Το Πλέον Έχειν – Αριστοτέλης
Για τον Αριστοτέλη η πλεονεξία έχει χαρακτήρα εσωτερικό: το
¨ένεκα του κερδαίνειν” φέρει απόλαυση από το κέρδος. Πρόκειται για την
ίδια την απόλαυση του πλεονεκτείν και όχι για το αντικείμενο της
επιθυμίας και της απόκτησής του.
Αλλά και εξωτερικό : συνεπάγεται διανεμητικές αδικίες. Ο πλεονέκτης
είναι σε άγνοια και έχει την πεποίθηση ότι το κέρδος θα του επιφέρει την
ευδαιμονία. Αγνοεί τι εστί διανεμητική δικαιοσύνη γιατί θέλει να έχει
όλο και περισσότερα χωρίς να υπολογίζει τους υπόλοιπους:
Ο Πλεονέκτης δεν έχει συνείδηση δικαίου και αδίκου
Αδυνατεί να κατανοήσει πως λαμβάνει
περισσότερα από όσο του αναλογεί. Κατά συνέπεια, η πλεονεξία λαμβάνει
χώρα σε δύο επίπεδα. Στη διανομή όπου έχουμε ζητήματα δικαίου και αδίκου
και στην κατοχή όπου έχουμε ζητήματα μέτρου και υπερβολής.
Για τον Αριστοτέλη το χρήμα συμβάλλει στο να
γίνει το κέρδος αυτοσκοπός. Η πλεονεξία βέβαια, εκπηγάζει ανεξάρτητα
από το μέσο συναλλαγής. Πρόκειται για μία άλογη επιθυμία προσκολλημένη
στη σωματική απόλαυση.
“Από τη στιγμή που η επιθυμία για ζωή είναι δίχως όρια, για αυτό και υπάρχει επιθυμία δίχως όρια”
Το παραπάνω αποτελεί αίτιον εμφυλίου. Στάσεως.
Η πλεονεξία αφορά κάθε κοινωνική τάξη
αποτελώντας έτσι θεμελιώδες πρόβλημα της πόλης. Ως λύση προτείνεται από
το φιλόσοφο η σωστή εκπαίδευση. Όσοι είναι στην εξουσία μπορούν να
μετατρέψουν την πόλη σε μέσο για αύξηση της κερδοφορίας τους. (π.χ.
ιμπεριαλιστική Αθήνα).
Στη βάση της πλεονεξίας, όταν έλθει η ώρα
της διανομής, τότε επικρατεί το χάος, επειδή ο καθένας κρίνει ότι
αξίζει περισσότερα. Αυτό που απαιτείται εδώ είναι η πολιτική φιλοσοφία.
Εφόσον δεν σταθεροποιείται ένα ηθικό
consensus επάνω σε κάποιες πολιτικές αξίες έρχεται η στάσις. Στη
Δημοκρατία, υπεύθυνοι είναι οι δημαγωγοί που εκμεταλλεύονται την πλεονεξία του πλήθους.
Να σημειωθεί πάντως πως ο Αριστοτέλης δεν
αναγάγει τα πάντα στην πλεονεξία αλλά κυρίως στην αίσθηση του καθενός
για το τι είναι δίκαιο/άδικο και τι αξίζει ο ίδιος υποκειμενικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου