του Πέτρου Θεοδωριδη
Θα έλεγα ότι αυτή αποτελεί συνεχεία και εμβάθυνση και επιτάχυνση της νεωτερικοτητας ,μια αλλαγή σε βαθμό εξαΰλωσης όπου κάθε τι το σταθερό «εξατμίζεται»όπως έλεγε κάποτε ο Μαρξ μιλώντας για τις συνέπειες του καπιταλισμού
Εδώ θα ήθελα να κάνω μερικές επί μέρους παρατηρήσεις Αναφέρομαι στην μετανετερικοτητα θέλοντας να υποδηλώσω αυτό που ο Anthony Giddens αποκαλεί «όψιμη νεωτερικότητα» ο Urlich Beck Ανακλαστική νεωτερικότητα, ο G Balandier υπερνεωτερικότητα, και ο Z Bauman «μετανεωτερική εποχή''
Εδώ θα ήθελα να κάνω μερικές επί μέρους παρατηρήσεις Αναφέρομαι στην μετανετερικοτητα θέλοντας να υποδηλώσω αυτό που ο Anthony Giddens αποκαλεί «όψιμη νεωτερικότητα» ο Urlich Beck Ανακλαστική νεωτερικότητα, ο G Balandier υπερνεωτερικότητα, και ο Z Bauman «μετανεωτερική εποχή''
Ζούμε το οριστικό τέλος της νεωτερικότητας, στην απαρχή μιας’’ μεταμοντέρνας κατάστασης’’; Η μήπως είναι η ίδια η νεωτερικότητα μας δείχνει το ύστερο σκοτεινό της πρόσωπο;
Αν αληθεύει η υπόθεση του ‘’τέλους της νεωτερικότητας’’ τότε τελειώνει μαζί της και η ίδια η έννοια της ιστορικότητας, ως ανεμπόδιστης, ανοδικής πορείας,. Τo φευγαλέο παρόν, το άσκοπο παιχνίδι του εφήμερου προτείνεται ως η νέα αισθητική του μετά νεωτερίκου κόσμου
Το παιχνίδισμα με το εφήμερο χαρακτήριζε εξαρχής το νεωτερικου κόσμου. Σύμφωνα με τον Baudelaire,τα κριτικά σημειώματα του οποίου για την τέχνη, αποτέλεσαν και την αφετηρία τού όρου’’ modernite’’ Το εφήμερο είναι «το μεταβατικό, το φευγαλέο, το τυχαίο, το μισό της τέχνης` το άλλο μισό της είναι το αιώνιο και το αναλλοίωτο(...).το ωραίο αποτελείται από ένα αιώνιο, αμετάβλητο... και από ένα σχετικό εξαρτημένο αίνο στοιχείο[...]πού παριστάνεται από την εποχή, τη μόδα, την πνευματική ζωή το πάθος.’’…Όμως- για τον Baudelaire- το εφήμερο δεν ήταν το πρωταρχικό στοιχείο παρά ‘’το διασκεδαστικό, λαμπερό περίχυμα πού κάνει το θεσπέσιο γλύκισμα εύπεπτο»
Το παιχνίδισμα με το εφήμερο χαρακτήριζε εξαρχής το νεωτερικου κόσμου. Σύμφωνα με τον Baudelaire,τα κριτικά σημειώματα του οποίου για την τέχνη, αποτέλεσαν και την αφετηρία τού όρου’’ modernite’’ Το εφήμερο είναι «το μεταβατικό, το φευγαλέο, το τυχαίο, το μισό της τέχνης` το άλλο μισό της είναι το αιώνιο και το αναλλοίωτο(...).το ωραίο αποτελείται από ένα αιώνιο, αμετάβλητο... και από ένα σχετικό εξαρτημένο αίνο στοιχείο[...]πού παριστάνεται από την εποχή, τη μόδα, την πνευματική ζωή το πάθος.’’…Όμως- για τον Baudelaire- το εφήμερο δεν ήταν το πρωταρχικό στοιχείο παρά ‘’το διασκεδαστικό, λαμπερό περίχυμα πού κάνει το θεσπέσιο γλύκισμα εύπεπτο»
Για τον Baudelaire-, το να είναι κανείς μοντέρνος δεν βρίσκεται στο να αναγνωρίζει και να αποδέχεται την αέναη κίνηση. Αντίθετα, βρίσκεται στο να υιοθετεί μια ορισμένη στάση όσον αφορά αυτή την κίνηση και αυτή η εσκεμμένη ,δύσκολη στάση συνίσταται στην επανασυλληψη ενός αιωνίου πράγματος που δεν κείται πέραν της παρούσης στιγμής, ούτε πίσω της αλλά εντός της. Ο μοντερνισμός διακρίνεται από τη μόδα η οποία δεν κάνει τίποτα περισσότερο από το να θέτει υπό αμφισβήτηση το πέρασμα του χρόνου ο μοντερνισμός είναι η στάση εκείνη που μας καθιστά ικανούς να συλλάβουμε την «ηρωική»πλευρά της παρούσης στιγμής. Ο μοντερνισμός δεν είναι ένα φαινόμενο ευαισθησίας απέναντι στο φευγαλέο παρόν είναι'' η βούληση να ηρωοποιησουμε το παρόν.»
Αντίθετα για τους υποστηρικτές της μεταμοντέρνας κατάστασης το εφήμερο βρίσκεται στον πυρήνα του μετανεωτερικού κόσμου. Αν η αρχή της ‘υποκειμένου ,του γενικού ισοδύναμου, της γενίκευσης και της αφαίρεσης θεμελίωνε τον μοντέρνο κόσμο , για τους υποστηριχτές της ‘’μεταμοντέρνας κατάστασης’’ τα πολλαπλά υποκείμενα, το φευγαλέο, το παιχνίδισμα και η γιορτή, το κολλάζ και το μωσαϊκό, συνθέτουν την υποτιθέμενη διαφανή επιδερμίδα της μεταμοντέρνας πολυθόρυβης Βαβέλ.
Για ορισμένους αναλυτές (όπως ο Ulrich Beck) η έννοια της νεωτερικοτητας υφίσταται ως Ιανός ,με διπλό πρόσωπο Το άλλο πρόσωπο της νεωτερικότητας αποτελεί και την αυτοϋπονόμευση της, πού δεν προκύπτει από την ανάδυση κάποιας μετανεωτερικής κατάστασης, αλλά αποτελεί προϊόν της έσχατης διεύρυνσης των αρχών της .
Ο Ulrich Beck διακρίνει τον ερχομό μιας ''δεύτερης νεωτερικότητας'' πού προστίθεται στη πρώτη: πλάι στη κουλτούρα του ''διαχωρισμού, της επιδίωξης, της σαφήνειας, της εξειδίκευσης της δυνατότητας στάθμισης του κόσμου ‘’εγκαθίσταται σήμερα η κουλτούρα του ''και'' δηλαδή της ''παράθεσης, πολλαπλότητας, αβεβαιότητας, της αμφισημίας και της σύνθεσης'' Ο εκσυγχρονισμός υπονομεύει τις ίδιες τις ιδεολογικές του αρχές, δεν εννοείται πλέον (μόνο) ως ορθολογικός και γραμμικός, αλλά και ’ως αποσπασματικός, ως διαρκής ''έκκριση'' καινοτομιών’’
Για ορισμένους αναλυτές (όπως ο Ulrich Beck) η έννοια της νεωτερικοτητας υφίσταται ως Ιανός ,με διπλό πρόσωπο Το άλλο πρόσωπο της νεωτερικότητας αποτελεί και την αυτοϋπονόμευση της, πού δεν προκύπτει από την ανάδυση κάποιας μετανεωτερικής κατάστασης, αλλά αποτελεί προϊόν της έσχατης διεύρυνσης των αρχών της .
Ο Ulrich Beck διακρίνει τον ερχομό μιας ''δεύτερης νεωτερικότητας'' πού προστίθεται στη πρώτη: πλάι στη κουλτούρα του ''διαχωρισμού, της επιδίωξης, της σαφήνειας, της εξειδίκευσης της δυνατότητας στάθμισης του κόσμου ‘’εγκαθίσταται σήμερα η κουλτούρα του ''και'' δηλαδή της ''παράθεσης, πολλαπλότητας, αβεβαιότητας, της αμφισημίας και της σύνθεσης'' Ο εκσυγχρονισμός υπονομεύει τις ίδιες τις ιδεολογικές του αρχές, δεν εννοείται πλέον (μόνο) ως ορθολογικός και γραμμικός, αλλά και ’ως αποσπασματικός, ως διαρκής ''έκκριση'' καινοτομιών’’
Αρχή της νεωτερικότητας είναι η καινοτομία -η ρήξη με το παρελθόν και την παράδοση, η (μετά νεωτερικότητα) γίνεται πια καινοτομία πού αυτονομείται ως τέτοια, πού τρώει τις σάρκες της; μια διαρκής έκκριση καινοτομιών πού δεν συναντά πια τίποτε να της αντισταθεί.
Και αυτή η αυτονόμηση των καινοτομιών έχει καταλήξει’’ υποπολιτική’’, ανεξάρτητη από πολιτικές προθέσεις και ρήξεις, αυτόνομη από πολιτική βούληση.
Και αυτή η αυτονόμηση των καινοτομιών έχει καταλήξει’’ υποπολιτική’’, ανεξάρτητη από πολιτικές προθέσεις και ρήξεις, αυτόνομη από πολιτική βούληση.
