ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ - Zacques Lacan ( II )(Από το 1ο Σεμινάριο για την Ηθική της Ψυχανάλυσης )∞ Α π ε ι ρ 8

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ - Zacques Lacan ( II )

(Από το 1ο Σεμινάριο για την Ηθική της Ψυχανάλυσης )

ΗΘΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Κι ας χανόμουν μετά...

Η χριστιανική ηθική άνοιξε το δρόμο για τις φιλοσοφίες του καθήκοντος.

Στον Καντ,η καλή πράξη δε γίνεται για το ίδιο συμφέρον όποιο κι αν είναι αυτό' γίνεται από καθήκον.Το καθήκον σημαίνει σεβασμό προς το νόμο,ο οποίος πρέπει να είναι καθολικός.Έτσι,η επιταγή που διέπει την πράξη μου πρέπει να έχει καθολική ισχύ.

Καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι μονάχα ο χριστιανισμός που άλλαξε το τοπίο,αλλά και η νευτώνεια φυσική που θέτει την απαίτηση της καθολικότητας των νόμων.Έτσι,ο Καντ "αφήνει πίσω του " την αρχή της ευδαιμονίας.Η ευδαιμονία μπορεί να στηρίξει κανόνες ζωής ακόμα και γενικούς κανόνες,όχι όμως και νόμους καθολικής ισχύος.

Ο Καντ χρησιμοποιεί διάφορα παραδείγματα για να δείξει το βάρος του ηθικού νόμου.Στο πρώτο,ένας άνδρας ποθεί με άνομο τρόπο μια γυναίκα.Θα μπορεί να την χαρεί για ένα βράδυ,βγαίνοντας όμως τον περιμένει η αγχόνη.Ο φιλόσοφος είναι βέβαιος ότι κανένας λογικός άνθρωπος δε θα έκανε τέτοια τρέλα.

Σε αυτή την περίπτωση ηδονή και οδύνη "πάνε πακέτο",όπως λέγει ο Λακάν.
Το παίρνεις ή το αφήνεις.

Όμως από τη στιγμή που η απόλαυση είναι απαγορευμένη ως άνομη,ο ηθικός νόμος αντί να την εμποδίσει χρησιμεύει ως στήριγμά της.Κάνει το αντικείμενο πιο ποθητό,το αμάρτημα ακόμα πιο αμαρτωλό,όπως θα έλεγε ο απόστολος Πάυλος.

Να κάτι που θέλει να αγνοεί ο Κάντ.

Εξάλλου,αν εκτός από τοην αναμενόμενη απόλαυση υπάρχει και το ερωτικό πάθος,δεν αποκλείεται διόλου ο άνδρας να επιχειρήσει να δείξει ότι η αγάπη του είναι πιο κραταιά κι από το θάνατο.

Όποιος λέει την αλήθεια τρώει μαχαιριά στα στήθια

Ένα άλλο παράδειγμα αφορά κάποιον που βρίσκεται στην αυλή ενός τυράννου.Ή θα ψευδομαρτυρήσει για να οδηγήσει κάποιον άλλο στην καταδίκη και στο θάνατο ή θα χάσει τη δική του ζωή.

Η συνεργία σε δολοφονία είναι αντίθετη προς την ηθική επιταγή.Δεν αποκλείεται λοιπόν ο άνθρωπος αυτός να μην ψευδομαρτυρήσει,αν πιστεύει ότι το ψέμα φέρνει χάος και αταξία στον κόσμο.

Όμως στο Παρίσι της γερμανικής κατοχής,μπορεί να σε ρωτούσε ο Γερμανός αν ο γείτονας σου είναι Εβραίος.Τότε εσύ τι έπρεπε να κάνεις;Αν έλεγες την αλήθεια τον έστελνες στο φούρνο.

Ένα ανιπαράδειγμα του Λακάν φαίνεται ακόμα πιο επίκαιρο.Τι γίνεται αν με υποχρεώνουν να καταδώσω τον πλησίον μου για δραστηριότητες κατά της ασφάλειας του κράτους;

=====================

απόσπασματα
ΛΑΚΑΝΙΑΔΑ
Τα σεμινάρια του Ζακ Λακάν 1953-1963
ΜΟΥΣΤΑΦΑ ΣΑΦΟΥΑΝ
εκδόσεις ΚΕΔΡΟς