Ο Φουκώ για την διαφορά μεταξύ της ιστορίας των ιδεών και ιστορίας της Σκέψης

 Η ΠΑΡΡΗΣΙΑ ...Αυ

τή είναι η διαφορά μεταξύ ιστορίας των ιδεών και ιστορίας της σκέψης. Η ιστορία των ιδεών είναι η ανάλυση της τάδε ή της δείνα έννοιας από τη γέννησή της ως την άνδρωσή της, εξεταζόμενης εντός του συστήματος κάποιων άλλων εννοιών, οι οποίες συνιστούν το πλαίσιό της. Η ιστορία της σκέψης οφείλει να είναι, νομίζω, κάτι διαφορετικό: η ανάλυση του τρόπου με τον οποίο ένα πεδίο εμπειρίας και ένα σύνολο πρακτικών οι οποίες παλαιότερα γίνονταν αποδεκτές απροβλημάτιστα, οι οποίες ήταν οικείες και παρέμεναν σιωπηρές, ή, τουλάχιστον, πέρα από κάθε συζήτηση, καθίστανται πρόβλημα, προ- καλούν συζητήσεις και διαμάχες και υποκινούν νέες αντιδράσεις, προκαλώντας έτσι κρίση σε συνήθειες, σε πρακτικές και σε θεσμούς. Η ιστορία της σκέψης —νοούμενη μ' αυτόν τον τρόπο και θεωρού- μένη ως κάτι σαφώς διακριτό από την ιστορία των ιδεών είναι η ιστορία του τρόπου με τον οποίον οι άνθρωποι ασχολούνται με το ένα ή το άλλο πράγμα, η ιστορία του τρόπου με τον οποίο μεριμνούν γι' αυτό – π.χ. με την τρέλα, το έγκλημα, το σεξ, ή τον εαυτό τους και την αλήθεια. Κατ' εμέ, το ότι η λέξη παρρησία εμφανίζεται στο τέλος του 5ου αιώνα π.Χ. στα κείμενα που μόλις διάβασα, δεν μαρτυρεί ότι η ελευθερία λόγου ανακαλύφθηκε ως ιδέα ή ως αξία εκείνη τη στιγμή, αλλά ότι η εμφάνιση αυτής της λέξης σηματοδοτεί μια καινούργια προβληματοποίηση σχετικά με την ελευθερία του λόγου στην Αθήνα, ότι συνδέεται με έναν νέο τρόπο ενασχόλησης με τις σχέσεις μεταξύ αλήθειας, ελευθερίας, πολιτικής εξουσίας και λεκτικής δραστηριότητας, ένα νέο τρόπο διερεύνησης των σχέσεων αυτών ... Σελ 86 

τι έγραψα κατά καιρούς για τον Τσίπρα και αλλους ως χαρισματικο ηγέτη

Petros Theodoridis 28 Αυγούστου 2015 · αν ο Τσιπρας ειναι χαρισματικός Ηγετης θυμιζω εναν απο τους κινδυνους που ανελυσε καποτε για τον Χ. Η ο Βέμπερ: ειναι καταδικασμένος στην επιτυχια καθε αποτυχια κινδυνευει να τον αποκαθηλώσει .. Ειναι δηλαδή καταδικασμένος στο να Γοητευει διαρκώς ......................................................................................... Μια σύγκριση : Και ο Ανδρέας Παπανδρέου ( υπήρξε ) και ο Τσίπρας ( είναι ) χαρισματικοί ηγέτες. Ο Βαγγέλης Βενιζέλος παρόλο που είναι πάρα πάρα πολύ Έξυπνος δεν είναι χαρισματικός. Για να είσαι χαρισματικός δεν φτάνει να είσαι πολύ έξυπνος , πρέπει να μπορείς και να γοητεύεις. Όχι όλους , όχι να σε αγαπούν όλοι , γιατί ο χαρισματικός ηγέτης είναι μια αγωνιστική έννοια , μια πολεμική έννοια.Τον αγαπούν μεν τον ερωτεύονται τρελα αλλά και τον μισούν τρελα.Και τον Ανδρέα και τον Τσίπρα : Ξεσηκώνουν πάθη ,έρωτα και μιση. Ομως ο Βενιζέλος ο Βαγγέλης δεν μπορεί να αγαπηθεί ούτε να μισηθει.... Ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν γιος χαρισματικού ηγέτη και αυτό είναι εξαιρετικά σπάνιο . Διότι , κατά Μαξ Βέμπερ ένα πρόβλημα σημαντικό του χαρισματικού ηγέτη είναι ότι δεν βρίσκει εύκολα διάδοχο. Ο Διάδοχος δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί του, ζει στη σκιά του και προκαλεί διαρκώς απογοητεύση. Αυτό έπαθε και ο Γαπ . Έχοντας εσωτερικευσει τον πατέρα πάθαινε διαρκώς Μπλόκο : Δεν μπορουσε να τον ξεπεράσει . Ομως ο Ανδρέας όχι μόνο ξεπέρασε τον μπαμπά του , τον Γεώργιο , αλλά και διέπραξε και μια επιτυχημένη πατροκτονια ( μεταφορικά) διαλύοντας την Ένωση Κέντρου για να φτιάξει με τα υλικά της το ΠΑΣΟΚ όπως οι χριστιανοί που διέλυαν τους αρχαίους ναούς για να φτιάξουν τις εκκλησίες τους .... Ο Ανδρέας είχε μια κληρονομιά που αξιοποίησε στο έπακρο .Καθηγητής στο Μπέρκλεϋ και πρύτανης , Λάμπρος οικονομολόγος , με τον μύθο του μεγάλου εραστή να τον ακολουθεί , πατέρας αφεντης αλλά και γιος ελευθερωτής , είχε επιπλέον την τύχη να αναδειχθεί σε μια εποχή που ακόμα κυριαρχούσε ο Έντυπος λόγος και δειλά δειλά η ( κρατική - ελεγχόμενη) τηλεόραση. Έντυπος λόγος σήμαινε κυριως λόγος των βιβλίων και των εφημερίδων ( κατά Χέγκελ η καθημερινή εκκοσμικευμενη προσευχη) και οι εφημερίδες δεν εστίαζαν στη εποχή του Ανδρέα στα μικρά αλλά στα μεγάλα . Δεν υπήρχε ακόμα η Τυραννία της οικειότητας όπως την παρουσίασε ο Ρ. Σεννετ , που ήταν κυρίως ζήτημα της ιδιωτικής τηλεόρασης και ,τώρα , του διαδικτύου . Η κρατική τηλεόραση ενείχε δυνατότητες μεγαλείου και ο Ανδρέας τις αξιοποίησε ( με τον Μπιρσιμ) στο έπακρο . Το πλήθος παρουσιαζόταν ως Λαός με τρόπο άκρως σκηνοθετημένο και ο Ανδρέας συνομιλούσε με τον Λαό του όπως ο εραστής με την αγαπημένη του : Σώμα με Σώμα , φωνή με φωνή , Σύνθημα με σύνθημα..Εξάλλου ήταν ακόμα η εποχή των Μεγάλων ηγετών , των Έξι π.χ η εποχή τωνΑδεσμευτων, ο κόσμος ήταν ακόμα χωρισμένος στα Δύο , Υπήρχαν , ακόμα οι δύο Υπερδυνάμεις, ο Υπαρκτός σοσιαλισμός , Ο Ανδρέας μπορούσε να ελίσσεται ανάμεσα στους δύο κόσμους , να παίρνει τα Μοπ από την Εοκ , να προσφέρει στον Λαό του Χρήματα και λόγια , όλο και πιο ωραία λόγια όλο και πιο ωραία χρήματα, μαζί σου Αντρέα για μια Ελλάδα νέα, το όνειρο γίνεται πραγματικότητα , Εδώ και τωρα,σοσιαλισμός ........ Ο Ανδρέας ξεκίνησε από ψηλά ο Τσίπρας από πουθενά . Από ένα πουκάμισο αδειανό .Από ένα χαμόγελο. Αλλα τι χαμόγελο ε !!! Έγραφε απίθανα στην ιδιωτική τηλεόραση και τον λάτρεψαν οι γυναίκες , τα κορίτσια και οι μαμάδες .Και οι γιαγιάδες : " Τι καλό παιδι !!!" ..Και όντως ήταν και επιπλέον με μια εκπληκτική ικανότητα να μαθαίνει , στην αρχή όλο λάθη μα εντέλει χάρη ακριβώς στα λάθη .. Ο Αντρέας ανήκε σε μια Ελίτ και κατέβηκε ως ο υιός ελευθερωτής , μεσσίας προς τον Λαό .Ο Τσίπρας αντίθετα δεν κατέβηκε ' ανεβαίνει σταθερά ..Ξεκίνησε από το Α και εξελίσσεται με τρόπο εκπληκτικο . Αν ο Αντρέας ήταν ο Γιος ελευθερωτής που ξεκίνησε από μια Ελίτ για να σώσει τον Λαό , ο Τσίπρας είναι σαρξ εκ σαρκος του λαού μας . Όχι τόσο μορφωμένος , όχι καθηγητής Πανεπιστημίου και πρύτανης αλλά όλο και καλύτερος. ( Συνεχίζεται )

και τωρα τι θα γένουμε χωρις τον Τσιπρα ;

https://youtu.be/tR1gzZml4ow

Κάποιες φορές δεν θέλουμε να βρούμε την Ιθάκη

Κάποιες φορές δεν θέλουμε να βρούμε την Ιθάκη
Και μόνοι μες τη θάλασσα ταξιδεύουμε
Ο ουρανός ακίνητος σαν την ψυχή μας
Κι ακούμε την ανάσα μας τα βράδια

Κάποιες φορές δεν θέλουμε να βρούμε την Ιθάκη
Καταμεσής –ακίνητοι- σε μια θάλασσα σα λάδι
Ανάμεσα στον Ύπνο και στον Ξύπνο

Ακούμε την καρδιά μας να χτυπά

Και ολόγυρα μας σιωπή
Κι επαγρυπνούμε
Μη και φυσήξει ο Άνεμος και μας την πάρει
Ετούτη τη διάχυτη, στη θάλασσα, στιγμή ....

το ζητημα της " σοφιας " δηθεν των γηρατειων.

 Ξαναφερνω το ζητημα της " σοφιας " δηθεν των γηρατειων. Νομιζω οτι πρωτον η καθε ηλικία εχει την δική της " σοφία " ήτοι στρατηγικες επιβιωσης και αντιμετώπισης προβλημάτων. Συχνα τα προβλήματα των μικρων παιδιων μας φαίνονται ασημαντα .Γιαυτους ομως ειναι βουνο.Μεγαλώνοντας Δεν γινομαστε πιο ικανοι ( συνηθως ) να επιλυουμε προβληματα που συναντουσαμε σε νεοτερη ηλικια ...Απλώς τα προσπερναμε και συνανταμε αλλα.Τα απωθουμε ..Ποιο ειναι εξαλλου στη ζωή το θεμα που λυνεται ; ( περαν των εντελώς τετριμμενων ) .. . Κατα δευτερον : Εχω την αισθηση οτι ο γερος καθώς βγαινει απο το παιχνιδι οριστικά και αμετακλητα κανει και την Αναπληρωση του πιστευοντας οτι αυτο που χανει - την ενέργεια , την σχεση του με την ενεργή επαγγελματική ,κοινωνική, ερωτικη κλπ ζωή , την αναπληρώνει η Σοφια που νομιζει οτι εχει συσσωρευσει .... Κατα τρίτον: αυτή η Σοφια τις περισσοτερες φορες δεν ειναι παρα μια θλιβερή σαλατα κοινοτοπιων , στερεοτύπων και προκαταλήψεων στων οποιων το καβουκι κρύβεται για να οχυρωθει .. . Τεταρτον στην σπανια περιπτωση που στον Γερο συνανταμε οντως σοφια αυτη δεν ειναι ενα αιθεριο Αποσταγμα εμπειριών ζωής αλλα ενα Κατακαθι του Καφε ...

.Πικρο κατακαθι ( γνωμη μου )

.σκυφτοί και θλιβεροί αποζητάμε με τις αλυσίδες μας όπως οι κάτοικοι του Πλατωνικού σπήλαιου ...............

 Επιπλέον αυτό που ζούμε είναι και εκδήλωση μιας Μικροφυσικης της εξουσίας ,μιας Τριχοειδούς - όπως θα έλεγε ο Φουκώ - επέκταση - διείσδυση του συστήματος και του αυταρχικού καπιταλισμού από τα Μέσα- από τον ίδιο τον Εαυτό: Όχι μέσα από ένα εξωτερικό ..καταναγκασμό και " πρέπει " αλλά από ένας συνδυασμό του Έξω με το Μέσα ,όπου ο Φόβος διεισδύει από τις χαραμάδες μας και εσωτερικεύεται .Ενδοβαλλεται: Έτσι ,σκυφτοί και θλιβεροί αποζητάμε με τις αλυσίδες μας όπως οι κάτοικοι του Πλατωνικού σπήλαιου •και νομίζουμε πως το Θέατρο Σκιών που βλέπουμε ,αυτό το Καραγκιόζη Μπερντέ της εξουσιας ότι είναι λαμπροί και έξυπνοι πολιτικοί ,ανίκανοι καθώς γίναμε να ξεχωρίσουμε το καλό από το κακό ανήμποροι να βγούμε έξω από την Σπηλιά ώστε να δούμε τον Ήλιο και την Πραγματική Ζωή ,εξόριστοι σαν τον Ίωνα μέσ' την κοιλιά του Κήτους.....

π. θ

Έχω την ίδια αίσθηση ΑΣΦΥΞΙΑΣ όπως το 1973

 Έχω την ίδια αίσθηση ΑΣΦΥΞΙΑΣ όπως το 1973 το ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΩΣ ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ .. Ναι το Πολυτεχνείο πέρα από το Γεγονός ήταν και Μύθος • όχι βέβαια με την έννοια του ψεύδους όπως θαθελαν οι Δεξιοί αλλά με την έννοια του φωτοστέφανου που έχουν οι Αγιοτητες και τα ιερά ,της Αύρας που περιβάλλει ένα συλλογικο ιστορικό γεγονός : προκαλεί Δέος μαζί με πόνο ,λάμπει σαν μια θεότητα που σε τυφλώνει με το φως της

.Σκεφτείτε το στην εποχή του ,πως ακούστηκε στην επαρχιακή πόλη όπου ζούσα τότε στις Σέρρες : Σαν ξαφνικό Σιντριβάνι που ξεσπά στήν Έρημο .Θυμάμαι ,ειμασταν στο σχολείο και η υποδιευθύντρια ,μια θεούσα με κότσο βγήκε και μας είπε να μην κάνουμε ..τίποτε λες και υπήρχε περίπτωση να κάνουμε .Πήγαμε σπίτια μας σαν μουδιασμενοι Το βράδυ πήγα και κόλλησα ένα χαρτί στη πόρτα του Γυμνασίου " 5 νεκροί ζητούν εκδίκηση " - τόσους ανέφερε τότε το ραδιόφωνο της Χούντας .Φυσικά δεν έγινε τίποτε, όποιος το είδε απλώς το έσκισε .Δεν θυμάμαι καμμιά πιο θλιμμένη περίοδο της ζωής μου από εκείνη μεταξύ της 17 Νοέμβρη 73 και του Ιούλη του 74 .Σαν να μου είχανε κόψει τα πόδια .

Όταν έγινε το πραξικόπημα και η εισβολή τα ακούγαμε όλα από το ραδιόφωνο ,Ντουτσε Βελλε και ράδιο Μόσχα. Με την επιστράτευση θυμάμαι πολύ καλά είχε ανάψει η αγανάκτηση : ακούγαμε ιστορίες με... φίδια που δάγκωναν τους επιστρατευμένους , με κιβώτια που αντί για όπλα είχαν πέτρες...

Ακούσαμε και τον Μακάριο να λέει : " είμαι ζωντανός " .Επίσης είχαμε από τότε την αίσθηση της οικτρης απομόνωσης στην οποία είχε ρίξει τη Χώρα μας η Χούντα.. Ε όταν γύρισε το χαρτί και έγινε η Μεταπολίτευση ήταν σαν Ανάσταση. Και , ιδού ο Νυμφίος έρχεται μόνο που δεν ήταν μόνο ένας , ήταν όλοι οι φοιτητές: Ήταν μια εποχή που το να είσαι δύο τρία χρόνια μεγαλύτερος από τους 16αρηδες τότε , το να είσαι π.χ 19 αρης η 20αρης φοιτητής σου προσέδιδε μια αίγλη ....Απόστολου . Ο Φοιτητής ήταν το υποκείμενο που υποτίθεται ότι γνωρίζει ,ήταν ο - μεταξύ πολλών - Μεσσίας μας..Κι από κοντά εμείς οι , λίγο πολύ πολιτικοποιημένοι Μαθητές που κάνανε στη Θεσσαλονίκη τις περίφημες Παμμαθητικες .Τα πρότυπα είχαν πια αλλάξει και το να ξέρεις πέντε δέκα πράγματα για πολιτική ,να είσαι κάπως ξεβγαλμενος στις ...διαδικασίες και να έχεις διαβάσει ολίγον Λένιν και Μαρξ σου προσέδιδε λάμψη και σεξ απηλ. .Όμως ,π.χ τι θα πει ρε παιδιά Αιζεναχικοι που διαβάζαμε στην 18 Μπρυμαιρ κλπ του Μαρξ; ..; Ακόμα δεν μπόρεσα να καταλάβω. .....

.Τέλος πάντων πολύ πολύ γρήγορα σχηματίστηκε η νέα Γλώσσα της Μεταπολίτευσης με τις λέξεις κλειδιά όπως ΡΕΒΙΖΙΟΝΙΣΤΕΣ , και πολύ πολύ γρήγορα βρέθηκα εκεί στο 75 να μαλώνω για το 20 ο Συνέδριο και τα Γεγονότα της Τασκένδης του 55 ..Και άρχισε η επανάληψη , σαν το Μπολερό του Ραβέλ, επαναλαμβανόμενη μουσικη γύρω από ένα σταθερό μοτίβο ,ένα καινούριο νόημα που κράτησε και με κράτησε καμμιά τριανταριά ακόμα χρόνια ..

Π.Θ

Η παρρησία συνδέεται με το καθήκον

 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΡΗΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ

- Ναι, αλλά η παρρησία συνδέεται με τη δήλωση καθ' αυτή; Ή, αν ο συνομιλητής αντιδράσει και την εκλάβει ως προσβολή, η αντίδραση αυτή καθιστά εκ των υστέρων τη δήλωση πράξη παρρησίας:

Όταν ο Διονύσιος τιμώρησε τον Πλάτωνα και την έδιωξε απ τις Συρακούσες, δεν συμπεριφέρθηκε ως καλός ηγεμόνας, διότι, για λόγους που θα εξηγήσω αργότερα, αποτελεί καθήκον του ηγεμόνα να δέχεται την παρρησία. Αλλά αν ο ηγεμόνας δεν παίξει το παιχνίδι και απλώς τιμωρήσει τον λέγοντα, αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι ο φιλόσοφος όντως φέρθηκε με παρρησία.

Θα ήθελα, λοιπόν, να προσθέσω ένα τελευταίο πράγμα σχετικά με αυτά τα γενικά χαρακτηριστικά της παρρησίας, και στη συνέχεια θα απαντήσω και σ' άλλες ερωτήσεις, αν υπάρξουν.

Το τελευταίο χαρακτηριστικό της παρρησίας είναι το εξής: στην παρρησία, λέω την αλήθεια δεν σημαίνει απλώς διατρέχω έναν κίνδυνο θα καθήκον μου. Ο ρήτορας π.χ. που λέει την αλήθεια σε ανθρώπους που δεν είναι έτοιμοι να τη δεχτούν, σε ανθρώπους που μπορεί να τον τιμωρήσουν, να τον καταδικάσουν σε θάνατο ή σε εξορία, αυτός ο ρή τορας είναι ελεύθερος να σιωπήσει. Κανείς δεν τον αναγκάζει να μι λήσει απλώς νιώθει ότι είναι καθήκον του να μιλήσει. Όταν κάποιος έχει διαπράξει ένα έγκλημα και οι ανακριτές τον αναγκάσουν να ομο λογήσει το έγκλημά του, αυτό δεν αποτελεί παρρησία. Όταν ομολογεί, οικειοθελώς το έγκλημά του σε κάποιον άλλον λόγω ενός συγκεκρι- μένου ηθικού καθήκοντος, τότε, ναι, ο άνθρωπος αυτός ενεργεί με παρρησία. Το να ασκήσεις κριτική σ' έναν φίλο σου ή στον ηγεμόνα αποτελεί πράξη παρρησίας, εφόσον αποτελεί καθήκον σου να βοηθήσ σεις έναν φίλο που δεν συνειδητοποιεί ότι σφάλλει αποτελεί πράξη παρρησίας, στο βαθμό που θεωρείς καθήκον σου απέναντι στην πόλη το να βοηθήσεις τον ηγεμόνα να γίνει καλύτερος. Η παρρησία συνδέε 11 ται με την ελευθερία και το καθήκον. Τ Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι η παρρησία είναι μια λεκτικη

δραστηριότητα στην οποία ο λέγων έχει μια συγκεκριμένη σχέση μετην αλήθεια μέσω της ειλικρίνειας, μια συγκεκριμένη σχέση με τον

εαυτό του μέσω του κινδύνου, μια συγκεκριμένη σχέση με το νόμο μέσω της ελευθερίας και του καθήκοντος, και μια ορισμένη σχέση με τους άλλους ανθρώπους μέσω της κριτικής (τόσο της αυτοκριτικήςό σο και της άσκησης κριτικής σε άλλους). Ακριβέστερα, πρόκειταιι γα λεκτική δραστηριότητα στην οποία το υποκείμενο εκφράζει την προσωπική του σχέση με την αλήθεια και διακινδυνεύει τη ζωή του επειδή αισθάνεται ότι το να πει την αλήθεια αποτελεί καθήκον του,προκειμένου να βελτιώσει ή να βοηθήσει άλλους ανθρώπους.  Σελ 17

Η παρρησία προϋποθέτει Θάρρος

Μ' άλλα λόγια, η παρρησία αναφέρεται σχέσης μεταξύ υποκειμένου και αλήθειας, και αυτή η σχέση μεταξύ υποκειμένου και αλήθειας επιτυγχάνεται μέσω μιας λεκτικής δραστη ριότητας. Αυτό είναι το δεύτερο χαρακτηριστικό της παρρησίας, Τρίτο σημείο: στην παρρησία υπάρχει κάτι περισσότερο απ' αυτή σε ένα είδοs

τη σύμπτωση πεποίθησης και αλήθειας, απ' αυτή τη σχέση υποκειμεν νου και αλήθειας. Ασφαλώς, κάποιος μετέρχεται παρρησία όταν λέει την αλήθεια 

 Όμως, λέμε ότι κάποιος φέρεται με παρρησία και αξίζει να τον θεωρούμε παρρησιαστή, αν και μόνον αν ενυπάρχει και κάποιος κίνδυνος σ' αυτό, δηλαδή αν αυτός που μιλάει κινδυνεύει λέγοντας την αλήθεια. Για παράδειγμα, από την οπτική γωνία των Ελλήνων, κατά την ελλην νική αντίληψη, ένας δάσκαλος που διδάσκει γραμματική λέει στους μαθητές του την αλήθεια, και δεν έχει καμία αμφιβολία ότι αυτό τ σύμπτωση μεταξύ πεποίθησης και αλήθειας, ο συγκεκριμένος  δάσκαλος είναι παρρησιαστής, τουλάχιστον υπό κανονικές συνθήκες διδασκαλίας. Όταν, όμως, ένας φιλόσοφος απευθύνεται σ' έναν βα αιλιά, σ' έναν ηγεμόνα, σ' έναν τύραννο, και του λέει ότι η τυραννία δεν του διασφαλίζει την ευτυχία, διότι η τυραννία δεν είναι συμβατή με τη δικαιοσύνη, σ' αυτή την περίπτωση ο φιλόσοφος λέει μεν την αλήθεια, επιπροσθέτως όμως διατρέχει κίνδυνο, καθώς ο τύραννος μπορεί να θυμώσει και να τον τιμωρήσει: π.χ. να τον εξορίσει, ή και να τον σκοτώσει ακόμα. Σ' αυτήν ακριβώς την κατάσταση βρέθηκε ο Πλάτωνας απέναντι στον Διονύσιο των Συρακουσών, και υπάρχουν πολύ ενδιαφέρουσες αναφορές σε όλα αυτά τα θέματα στην Έβδομη επιστολή του Πλάτωνα και στον Δίωνα του Πλούταρχου. ........

Ο παρρησιαστής διατρέχει κίνδυνο. Φυσικά, το διακύβευμα δεν είναι πάντα η ζωή. Όταν π.χ. βλέπεις έναν φίλο σου να κάνει κάτι που δεν είναι σωστό και διακινδυνεύεις να τον θυμώσεις λέγοντάς του ότι δεν φέρεται ορθά, είσαι παρρησιαστής. Δεν διακινδυνεύεις μεν τη ζωή σου, αλλά μπορεί να τον θίξεις, και η φιλία σας ενδέχεται να πληγεί. Στην πολιτική αρένα, αν ένας ρήτορας διακινδυνεύσει να χάσει τη δημοτικότητά του επειδή η γνώμη του είναι αντίθετη με τη γνώμη της πλειοψηφίας, φέρεται με παρρησία. Όπως βλέπουμε, λοιπόν, η παρρησία συνδέεται με τον κίνδυνο και σχετίζεται με το θάρρος •  Σελ 140

 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΡΗΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ

Σημείο δεύτερο: η παρρησία είναι κάτι περισσότερο απ' αυτή την ειλικρίνεια, απ' αυτή την ευθύτητα η παρρησία είναι κάτι περισσότε ρα από το να φανερώσεις τη σκέψη σου στον άλλο. Ο παρρησιαστής δεν λέει καθετί που περνά απ' το μυαλό του. Βασικά, ας γίνουμε λίγο πιο συγκεκριμένοι. Υπάρχουν δύο είδη παρρησίας. Υπάρχει από τη μια η κακή παρρησία, η οποία συνίσταται στο να λέει κανείς οτιδή ποτε έχει στο μυαλό του, αδιακρίτως, χωρίς να ελέγχει τι λέει. Σ' αυτή την περίπτωση, η χρήση της παρρησίας δεν απέχει πολύ από την αμε τροέπεια. Αυτή η υποτιμητική χρήση της λέξης παρρησία είναι σπάνια στα κλασικά κείμενα. Τη συναντάμε μερικές φορές στον Πλάτωνα, όπου χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει το κακό δημοκρατικό που λίτευμα, όπου ο καθένας μπορεί να απευθύνεται στους συμπολίτες του και να τους λέει ό,τι του κατέβει, ακόμα και πράγματα άκρως επικίνδυνα για την πόλη.        Με υποτιμητική σημασία συναντάμε επίσης την παρρησίαν, συχνότερα, σε χριστιανικά κείμενα, όπου αυτή, η κακή παρρησία, αντιπαραβάλλεται προς τη σιωπή στη σιωπή νοούμενη - ως πειθαρχία, ή στη σιωπή ως προϋπόθεση για τη θέαση του Θεού. Σ' αυτή την περίπτωση, η παρρησία αποτελεί εμπόδιο στην προσπάθεια του ανθρώπου να δει τον Θεό. Η παρρησία εδώ είναι μια λεκτική δραστηριότητα που καθρεφτίζει κάθε κίνηση του νου και της καρδιάς, και η οποία ως εκ τούτου αποτελεί εμπόδιο για την ενατένιση του Θεού. Αυτή είναι η κακή παρρησία.

Όμως, τις περισσότερες φορές στα κλασικά κείμενα η παρρησία δεν έχει αυτή την υποτιμητική σημασία έχει σημασία θετική. Παρρησιάζειν ή παρρησιάζεσθαι σημαίνει «λέω την αλήθεια». Αλλά αυτό δεν είναι και τόσο σαφές ο παρρησιαστής λέει αυτό πο

υ νομίζει ότι είναι αλήθεια ή αυτό που πράγματι είναι αλήθεια; Η απάντηση είναι: ο παρρησιαστής λέει αυτό που είναι αλήθεια επειδή πιστεύει ότι είναι αλήθεια, και πιστεύει ότι αυτό που λέει είναι αλήθεια επειδή αυτό που λέει είναι πράγματι αλήθεια. Πέρα από το ότι ο παρρησιαστής είναι ειλικρινής, ότι εκφράζει τη γνώμη του απερίφραστα, η γνώμη του είναι η αλήθεια λέει αυτό που γνωρίζει ότι αληθεύει. Στην παρρησία υπάρχει σύμπτω ση, απόλυτη σύμπτωση, πεποίθησης κι αλήθειας. Και αυτό είναι το δεύτερο σημαντικό γνώρισμα της παρρησίας.

Σελ.13

Επιπλέον αυτό που ζούμε είναι και εκδήλωση μιας Μακροφυσικης της εξουσίας

 Επιπλέον αυτό που ζούμε είναι και εκδήλωση μιας Μακροφυσικης της εξουσίας ,μιας Τριχοειδους - όπως θα έλεγε ο Φουκώ - επέκταση - διείσδυση του συστήματος και του αυταρχικού καπιταλισμού από τα Μέσα- από τον ίδιο τον Εαυτό: Όχι μέσα από ένα εξωτερικό ..καταναγκασμό και " πρέπει " αλλά από ένας συνδυασμό του Έξω με το Μέσα ,όπου ο Φόβος διεισδύει από τις χαραμάδες μας και εσωτερικεύεται .Ενδοβαλλεται: Έτσι ,σκυφτοί και θλιβεροί αποζητάμε με τις αλυσίδες μας όπως οι κάτοικοι του Πλατωνικού σπήλαιου •και νομίζουμε πως το Θέατρο Σκιών που βλέπουμε ,αυτό το Καραγκιόζη Μπερντέ ,ο Μητσοτάκης ,ο Βορίδης ο Πλεύρης ,ο Άδωνης ότι είναι λαμπροί και έξυπνοι πολιτικοί ,ανίκανοι καθώς γίναμε να ξεχωρίσουμε το καλό από το κακό ανήμποροι να βγούμε έξω από την Σπηλιά ώστε να δούμε τον Ήλιο και την Πραγματικη Ζωή ,εξόριστοι σαν τον Ίωνα μέσ' την κοιλιά του Κήτους.....

Π. θ

Ο Νεοφιλελευθερισμος είναι πια η Κυρίαρχη Ιδεολογία .

 Ο Νεοφιλελευθερισμος είναι πια η μόνη Κυρίαρχη Ιδεολογία . Ως κυρίαρχη έχει διαμορφώσει και διαμορφώνει Υλικές πραγματικότητες . Ο Κόσμος σήμερα είναι εν πολλοίς παραγωγό του Νεοφιλελευθερισμου . Οι άλλες ιδεολογίες έχουν απομεινει λείψανα ή έχουν τροποποιηθεί από τον Νεοφιλελευθερισμό . Ο Νεοφιλελευθερισμος έχει γίνει και βιωμένη ιδεολογία.. Είναι διαφορετική η υφή μιας ιδεολογίας ως Δόγμα ( doctrine) από το πώς η ίδια ιδεολογία βιώνεται και ενσωματώνεται στις ζωές των Ανθρώπων .Στη δεύτερη περίπτωση χρησιμεύει ως μαγιά στο ζυμαρι των προσδοκιών και ελπίδων και φαντασιώσεων των ανθρώπων ......... Ο Νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός έχει τροποποιήσει σημαντικά και την αντίληψη που έχουμε για την Δημοκρατία και την Ελευθερία... Η Ελευθερία ως δυνατότητα λήψης αποφάσεων για τις ζωές μας Υποκατασταθηκε από την Ελευθερία ως Επιλογή καταναλωτικών εμπορευματων: Απορρυπαντικά με Μπλε η πράσινους κόκκους : . Ζάπινγκ στα τηλεοπτικά κανάλια.... Η Δημοκρατία ήταν συνδεδεμένη με τη έννοια α) του Δημόσιου χώρου β) του Ενεργού πολίτη που Πέραν του Ιδιωτικού συμφέροντος υπερασπίζεται το Δημόσιο Συμφέρον Ο Νεοφιλελευθερισμος μετατρεπει τον Δυισμο των Συμφεροντων σε Μονισμό : Μονο ιδιωτικο συμφερον Ο Νεοφιλελευθερισμος ως ιδεολογία και καθημερινή πρακτική :. α) Περιφρασσει κάθε Δημόσιο Χώρο μετατρέποντας με γοργό ρυθμό σε ιδιωτικό και β) αλλάζει άρδην την αντίληψη περί ενεργού πολίτη σε " υπεύθυνο πολίτη " που συνεκτιμα Σενάρια και παρατηρεί τους υπόλοιπους εξατομικευμενους πολίτες από Μακρυά με περισκόπιο : σαν Υποβρύχιο.. Η Νεοφιλελεύθερη Ιδεολογία καταβρόχθισε και καταβροχθίζει σαν το σαράκι κάθε κατάλοιπο παράδοσης μετατρέποντας την σε Φολκλορ - εμπόρευμα. Ζούμε σε έναν Πλήρως Μετά- Παραδοσιακό πλανήτη . Δεν υφίσταται πια ατόφια παράδοση αλλά μεταλλαγμένη - έως εντελώς μεταλλαγμένη . Αυτό που βλέπουμε ως παράδοση είναι μετεικασμα: προσομοίωση κατάλοιπο ή επινόηση ...... Στον νεοφιλελεύθερο παγκόσμιοποιημένπ καπιταλισμό η Πίστη ( ως Εμπιστοσύνη) έχει μεταβληθεί σε trust : όταν εμπιστεύομαι ποτέ δεν εμπιστεύομαι απόλυτα: κρατώ επιφυλάξεις .. Πιστεύω σήμερα σε πιθανότητες όχι σε βεβαιότητες .. Αυτή η ρευστοποίηση της εμπιστοσύνης και η μετατροπή της σε Trust - Ο σχετικισμός της καθημερινής ζωής - , παράγει ως αντίθετο της και τους φονταμενταλισμους της εποχής μας αλλα και την Συνομωσιολογια : Η συνομωσιολογια εκφράζει την Νοσταλγια μιας εποχής οπου Υπηρχε εμπιστοσυνη": Ο Συνομωσιολογος ασφυκτιά μέσα στην γενικευμένη αμφιβολία : Η Συνομωσιολογια είναι η ενεργητική Άρνηση της Αμφιβολίας : Δυσπιστία που ψάχνει απεγνωσμένα για πίστη...

Καποτε ο Χοτζας εψαχνε κατω απο ενα φαναρι , κατι -

''τι ψαχνεις χοτζα ; τον ρωταει ενας γειτονας;

"να εχασα το κλειδι μου.."

'' Που το εχασες;

''εκει στα σκοτεινα..''

και γιατι ψαχνεις κατω απο το φαναρι;

"διοτι εδω εχει περισσοτερο φως" Ο Νεοφιλελευθερισμος Φωτίζει , με ένα έντονο λευκό φως κάθε , πια, γωνία του πλανήτη : ,κάθε πτυχή των ζωών των ανθρώπων μεταπλαθοντας τα πάντα σε εμπόρευμα.... Εξαφανίζει το Μυστικο , το κρυμμένο το .μισοσκόταδο....

... Όμως το " Όλα στο Φώς " δεν οδηγούν στην αλήθεια .. Ο Κόσμος γίνεται ολο και περισσότερο ένα λευκό κελί Θα πρέπει να ψάξουμε για το κλειδί όχι στο φως αλλά εκεί που το χάσαμε : Στα σκοτεινά.

.

Η Διάφορα του Σύγχρονου Φασισμού και Ναζισμού από εκείνον του Μεσοπολέμου

 Η Διαφορά του Φασισμού :

Η Διάφορα του Σύγχρονου Φασισμού και Ναζισμού από εκείνον του Μεσοπολέμου

έγκειται στο ότι εκείνος ήταν η Απάντηση σε μια Επανάσταση : την επανάσταση στη Ρωσσια ,τη σοβιετική Ένωση και τον κίνδυνο για τους αστούς της εξάπλωσης της στην Ευρώπη και στον κόσμο .. Τον Μουσσολινι , πρώην επαναστάτη σοσιαλιστή τον χρηματοδότησαν οι Ιταλοί Μεγαλοαστοί και φεουδάρχες για τα fasci di combattimento, τα σώματα τραμπούκων , δολοφόνων οι squadristi . .......................Ο Χίτλερ και τα ΕΣ - Α και τα Ες Ες του ήταν μια ανεστραμμένη " επανάσταση " μια καρικατούρα της επανάστασης δηλαδή μια εξαιρετικά βίαιη και ωμή Αντεπανάσταση ενάντια στην Κομμουνιστική : Ακόμα και το μίσος για τους Εβραίους και το ολοκαύτωμα : Δεν ήταν συνέχεια ενός παραδοσιακού αντισημιτισμού αλλά συνέπεια του μύθου ( με πολλά στοιχεία αλήθειας ) του Εβραιοκομμουνισμου , δηλαδή του ότι , οι Εβραίοι ήσαν που υποκινουσαν την Επανάσταση . Με έναν περίπου μαγικό τρόπο οι Ναζί πίστευαν ότι εξοντώνοντας τους Εβραίους θα μιλούσαν αυτομάτως και στον πόλεμο ( η έστω θα εκδικουνταν ) και, όταν ο Σοβιετικός κόκκινος στρατός έφτασε στα πρόθυρα του Βερολίνου , οι Ναζί , ενώ επιστράτευαν 12 Χρονα παιδιά και γέρους 80 χρόνων δεν μεταλαλουσαν τα πιο επίλεκτα σώματα στρατού τους Ες Ες στο Βερολίνο : Έπρεπε να συνεχίσουν μέχρι τέλους να εξοντώνουν Εβραίους.Ας χαθεί η Γερμανια . Η αποστολή του Ναζισμού ήταν Υπερεθνική - παρόλο που εμφανιζόταν ως ταχα εθνικιστική : Η καταστροφή του Κομμουνισμου.......

Όμως τώρα ; που ο Υπαρκτός σοσιαλισμός έχει προ πολλού καταστραφεί και φυσικά ο Πούτιν είναι ολοφάνερα Αντικομμουνιστής και μια σειρά ακροδεξιά κόμματα στην Ευρώπη τον έχουν πρότυπο , τώρα Ποια είναι η αιτία που , στην Ουκρανία και όχι μόνο , Δημιουργούνται και μάλιστα επισημοποιουνται Ναζιστικά τάγματα σφαγεων σαν αυτά του Αζοφ ;

Η απάντηση που αμυδρά σχηματίζεται στο μυαλό μου έχει να κάνει με τον Παροντισμο της Εποχής .Καθώς έχει εξαφανιστεί η προοπτική του Μέλλοντος και ζούμε σε εποχές όπου ο Άγριος καπιταλισμός έχει επιβάλει την αίσθηση της ΤΙΝΑ There is No Alternative Καθώς η εποχή της ευμάρειας έχει περάσει ο Άγριος καπιταλισμός χρειάζεται έναν Παγκόσμιο Εχθρό ενα Alien .Και ο Πούτιν παίζει πρόθυμα , ως θλιβερό κατάλοιπο μιας άλλης εποχής , αυτόν τον Ρόλο του Φαντάσματος ..Συνεχίζεται

ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΑΙ Η ΑΜΕΡΙΚΗ ΜΟΥ ΤΟΥ ΚΑΦΚΑ

 ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΑΙ Η ΑΜΕΡΙΚΗ ΜΟΥ ΤΟΥ ΚΑΦΚΑ για μένα ,τότε τα Πολυτεχνεία ήτανε δύο • της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας πολύ μακρυνό και Τρομερό ,καταιγιστικό ....Της Θεσσαλονίκης ήταν πολύ πολύ πιο οικείο και στα μέτρα μου εγώ ένας αδύναμος έφηβος που διάβαζε πολύ αλλά μόνο εξωσχολικά βιβλία και εκεί είχα μεγαλύτερους φοιτητές ,ξαδέλφια και φίλους τους ,που ,ερχόντουσαν και με βρίσκανε στις Σέρρες και μου φέρνανε βιβλία κι εγώ προσπαθούσα φιλοτιμα να διαβάσω την κριτική της Πολιτικής Οικονομίας του Μαρξ ..Το καλοκαίρι του 73 ο μπαμπάς μου με έβαλε να δουλέψω στο εργοστάσιο Ζωοτροφών •αρχικα με βάλανε στο γραφείο να διορθωνω κάτι λάθη σε ετικέτες αλλά εγώ επέμενα ήθελα να δουλέψω εργάτης και ,με βάλανε μέσα στο εργοστάσιο δεκαπέντε χρονών παιδάκι μαζί με τους γύφτους .Υπέροχη εμπειρία ,πετούσα , ο μπαμπάς μου έλεγε ,νομίζω με καμάρι ότι " θέλω να ανακαλύψω το προλεταριάτο " κιεγω καμαρωνα : Να που θα έκανα μια νέα αρχή σε δρόμους που κανείς από τους στεγνους και θλιβερά αδιάφορους συμμαθητές μου δεν γνώριζε Όμως τι σήμαινε προλεταριάτο ; Προσπαθούσα να το ανακαλύψω μέσα από μισολογα και χαροκαμενα πικροχολα αστεία των γύφτων " αχ ! Έπρεπε να μας κάνει σαπούνι ο Χίτλερ " και να μυριστω από εκεί την αποφορα της Ιστορίας ..Ήδη είχα εσωτερικευσει ένα ιστορικό αποτύπωμα , ένα μνημονικό ίχνος μέσα από τις αφηγήσεις για το Μαουτχαουζεν του μπαμπά μου ..Όμως τι έγινε μετά , τι έγινε με τον εμφύλιο το ένιωθα μόνο από τη Σιωπή , ελάχιστα μου λέγανε ,έπρεπε να τα ψάξω μόνος μου.Ναι , εκεί γύρω στο 73 , τότε που πηγαιναΤριτη προς Τετάρτη Γυμνασίου και ήμουν στο φουλ μιας άκρως προβληματισμένης και προβληματικής μοναχικής εφηβείας άρχισε να μισοανοιγει το καπάκι της Ιστορίας και αυτή να ξεπροβάλλει από μέσα. Τα βιβλία του πατέρα ήταν το κλειδί για να την ανακαλύψω και Είχα διαβάσει τους Δαιμονισμενους του Ντοστογιέφσκι ,ένιωθα ταυτισμένος με τον αρνητικό του ήρωα .Επίσης τον Θωμά Κορντεγιεφ του Μαξίμ Γκοργκι ,τα Σταφύλια της Οργής του Σταιμπεκ , την .κόψη του Ξυραφιού του Σωμετσετ Μωμ,το ένα παιδί μετράει τα άστρα του Λουντέμη, Καζαντζάκη , είχα αρχισει να σχηματίζω άποψη η οποία ήταν και προσωπική: Ετοιμάζομουνα έπαιρνα φορά για να ρίχτω στην ιστορία που με καλούσε στα κύματα της σαν την Θάλασσα ,και έτρεμα από χαρά όταν άρχισε να γίνεται το Πολυτεχνείο

....Μικρότερος είχα διαβάσει ως ένα σημείο την Αμερική του Κάφκα ,με φως να τρεμοπαιζει από λάμπα πετρελαίου ,στο χωριό του μπαμπά στον Δομηρο Σερρών .. Η Αμερική του Κάφκα - είχα διαβάσει τότε κάπου - ήταν το πιο αισιόδοξο βιβλίο του.Και για μένα η περίοδος του Πολυτεχνείου , το ' 73 ήταν η πιο αισιόδοξη και ελπιδοφόρα της ζωής μου .... μετά βέβαια πλάκωσε το κακό και η καταστολή .. όμως η φωτιά στη καρδιά μου είχε

Ας υποθέσουμε ....

 Ας υποθέσουμε πως σε μια στιγμή της Ζωής σας σηκωθηκατε όρθιοι και αντικρίσαμε το μέλλον με θάρρος και αποφασιστικότητα : " Θα νικήσω " είπατε .Και μετά ΗΤΤΗΘΗΚΑΤΕ . ..... ε δεν θα κατεβάσετε μόνο τα φτερά .! Θα κοιτάξετε με μίσος όποιον πετάει ακόμα" Πως τολμα να πέρα ενώ εγώ είμαι πεσμένος ;" .Θα του ρίξετε με σφενδόνες ελπίζοντας να πέσει . ........ .. Αυτό συμβαίνει στην Ελλάδα σήμερα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΉ ΤΗΣ ΕΛΠΙΔΑΣ ΤΟΥ ΜΠΛΟΧ ΣΤΟΝ ΟΚΤΏΒΡΗ ΤΟΥ ΑΙΖΕΣΤΑΙΝ απο το ENZO TRAVERSO Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

 ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΉ ΤΗΣ ΕΛΠΙΔΑΣ ΤΟΥ ΜΠΛΟΧ ΣΤΟΝ ΟΚΤΏΒΡΗ ΤΟΥ ΑΙΖΕΣΤΑΙΝ

Η αρχή της ελπίδας Σύμφωνα με τον Έρνστ Μπλοχ, συγγραφέα του βιβλίου (1954-1959), τα όνειρα για ένα καλύτερο κόσμο γεννούν εντάσεις που δια περνούν ένα «μη συγχρονικόν κόσμο, στον οποίο διαφορετικές αντιφατικές χρονικότητες, που ανήκουν σε ξεχωριστές εποχές, συνυπάρχουν στον ίδιο κοινωνικό χώρο. Στα μάτια του, αυτή η ετερογενής δομή του ιστο ρικούς χρόνους, που την ονομάζει «ασυμφωνία των χρόνων» (Ungleichzeitig keit), είναι η πηγή μιας αυτοπικής σκέψης κι ενός ουτοπικού φαντασιακού, στα οποία το παρελθόν και το μέλλον συναντιόνται για να επινοήσουν νέα αισθητικά και διανοητικά μορφώματα. Επομένως, δουλειά του ήταν, κυρίως, να ξεθάψει το παρελθόν, ανεξάντλητη δεξαμενή εμπειριών, ιδεών και αντικει μένων που μαρτυρούν την αναζήτηση ενός απελευθερωμένου μέλλοντος έντυπα, δημιουργίες, ίχνη συλλογικών ονείρων, εικόνες της επιθυμίας που περιγράφουν μια κοινότητα ίσων και ελεύθερων ανθρώπων. Η αρχή της ελ. πίδας, τρίτομο έργο που αποτελεί μια εντυπωσιακή εγκυκλοπαίδεια αυτο- βλέψη για τον μελλοντικό κόσμο. Πρόκειται απεναντίας για μια ιστορική έρευνα γύρω από τα παρελθοντικά μέλλοντα», ένα κριτικό δειγματολόγιο των αναρίθμητων τρόπων με τους οποίους οι άνθρωποι φαντάστηκαν ή «προβλέψανε» το μέλλον στο διάβα των αιώνων. Αυτή η διαλεκτική οδύ σεια σ' ένα παρελθόν στραμμένο προς το μέλλον κάνει τον Μπλοχ ένα είδος αρχαιολόγου που, σε μια θαυμαστή επίδειξη ευρυμάθειας, αποκαλύπτει και ανασυσταίνει τις «ονειροπολήσεις» (Tagträume) των προγόνων μας, θεάματ τα τσίρκα, χορούς, ταξιδιωτική λογοτεχνία, μυθιστορήματα, φολκλόρ, παρα- μύθια, ποίηση, ζωγραφική, όπερες, λαϊκά τραγούδια, κινηματογραφικές ταινί ες και πολλά άλλα. Στο βιβλίο του, ο Μπλοχ αναλύει ουτοπίες που διατρέ χουν όλο το φάσμα της ανθρώπινης γνώσης, από την ιατρική ως την αρχιτε κτονική, περνώντας από την αισθητική και την τεχνολογία. Ωστόσο, δεν είν και ένας απλοϊκός ανθρωπιστής. Δεν πιστεύει στο αναπόφευκτο της προό δου και δεν εξιδανικεύει τα αποτελέσματα της επιστήμης. Δεν αρκείται να ταξινομήσει τις αυτοπίες σε διάφορες κατηγορίες: τεχνικές, γεωγραφικές, κοινωνικές και πολιτικές. Η ιστορική του ανακατασκευή στηρίζεται στην κριτική ανάλυση αλλά και σε μια ευαίσθητη προσωπική επιλογή. Από τη μία, υπάρχει το «ψυχρό ρεύμα» των ουτοπιών που προεικονίζουν μια ιεραρχική, αυταρχική και καταπιεστική τάξη, όπως η του Πλάτωνα, η «βιομη κανική νέα τάξη» του ή η Ικαρία του Ετιέν Καμπέ, ένας τρομαχτικος

πρώτο ολοκληρωτικός μικρόκοσμος. Και από την άλλη, το «θερμό ρεύ «ελευθεριακών Η κομμουνιστικών ουτοπιών, που εκπροσωπούνται και , τον Σαρλ Φουριέ και τον Καρλ Μαρξ, που θεωρούνται αντίστοιχα ο πιο εμπνευσμένος ουμανιστής της Αναγέννησης, ο επινοητής από τον Τόμας Μορι ν φαλανστηρίων- που επιτρέπουν αρμονική συνύπαρξη φύσης και τεχνολογίας και τέλος ο στοχαστής της ανθρώπινης χειραφέτησης μέσα κάτω των για την πάλη των τάξεων. Τον 20ο αιώνα, εποχή των πολέμων και των επα προτάσεων, οι ουτοπίες είχαν γίνει ταυτόχρονα συγκεκριμένες και εφικτές, έχοντας εγκαταλείψει την προηγούμενη διάσταση της αφηρημένης φαντασι γνωσίας. Στο τέλος του Μεγάλου Πολέμου, όταν ο Μπλοχ έγραφε. Το πνεύμα της ουτοπίας (1918), οι ουτοπικές ελπίδες αντιστοιχούσαν σε πολιτικά σχέδια και συμπυκνώθηκαν σε νέα επαναστατικά σύμβολα. 86

Μετά το 1917, ανάμεσα στα πιο δυνατά σύμβολα της επανάστασης, πρέ και οπωσδήποτε να αναφέρουμε τις ταινίες του Σεργκέι Αϊζενστάιν. Το 1927, με την ευκαιρία της δεκάτης επετείου της σοβιετικής εξουσίας, ο Οχτώβρης δημιούργησε μια σύνθεση ανάμεσα στην εικονοκλασία και τη μνήμη της επανάστασης, ανάμεσα στη σημασία της ως ιστορικής τομής και την επινό ηση μιας νέας παράδοσης. Η ταινία ξεκινάει με την καταστροφή του αγάλ μπος του τσάρου, το Φλεβάρη του 1917, και κλείνει με την επίθεση στα χειμερινά ανάκτορα το Νοέμβρη. Πρωταγωνιστές αυτών των δύο σκηνών είναι οι μάζες σε κίνηση. Ο Αϊζενστάιν τις κινηματογράφησε με λυρικό και ηρωτικό πνεύμα, δείχνοντας τα γεγονότα μέσα από ένα συλλογικό πρίσμα. Οι σκηνές αυτές, που αποτυπώθηκαν στο ασυνείδητο πολλών γενεών, δημι- σύργησαν και καθιέρωσαν μια εικόνα της επανάστασης, μετατρέποντάς την σε σύμβολο και τόπο μνήμης.

Ξεκινώντας σαν έργο προπαγάνδας - παραγγέλθηκε από το Sovkino, το κρατικό ίδρυμα κινηματογράφου- και σαφώς εμπνευσμένη από το χρονικό του Τζον Ριντ Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο (1919), η ταινία του Αζενστάιν δεν είχε την αξίωση να δημιουργήσει μια ρεαλιστική αναπαρά σταση των κρίσιμων ημερών του Οχτώβρη. Προσπαθούσε μάλλον να φωτί αντίληψη για την επανάσταση: μια μαζική εξέγερση, καθοδηγημένη από ένα πρωτοποριακό κόμμα, με τη μορφή στρατιωτικής δράσης. Στο ίδιο και την ιστορική τους Η σημασία αποδίδοντας με εικόνες την μπολσεβίκικη να πετύχει μια σύνθεση ανάμεσα στο βίωμα, τα συναισθήματα και τη σκέ πνεύμα, σχεδίαζε Όπως έγραφε · γυρίσει μια ταινία πάνω στο Κεφάλαιο του Μαρξ. να το 1930, οι ταινίες του ήταν μορφή τέχνης που προσπαθούσε να παίρνοντας έτσι δυναμικό χαραχτήρα:...Σελ 212- 213

Ernst Bloch, L'Esprit de l'utopie, urp. Anne-Marie Lang & Catherine Piron-Audard, Πάριος, Gallimard, 1977.

85. Ernst Bloch, Le Principe espérance, μτφ. Françoise Wuilmart, Παρίσι, Gallimard, 1976, 3

HOL

ΟΙ ΜΗ ΕΒΡΑΙΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ απο το ENZO TRAVERSO Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

 ΟΙ ΜΗ ΕΒΡΑΙΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ

Στον Ισαάκ Ντόιτσερ χρωστάμε έναν αξιοπρόσεχτο ορισμό που ήταν επίσης αυτοπροσωπογραφία γι' αυτή τη γενιά επαναστατών διανοούμε νων της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης: ήταν «μη-εβραίοι εβραίοι (non-Jewish Jews. (Εικ. 410] «Ο εβραίος αιρετικός που ξεπερνάει τον εβραϊσμό συμμετέχει σε μια εβραϊκή παράδοση», έγραψε μνημονεύοντας τον Σπινόζα, τον Χάινε, τον Μαρξ, τη Λούξεμπουργκ και τον Τρότσκι, τας τοί οι εβραίοι είχαν ξεκόψει από τη θρησκεία τους και την παραδοσιακή τους κουλτούρα, προσδιορίζονταν όμως ως εβραίοι εξαιτίας του αντισημιτι σμού και επωμίζονταν έτσι μια ιστορία διωγμών και ένα παρόν αποκλει

σμού και στιγματισμού. Στο νεοτερικό κόσμο, ιδιαίτερα μετά τη Χειραφέτηση, ο εβραϊσμός τοὺς φαινόταν «υπερβολικά στενός, υπερβολικά αρχαϊκός υπερβολικά περιοριστικός». Ο οικουμενιστικός πυρήνας της εβραϊκής κο ράδοσης δεν μπορούσε να αναπτυχθεί παρά μόνο υπερβαίνοντας τον ίδιο τον εβραϊσμό. Ο «μη-εβραίος εβραίος» είναι μια διαλεκτική μορφή που, ενώ στηρίζεται στην εκκοσμίκευση, περιλαμβάνει ταυτόχρονα τον αθεισμό και τον εβραϊσμό. Με άλλα λόγια, υπερβαίνει τον εβραϊσμό αντί να τον απορρίψει απλώς. Καθώς εντάσσονται σ' αυτή την «παράδοση» αντικομφορμισμού, αίρεσης και κριτικής σκέψης, αυτοί οι περιθωριακοί υιοθετούσαν μια ιδιόμορφη θέση, αφού ήταν ταυτόχρονα ξεκομμένοι από τον εβραϊσμό, που τον θεωρούσαν μορφή θρησκευτικού σκοταδισμού, και αποκλεισμένο το τους θεσμούς, την ευυποληψία και τις δημόσιες σταδιοδρομίες, με μια κοθβέντα από την κατεστημένη τάξη. Μπορούσαν να παίξουν ηγετικό ρόλο σε εξαιρετικές ιστορικές συγκυρίες, για παράδειγμα μετά την κατάρρευση του κεντρικών αυτοκρατοριών στο τέλος του Μεγάλου Πολέμου, αλλά η θέση τους ήταν πολύ εύθραυστη, όπως υπογραμμίζει με διαύγεια ο Ντόντο Ήταν οι ιδανικοί αποδιοπομπαίοι τράγοι σε όλες τις πολιτικές και κοινων κές κρίσεις:

Όλοι αυτοί οι μεγάλοι επαναστάτες ήταν εξαιρετικά ευάλωτοι. Σαν εβραίοι, ήταν κατά μία έννοια δίχως ρίζες - αλλά μόνο κατά μία έννοια, αφού είχαν πολύ βαθιές ρίζες στη διανοητική παράδοση και στις ευγενείς φιλοδοξίες της εποχής τους. Όμως, κάθε φορά που η θρησκευτική μισαλλοδοξία ή οι εθνικιστικός πυρετός ακολουθούσαν ανοδική πορεία, κάθε φορά που η δη ματική στενομυαλιά και ο φανατισμός θριάμβευαν, αυτοί ήταν τα πρώτα θα ματα. Οι ραβίνοι τούς αφόριζαν, οι χριστιανοί ιερείς τοὺς καταδιώκεις τ χωροφύλακες και οι καραβανάδες των τυράννων τους κυνηγούσαν, οι μεν το δημοκράτες φιλισταίοι τους μισούσαν, τα ίδια τους τα κόμματα τους διε γράφανε. Γνώρισαν σχεδόν όλοι τους την εξορία και σχεδόν όλοι τους είδε κάποια στιγμή τα γραφτά τους να ρίχνονται στην πυρά.

σελ 289 -290

απο το

Nα έχουμε Παρρησία

 ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΠΑΡΡΗΣΙΑ .ΝΑ ΛΕΜΕ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ     ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΡΗΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ

Μισέλ Φουκώ. 

35

Αναλύοντας την έννοια της παρρησίας, θα ήθελα επίσης να δώσω μια γενική εικόνα της γενεαλογίας αυτού που θα μπορούσαμε να ανα μάσουμε «κριτική στάση» ή «κριτικό ήθος» στην κοινωνία μας. Οι ιστορικοί των ιδεών κατά κανόνα ενδιαφέρονται για το πρόβλημα των «ιδεολογιών» ή για το πρόβλημα των σχέσεων μεταξύ κοινωνίας και γνώσης, προκειμένου να διαπιστώσουν σε ποιο βαθμό οι κοινωνικές δομές ή οι κοινωνικές διαδικασίες προάγουν ή εμποδίζουν την ανα κάλυψη της αλήθειας. Προσωπικά πιστεύω ότι υπάρχει ένα ακόμα πρόβλημα αναφορικά με τις σχέσεις μεταξύ αλήθειας και κοινωνίας: όχι το πρόβλημα της σχέσης της κοινωνίας με την αλήθεια διαμέσου των «ιδεολογιών», αλλά το πρόβλημα αυτού που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε το αληθολογών» (Wahrsager). Το πρόβλημα του αλη- θολογούντος, όπως γνωρίζουμε, είναι ένα πρόβλημα νιτσεϊκό, και στα έργα του Nietzsche βρίσκουμε μια ανάλυση αυτού του προβλήματος. Ποιο είναι το πρόβλημα του Wahrsager, του αληθολογούντος; Είναι το εξής: Μέσα σε μια δεδομένη κοινωνία, ποιος έχει τα προσόντα, ποιος θεωρείται ικανός να λέει την αλήθεια; Ποιος είναι αυτός που τα λεγόμενά του υποτίθεται ότι είναι αληθή και γίνονται δεκτά ως τέτοια; Όσον αφορά τη δική μας κοινωνία, νομίζω πως θα μπορούσαμε να πούμε ότι υπάρχουν τέσσερις διαφορετικοί ρόλοι για τον αληθολογούντα, τρεις απ' τους οποίους είναι σχετικώς γνωστοί.                         Πρώτον, υπάρχει ο προφητικός ρόλος. Στον προφητικό ρόλο, κάποιος μιλάει, και μιλάει ως εκπρόσωπος, ως φερέφωνο κάποιου άλλου, κάποιου ισχυρού όντος, το οποίο δεν μπορούμε να παρατηρή σουμε. Αυτός ο προφητικός ρόλος εμπεριέχει αναφορά σε μιαν άλλη πραγματικότητα ο προφήτης παρεμβαίνει και λειτουργεί ως μεσάζων.

Υπάρχει ένας δεύτερος ρόλος αληθολογούντος: ο ρόλος του σοφού. Η διαφορά μεταξύ του προφήτη και του σοφού είναι ότι ο πρώτος, ο προφήτης, μιλάει για λογαριασμό κάποιου άλλου, ενώ ο δεύ τερος, ο σοφός, μιλάει εξ ονόματος του εαυτού του λέει πράγματα που κάποιοι άλλοι άνθρωποι δεν είναι σε θέση να γνωρίσουν από μόνοι τους.

Ο τρίτος ρόλος αληθολογούντος είναι ο ρόλος του δασκάλου. Η διαφορά μεταξύ του σοφού και του δασκάλου είναι ότι ο πρώτος, ο σοφός, λέει πράγματα που τα γνωρίζει μόνον αυτός, ενώ ο δεύτερος, δάσκαλος, λέει πράγματα ήδη γνωστά, πράγματα που η κοινωνία έχει ήδη προσλάβει και αποδεχθεί. Ο ρόλος του δασκάλου είναι να

διδάσκει αυτές τις αλήθειες σε ανθρώπους που πρέπει προκειμένου να ενσωματωθούν -ή προκειμένου να ενσωματωθούν καλύτερα- στην κοινωνία. Αυτοί είναι, λοιπόν, οι τρεις ρόλοι, ο.   προφήτης, ο σοφός και ο δάσκαλος. Νομίζω πως οι ρόλοι έχουν αναλυθεί πολλές φορές μέχρι τώρα και είναι αρκετά γνωστοί. να τις μάθουν

Αλλά νομίζω ότι υπάρχει κι ένας τέταρτος ρόλος, ο οποίος, για κάποιους λόγους, δεν έχει διερευνηθεί επαρκώς: ο παρρησιαστικός ρόλος. Όπως αντιλαμβάνεστε, ο ρόλος του παρρησιαστή είναι κάπως διαφορετικός από τους τρεις κύριους ρόλους που ανέφερα.

Ο παρρησιαστής, πρώτον, διαφέρει από τον προφήτη κατά το ότι δεν μιλάει εξ ονόματος κάποιου άλλου, αλλά εξ ονόματος του εαυτού του. Λέει τη δική του γνώμη. Εκπροσωπεί τον εαυτό του. Αυτή είναι η διαφορά η κύρια διαφορά μεταξύ παρρησιαστή και προφήτη. Επίσης, ο παρρησιαστής διαφέρει από τον σοφό, διότι ο σοφός δεν είναι υποχρεωμένος να λέει στους άλλους αυτά που γνωρίζει. Στην περίπτωση του σοφού, οι άλλοι άνθρωποι πρέπει να του θέτουν τήματα και να ακούνε αυτό που τους απαντάει. Αλλά ο σοφός άνθρωπος μπορεί και να παραμείνει σιωπηλός, συχνά δε η σιωπή του είναι η καλύτερη ένδειξη της σοφίας του. Εν πάση περιπτώσει, ο σοφός λέει αυτό που θέλει να πει και δεν ανησυχεί για τις ενδεχόμενες συνέπειες των λόγων του και της σοφίας του.                    Αντίθετα, για τον παρρησιαστή το να μιλάει, το να λέει την αλήθεια, το να πείθει τους άλλους, αποτελεί καθήκον. Ο παρρησιαστής οφείλει να επιδρά πάνω τους και να βελτιώνει τη συμπεριφορά τους: να βελτιώνει το νου του ηγεμόνα, να βελτιώνει την κοινωνία, την πόλη κ.λπ. Έχει μια ευθύνη, ένα καθήκον, μια υποχρέωση που ο σοφός άνθρωπος δεν έχει.

Τέλος, κατά τη γνώμη μου ο παρρησιαστής διαφέρει από τον δάσκαλο, γιατί ο δάσκαλος, όπως ξέρουμε πολύ καλά, δεν χρειάζεται να είναι θαρραλέος, δεν διατρέχει κανένα κίνδυνο όταν διδάσκει· λέει πράγματα που ξέρουν οι πάντες. Ο ρόλος του είναι να ενσωματώνει στην κοινωνία τους ανθρώπους που δεν έχουν ακόμα ενσωματωθεί, να βοηθάει τους ανθρώπους να ενταχθούν σ' αυτήν, με τον ίδιο να είναι ήδη μέσα στην κοινωνία. Ο παρρησιαστής, αντίθετα, βρίσκεται βασι- κά σε κατάσταση συγκρουσιακή ορθώνει το ανάστημά του απέναντι στην εξουσία, αντιτίθεται στην πλειονότητα, την κοινή γνώμη κ.ο.κ., πράγμα που δεν κάνει ο δάσκαλος. Ο παρρησιαστής δεν ενεργεί ως παράγοντας ενσωμάτωσης, ως διαλυτικό στοιχείο. "Σελίδες 35-36