίας, υπόσχεση κυριαρχίας καιένδειξη πατριωτισµού. Τον Ιανουάριο του2009, όταν η Τσεχίαανέλαβε την προεδρία της Ε.Ε.,στα δηµόσια κτίρια της χώρας δενυψώθηκε ούτε µία µπλε σηµαία µε τα αστέρια. Ο συµβολισµός ήταν σαφής: σε µια χώρα όπου κυµάτιζε η κόκκινη σηµαία µε το σφυροδρέπανο, οτιδήποτε πέρα από το εθνικό σύµβολο θα θύµιζε εκείνη την επάρατη εποχή. Τον Ιούνιο του ίδιου έτους, όταν ηΤσεχία παρέδωσε την προεδρία στη Σουηδία, ο αναστεναγµός ανακούφισης που βγήκε από πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ακούστηκε µέχρι την Πράγα. Η αριστερή «Λιµπερασιόν» στη Γαλλία ευχαριστούσε τη θεά Τύχη που κατά τον πόλεµο της Γεωργίας, τον Αύγουστοτου 2008, την προεδρία της Ε.Ε. ασκούσε ο µισητός Νικολά Σαρκοζί και όχι ο ανεκδιήγητος Βάτσλαβ Κλάους.«Μπορεί να φανταστεί κανείς τι θα γινόταν σε αυτή την περίπτωση;», αναρωτιόταν η γαλλική εφηµερίδα. Το ίδιο τροµακτικό ερώτηµα θα µπορούσε να διατυπωθεί αν οΚλάους είχε κληθεί να διαδραµατίσει σηµαντικό ρόλο στην υπογραφή του πρωτοκόλλου του Κιότο ή στη∆ιάσκεψη της Κοπεγχάγης. Στοθέµα της κλιµατικής αλλαγής, ο τσέχος πρόεδρος είναι ακραίος ακόµη και για τα δεδοµένα της Σάρα Πέιλιν. Αντίθετα από τους αµερικανούς νεοσυντηρητικούς, που µπορείνα µιλάνε για «θέληµα Θεού» αλλά τουλάχιστον αναγνωρίζουν ότι κάτι δεν πάει καλά στον πλανήτη, ο Κλάους πίσω από τον «µύθο της οικολογίας» βλέπει ένα σκοτεινό σχέδιο κοµµουνιστών ο σκοπός των οποίων είναι να πλήξουν τον τρόπο ζωής µας. Κάπως έτσι ο Αλ Γκορ, άλλοτευποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ και οσκαρικός δηµιουργός του ντοκιµαντέρ «Αβολη αλήθεια», αποτελεί «απειλήγια τον πολιτισµό». Και υπό το ίδιο πρίσµα, η οικολογία είναι «η αντεπίθεση του σύγχρονου κοµµουνισµού» και αποτελεί µεγαλύτερη απειλή για την ελευθερία, τη δηµοκρατίακαι την ευηµερία», όπως είχε την ευκαιρία να γράψει τον Ιανουάριο του2009 στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιµς».
ΕΚΛΕΚΤΙΚΕΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΕΣ. Θα ήταν εύκολο να δει κανείς τον Κλάους ως γραφικήπερίπτωση. Στην πραγµατικότητα, είναι µια κλασική περίπτωση τερατογένεσης από αυτές που έσκασαν σε πολλέςχώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Ο Κλάους, οι πολωνοί αδελφοί Καζίνσκι, ο ούγγρος Βίκτορ Ορµπαν θα κινούνταν στις παρυφές µιας παλαιάς και στέρεης κοινοβουλευτικής δηµοκρατίας. Στις νεαρές δηµοκρατίεςτου πρώην ανατολικού µπλοκ υπάρχει χώρος γι’ αυτούς στην κεντρική πολιτική σκηνή. Και πώς βρέθηκε εκεί; Το 1989, εµφανίστηκε στο Φόρουµ των Πολιτών του Χάβελ µαζί µε συναδέλφους του οικονοµολόγους. Εγινε υπουργός Οικονοµικών στη µεταβατική κυβέρνηση και έπειτα δύο φορές πρωθυπουργός. Παραιτήθηκε το 1997 ότανβρέθηκαν 5 εκατ.
δολάρια στο όνοµά του σε µυστικό λογαριασµό στην Ελβετία. Ο λογαριασµός συνδέθηκε µε παράνοµη χρηµατοδότηση του κόµµατός του και ο ίδιος βγήκε αλώβητος. Για να γίνει πρόεδρος δεν δίστασε να κάνει µυστική συµφωνία µε τους βουλευτές του Κοµµουνιστικού Κόµµατος. Ως ανώτατος άρχων της Τσεχίας, είναι ο τύπος του παντρεµένου εβδοµηντάρη που µπορείνα περνάει τις βραδιές του µε εικοσιπεντάχρονες φοιτήτριες, αλλά ηηθική του τον υποχρεώνει να θέτει βέτο στον νόµο για τη συµβίωση των οµοφυλοφίλων. ∆υστυχώς, από όλα αυτά επεισόδια της πολιτείας του Βάτσλαβ Κλάους, βίντεο υπάρχει µόνο για εκείνη την πένα.
Αν ο πολιτικός αριβισµός στην πιο ακραία εκδοχή του είχε πρόσωπο, αυτό θα είχε τα χαρακτηριστικά του προέδρου της Τσεχίας. Πώς αλλιώς µπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι ο αποκαλούµενος και Μάργκαρετ Θάτσερ της Κεντρικής Ευρώπης ήταν ένας πιστός απαράτσικ του υπαρκτού σοσιαλισµού; Το πρόβληµα µε τον Βάτσλαβ Κλάους δεν είναι ότιδεν αντιστάθηκε στο τέρας όπως ο προκάτοχός του στην προεδρία Βάτσλαβ Χάβελ. Κανείς δεν θα είχε το δικαίωµα να απαιτεί περγαµηνές αντιστασιακού από όσους σήκωναν στους ώµους τους το βάρος ενός καταπιεστικού καθεστώτος χωρίς να αντιδρούν. Οκαθένας όµως θα είχε το δικαίωµα να είναι καχύποπτος απέναντι σε κάποιον που χρηµάτισε ανώτερο στέλεχος της Κεντρικής Τράπεζας της σοσιαλιστικής Τσεχίας και ανέβηκε στο άρµα της βελούδινης επανάστασης µόνο όταν βεβαιώθηκε πως το καθεστώς κατέρρεε.
ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ. Η πολιτεία του Βάτσλαβ Κλάους είναι γεµάτη από τέτοιες θεαµατικές τούµπες, ψυχρούς υπολογισµούς, ακραίες θέσεις και σκοτεινές φήµες. Από την εποχή που σπούδαζε Οικονοµικά, ήταν ο άνθρωπος όλωντων καταστάσεων. Είχε την ευκαιρία να συνεχίσει τις σπουδέςτου στην Ιταλία και τις ΗΠΑ και το σπάνιο προνόµιο να ταξιδεύει πολύ συχνά στο εξωτερικό ως τραπεζικό στέλεχος.
Σύµφωνα µε τον Ρόµπερτ Ερινγκερ, πρώην πράκτορα της CIA, ο Κλάους εργαζόταν ως κατάσκοπος του κοµµουνιστικούκαθεστώτος της χώρας του. Ο ίδιος ισχυρίζεταιότι το Κρεµλίνο έχει στηδιάθεσή του έναν ογκώδη φάκελο µε τις αποστολές του πράκτορα Κλάους την εποχή του ΨυχρούΠολέµου. Ο ισχυρισµός δεν έχει επιβεβαιωθεί από επίσηµη πηγή. Θα µπορούσε όµως να δώσει µια εξήγηση για το γεγονός ότι ο άνθρωπος που παροµοιάζει την Ευρωπαϊκή Ενωση µε τη Σοβιετική Ενωση επειδή θεωρεί ότι οι Βρυξέλλες ψαλιδίζουν την κυριαρχία της Τσεχίας, υπέγραφε ως πρωθυπουργός συµφωνίες µε τη Ρωσία που στραγγάλισαντην ενεργειακή ανεξαρτησία της χώρας του. Θα µπορούσε να εξηγήσει επίσης γιατί ο άνθρωπος που έχει χαρακτηριστεί από το περιοδικό «Εκόνοµιστ» ως ένας από τουςπιο «ένθερµους υποστηρικτές του Βλαντίµιρ Πούτιν», ήταν ο µοναδικός ηγέτης της Ευρώπης που ταυτίστηκε απολύτως µε τις θέσεις του Κρεµλίνου στον πόλεµο της Γεωργίας και στο θέµα της ανεξαρτησίας του Κοσόβου. Ο Κλάους πάντως δεν φαίνεται να είναι ο τύπος του ανθρώπου που προσφέρει τις υπηρεσίες του χωρίς ανταλλάγµατα. Το πόνηµά του για την υπερθέρµανση, υπό τοντίτλο «Πράσινη απειλή για τονγαλάζιο πλανήτη», γνώρισε αλλεπάλληλες εκδόσεις στα ρωσικά χάρη στην ευγενική χορηγία του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού της Lukoil.
Ο ακραίος νεοφιλελευθερισµός είναι ένας τρόπος για να επιβιώσει πολιτικά στη µετακοµµουνιστική Τσεχία ένας παλιός απαράτσικ. ∆εν είναι όµως ο µοναδικός. Ο ευρωσκεπτικισµός του Βάτσλαβ Κλάους κάνει τους Τόρις στη Βρετανία να µοιάζουν απλώς σαν τα γκρινιάρικα παιδιά των πατέρων της Ενωσης. Η δική του αποστροφή προς το ευρωπαϊκό οικοδόµηµα συναντάται στη λαϊκιστική άκρα ∆εξιά. Πλασάρεται ως αγωνία ανεξαρτησίας, υπόσχεση κυριαρχίας καιένδειξη πατριωτισµού. Τον Ιανουάριο του2009, όταν η Τσεχίαανέλαβε την προεδρία της Ε.Ε.,στα δηµόσια κτίρια της χώρας δενυψώθηκε ούτε µία µπλε σηµαία µε τα αστέρια. Ο συµβολισµός ήταν σαφής: σε µια χώρα όπου κυµάτιζε η κόκκινη σηµαία µε το σφυροδρέπανο, οτιδήποτε πέρα από το εθνικό σύµβολο θα θύµιζε εκείνη την επάρατη εποχή. Τον Ιούνιο του ίδιου έτους, όταν ηΤσεχία παρέδωσε την προεδρία στη Σουηδία, ο αναστεναγµός ανακούφισης που βγήκε από πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ακούστηκε µέχρι την Πράγα. Η αριστερή «Λιµπερασιόν» στη Γαλλία ευχαριστούσε τη θεά Τύχη που κατά τον πόλεµο της Γεωργίας, τον Αύγουστοτου 2008, την προεδρία της Ε.Ε. ασκούσε ο µισητός Νικολά Σαρκοζί και όχι ο ανεκδιήγητος Βάτσλαβ Κλάους.«Μπορεί να φανταστεί κανείς τι θα γινόταν σε αυτή την περίπτωση;», αναρωτιόταν η γαλλική εφηµερίδα. Το ίδιο τροµακτικό ερώτηµα θα µπορούσε να διατυπωθεί αν οΚλάους είχε κληθεί να διαδραµατίσει σηµαντικό ρόλο στην υπογραφή του πρωτοκόλλου του Κιότο ή στη∆ιάσκεψη της Κοπεγχάγης. Στοθέµα της κλιµατικής αλλαγής, ο τσέχος πρόεδρος είναι ακραίος ακόµη και για τα δεδοµένα της Σάρα Πέιλιν. Αντίθετα από τους αµερικανούς νεοσυντηρητικούς, που µπορείνα µιλάνε για «θέληµα Θεού» αλλά τουλάχιστον αναγνωρίζουν ότι κάτι δεν πάει καλά στον πλανήτη, ο Κλάους πίσω από τον «µύθο της οικολογίας» βλέπει ένα σκοτεινό σχέδιο κοµµουνιστών ο σκοπός των οποίων είναι να πλήξουν τον τρόπο ζωής µας. Κάπως έτσι ο Αλ Γκορ, άλλοτευποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ και οσκαρικός δηµιουργός του ντοκιµαντέρ «Αβολη αλήθεια», αποτελεί «απειλήγια τον πολιτισµό». Και υπό το ίδιο πρίσµα, η οικολογία είναι «η αντεπίθεση του σύγχρονου κοµµουνισµού» και αποτελεί µεγαλύτερη απειλή για την ελευθερία, τη δηµοκρατίακαι την ευηµερία», όπως είχε την ευκαιρία να γράψει τον Ιανουάριο του2009 στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιµς».
ΕΚΛΕΚΤΙΚΕΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΕΣ. Θα ήταν εύκολο να δει κανείς τον Κλάους ως γραφικήπερίπτωση. Στην πραγµατικότητα, είναι µια κλασική περίπτωση τερατογένεσης από αυτές που έσκασαν σε πολλέςχώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Ο Κλάους, οι πολωνοί αδελφοί Καζίνσκι, ο ούγγρος Βίκτορ Ορµπαν θα κινούνταν στις παρυφές µιας παλαιάς και στέρεης κοινοβουλευτικής δηµοκρατίας. Στις νεαρές δηµοκρατίεςτου πρώην ανατολικού µπλοκ υπάρχει χώρος γι’ αυτούς στην κεντρική πολιτική σκηνή. Και πώς βρέθηκε εκεί; Το 1989, εµφανίστηκε στο Φόρουµ των Πολιτών του Χάβελ µαζί µε συναδέλφους του οικονοµολόγους. Εγινε υπουργός Οικονοµικών στη µεταβατική κυβέρνηση και έπειτα δύο φορές πρωθυπουργός. Παραιτήθηκε το 1997 ότανβρέθηκαν 5 εκατ.
δολάρια στο όνοµά του σε µυστικό λογαριασµό στην Ελβετία. Ο λογαριασµός συνδέθηκε µε παράνοµη χρηµατοδότηση του κόµµατός του και ο ίδιος βγήκε αλώβητος. Για να γίνει πρόεδρος δεν δίστασε να κάνει µυστική συµφωνία µε τους βουλευτές του Κοµµουνιστικού Κόµµατος. Ως ανώτατος άρχων της Τσεχίας, είναι ο τύπος του παντρεµένου εβδοµηντάρη που µπορείνα περνάει τις βραδιές του µε εικοσιπεντάχρονες φοιτήτριες, αλλά ηηθική του τον υποχρεώνει να θέτει βέτο στον νόµο για τη συµβίωση των οµοφυλοφίλων. ∆υστυχώς, από όλα αυτά επεισόδια της πολιτείας του Βάτσλαβ Κλάους, βίντεο υπάρχει µόνο για εκείνη την πένα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου