Χιλιανή άνοιξη / απο το ΤΖΕΚΥΛ και ΧΑΪΝΤ

Χιλιανή άνοιξη

The front of the University of Chile, which is currently occupied by students. The sign reads La lucha es de la sociedad entera / Todos por la education gratuita, which means "The fight is for the whole society / Everybody for free education". Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 Generic Flickr: La educación no cabe en tu Moneda

του Μιχάλη Τρίκκα

ΑΥΓΗ, 8.9.11

Περιμένοντας την επέτειο της δικής της τραυματικής 11ης Σεπτεμβρίου, η Χιλή ζει έναν ασυνήθιστα "θερμό" χειμώνα. Από τον περασμένο Μάιο μέχρι σήμερα, χιλιάδες φοιτητές διαδηλώνουν σχεδόν καθημερινά ζητώντας όχι ακόμη μία εκπαιδευτική μεταρρύθμιση αλλά τη ριζική μεταμόρφωση του εκπαιδευτικού μοντέλου που κληροδότησε η δικτατορία Πινοσέτ.

Στη χώρα όπου οι οικονομολόγοι της Σχολής του Σικάγο δοκίμασαν για πρώτη φορά τις νεοφιλελεύθερες συνταγές που έμελλε στις μέρες μας να μετατραπούν σε θρησκευτικό δόγμα, οι νέοι ζητούν τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος θέλοντας έτσι να πετύχουν την κατακόρυφη αύξηση των κονδυλίων για τη δημόσια παιδεία. Η Καμίγια Βαγιέχος, πρόεδρος της φοιτητικής συνομοσπονδίας δηλώνει χαρακτηριστικά: "Δεν θέλουμε να βελτιώσουμε το υφιστάμενο σύστημα. Θέλουμε μια βαθιά αλλαγή. Να σταματήσουμε να βλέπουμε την παιδεία σαν καταναλωτικό αγαθό και να αρχίσουμε να την βλέπουμε σαν δικαίωμα το οποίο εγγυάται το κράτος".

Το εκπαιδευτικό σύστημα της Χιλής είναι ακραία ταξικό και ένα από τα πιο άνισα στον κόσμο. Η δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης, καθώς η χρηματοδότηση από το κράτος μειώνεται σταθερά κάθε χρόνο. Τα πανεπιστημιακά δίδακτρα είναι τα ακριβότερα στη Λατινική Αμερική με τους φοιτητές και τις οικογένειες τους επιβαρύνονται με το 84% των σπουδαστικών εξόδων.

Αντιμέτωπο με την κατάσταση αυτή, το κίνημα ένωσε από την πρώτη στιγμή τη δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στα μέσα Μαΐου είχαν γίνει περισσότερες από 700 καταλήψεις σχολείων με τις διαδηλώσεις στους δρόμους να γίνονται όλο και πυκνότερες. Τον Αύγουστο, στην καρδιά, δηλαδή, του χιλιανού χειμώνα, περισσότεροι από 500.000 διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στο κεντρικό πάρκο του Σαντιάγκο. Η μαζικότητα αυτή δεν ήταν αναπάντεχη καθώς οι φοιτητές δεν περιχαράκωσαν τον αγώνα τους: στην εθνική απεργία που κήρυξε η εργατική συνομοσπονδία CUT, ήταν παρόντες.

Ο Ρομπέρτο Ναβαρέτε του αριστερού δικτύου Αlborada διακρίνει αναλογίες με τα κινήματα κοινωνικής διαμαρτυρίας στην Ισπανία, την Ελλάδα και τη Μέση Ανατολή. Κοινή παράμετρος μια βαθιά κοινωνική δυσφορία για τις κοινωνικές επιπτώσεις του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Παρατηρεί όμως και ουσιαστικές διαφορές: "Αντίθετα με τις ταραχές που είδαμε πρόσφατα στη Βρετανία, οι διεκδικήσεις των Χιλιανών φοιτητών έχουν έντονα πολιτικό χαρακτήρα" επισημαίνει.

Στη Βρετανία, ο μέσος πολίτης δεν διακρίνει ακόμη τα βαθύτερα αίτια πίσω από τις λεηλασίες αποδίδοντας τες σε μια 'ανεγκέφαλη εγκληματικότητα'. Στη Χιλή, οι διαδηλώσεις νομιμοποιούνται σε μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος το αυτοκίνητο του οποίου καταστράφηκε σε μια διαδήλωση δήλωσε ότι εξακολουθεί να στηρίζει τις κινητοποιήσεις, καθώς η κόρη του είναι φοιτήτρια και αγωνίζεται για μια δίκαιη υπόθεση.

Είναι ένα φοιτητικό κίνημα με ιδεολογικά χαρακτηριστικά, σύμφωνα με τον ίδιο. Και πρόκειται για μια νέα γενιά που βγαίνει στο προσκήνιο. Δεν γνωρίζει τον φόβο με τον οποίο διαποτίστηκαν οι γονείς της στα μαύρα χρόνια της δικτατορίας Πινοσέτ και δεν φαίνεται διατεθειμένη να υποκύψει στον άγονο τακτικισμό των κεντροαριστερών κυβερνήσεων της Κονσεντρασιόν οι οποίες κυβέρνησαν τη χώρα μέχρι την περσινή θριαμβευτική εκλογή στην προεδρία του δεξιού εκατομμυριούχου Σεμπαστιάν Πινιέρα. Για τον Ναβαρέτε πάντως, η διεξαγωγή δημοψηφίσματος δεν αρκεί καθώς θεωρεί απαραίτητη μια ευρύτερη συνταγματική μεταρρύθμιση της Βενεζουέλας, της Βολιβίας και του Ισημερινού.