Mιλούν δύο από τους πατεράδες της Ευρώπης
Ο
ένας είναι Γερµανός,ο άλλος Γάλλος. Αµφότεροισηµάδεψαν µε την
προσωπικότητα και τη δράση τους την οικοδόµηση της Ευρώπης. Σήµερα και
οι δύο καταγγέλλουν την απουσίαενός κοινού οράµατοςγια τη ΓηραιάΗπειρο.
Για τον σοσιαλδηµοκράτη πρώην καγκελάριο της τότε ∆υτικής Γερµανίας
Χέλµουτ Σµιτ, από τη σηµερινή Ευρώπη λείπουν οι ηγέτες, η Ανγκελα
Μέρκελ δεν έχει την αί σθηση της διπλωµατίας και στα 20 επόµενα χρόνια
µπορεί να δούµε να αναδύεται ένας«σκληρός πυρήνας»της ΕυρωπαϊκήςΕνωσης.
Απότην πλευράτου, ο πρώην πρόεδροςτης ΚοµισιόνΖακ Ντελόρεκφράζει
τηνέκπληξή τουγια τη στάση της ευρωζώνης στηναντιµετώπιση της ελληνικής
και της ιρλανδικής κρίσης. Παράλληλα όµως δηλώνει αισιόδοξος για το
µέλλον του ευρώ.
«Το ευρώ θα ξεπεράσει την κρίση»
LE MONDE , ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: AlAin FAnjAs
Πρώην πρόεδρος της Κοµισιόν (1985-1995), είναι από τους πρωταγωνιστές
της πορείας της Ε.Ε. προς το ευρώ. Στα 85 του, παραµένει ακµαίος,
δραστήριος και ταγµένος
στην υπηρεσία της ευρωπαϊκής ιδέας
Παρατηρούµε ένα κρεσέντο ερωτηµάτων και αντεγκλήσεων γύρω από το ευρώ. Ποια είναι η δική σας γνώµη;
Χάρις στο ευρώ η Ευρώπη γνώρισε δέκα χρόνια ικανοποιητικής ανάπτυξης, 2,1%. Το ίδιο διάστηµα η απασχόληση αυξήθηκε κατά 15% και οι επενδύσεις κατά 22%, ποσοστό που είναι το µεγαλύτερο από το 1990. Εάν δεν υπήρχε το ευρώ, πολλές ευρωπαϊκές χώρες – συµπεριλαµβανοµένης της Γαλλίας – θα αντιµετώπιζαν προβλήµατα είτε εξαιτίας των ελλειµµάτων τους είτε λόγω του ιδιωτικού χρέους τους είτε των δυσκολιών που θα αντιµετώπιζαν στην εσωτερική τους πολιτική. Το ευρώ όµως δεν απογείωσε την ευρωπαϊκή οικονοµία εξαιτίας ενός δοµικού λάθους: δεν υιοθετήθηκε το σύµφωνο συντονισµού των οικονοµιών που είχα προτείνει την περίοδο 1997-1998. Το σύµφωνο αυτό θα είχε επιταχύνει την ανάπτυξη και θα είχε επιτρέψει την πρόληψη των κινδύνων που αντιµετωπίζουν σήµερα κάποιες χώρες.
Το ευρώ δεν στραγγαλίζει αυτές τις χώρες απαγορεύοντάς τους µια υποτίµηση;
Ας µην ξεχνάνε ότι χάρη στην πολιτική οικονοµικής και κοινωνικής σύγκλισης που προέβλεπε η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη αυτές οι χώρες µπόρεσαν να µειώσουν το χάσµα που τις χώριζε από την υπόλοιπη Ευρώπη. Για παράδειγµα, το πορτογαλικό ΑΕΠ ήταν το 1986 στο 52% του ευρωπαϊκού µέσου όρου. Σήµερα είναι περίπου στο 80%.
Η κρίση στην Ελλάδα και την Ιρλανδία σάς εξέπληξε;
Οχι. Γνώριζα τη δηµοσιονοµική κατάσταση στην Ελλάδα και το χρέος των ιρλανδικών τραπεζών. Αυτό που εξέπληξε ήταν η αντίδραση των κυβερνήσεων της ευρωζώνης: «∆εν είµαστε υπεύθυνοι για τις βλακείες σας». Τότε σε τι χρησιµεύει το Eurogroup; Γιατί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα – µονίµως προσανατολισµένη στον στόχο της σταθεροποίησης των τιµών – δεν χτύπησε συναγερµό; Η έλλειψη αντίδρασης των ευρωπαϊκών θεσµών υπονόµευσε τη συλλογική ευθύνη. Οι συναγερµοί χτύπησαν για τη Γαλλία και τη Γερµανία οι οποίες δεν µπόρεσαν να συγκρατήσουν το 2004 τα ελλείµµατά τους κάτω από το 3% του ΑΕΠ και ζητούσαν να εξαιρεθούν από αυτήν την υποχρέωση! Στην επιδείνωση αυτής της κατάστασης συνέτειναν δύο γεγονότα: Η καθυστέρηση της αντίδρασης στην κρίση και η κακοφωνία των κυβερνήσεων η οποία πρέπει να σταµατήσει γιατί τρέφει την κερδοσκοπία.
Η Γερµανία δεν είναι η πιο διστακτική στηνυιοθέτηση µιαςστάσης αλληλεγγύης απέναντι στην κρίση;
∆εν είναι ηµοναδική. Το 1991, όταν συζητούσαµε τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, η Γερµανία και η Ολλανδία επικεντρώθηκανσε πέντε κριτήριαπου έθεταν στο στόχαστρο κυρίως τον πληθωρισµόκαι τα ελλείµµατα. Πρότεινα να προστεθούν ακόµη δύο κριτήρια: η µακροχρόνια ανεργίακαι η ανεργία των νέων.
Εκείνοι που αρνήθηκαν ήταν οι Ισπανοί µε την πρόφαση της κακήςποιότητας των στατιστικών τους στοιχείων.
Θα έπρεπε να διευρυνθεί τόσο γρήγορα η ευρωζώνη µε τη συµµετοχή των λιγότερο πειθαρχηµένων χωρών;
Πρέπει να διαχωρίσουµε την ευρωζώνη των 16 από την Ευρωπαϊκή Ενωση των 27. Παραµένω οπαδός της διεύρυνσης της Ε.Ε. Πρέπει όµως να µπορούµε να λέµε σε αυτούς που δεν µπορούν ή δεν θέλουν να κάνουν τα παραπάνω βήµατα: «Θα προχωρήσουµε χωρίς εσάς». Αυτό συνέβη µε το ευρώ. Και πρέπει επίσης να πούµε σε εκείνους που συµµετέχουν στο ευρώ: «Αυτό σας δηµιουργεί ειδικές υποχρεώσεις γιατί είναι ένα συµβόλαιο γάµου µε περισσότερους περιορισµούς». Στην ευρωζώνη θα µπορούσαµε να είχαµε δηµιουργήσει ένα ταµείο βοήθειας και υποχρεώσεων. Αυτό δεν συνέβη, κυρίως – αλλά όχι µόνον – λόγω των γερµανικών επιφυλάξεων.
Εχετε εµπιστοσύνη στο µέλλον του ευρώ;
Ναι, αλλά από πραγµατισµό. Υπάρχουν δύο παράγοντες αισιοδοξίας. Ο πρώτος είναιο ευρωπαϊκός µηχανισµός στήριξης ο οποίος θα έχει µόνιµο χαρακτήρα από το 2013. Ο δεύτερος είναι αυτό πουαποκαλούµε «ευρωπαϊκό εξάµηνο». (Από το 2011 οι υπουργοί Οικονοµίας και Οικονοµικών των 27 θα συναντώνται τον Μάρτιο και τον Ιούλιο για να συντονίζουν τους οικονοµικούς τους προσανατολισµούς και τις δηµοσιονοµικές στρατηγικές τους). Ελπίζω ότι τελικά θα καταλήξουµε στην εφαρµογή ενός συµφώνου συντονισµού οικονοµικών πολιτικών στην ευρωζώνη. Στη συνέχεια θα θεσµοθετηθεί µια συζήτηση για τις οικονοµικές πολιτικές στο επίπεδο των 27. ∆εν είναι δυνατόν να ευδοκιµήσει η ευρωζώνη χωρίς τη σύγκλιση των οικονοµιών της κι ένα µίνιµουµ δηµοσιονοµικής και κοινωνικής εναρµόνισης. Ας µη λησµονούµε, τέλος, την απαραίτητη ανανέωση του συµφώνου σταθερότητας (έως 3% το έλλειµµα, έως 60% το δηµόσιο χρέος) εισάγοντας έναν µηχανισµό κυρώσεων για τους παραβάτες. Το πιο λογικό θα ήταν να θεσµοθετηθεί ένα ταµείο δοµικής βοήθειας στερώντας από τις υπηρεσίες του – µερικώς ή προσωρινά – τις χώρες που δεν ακολουθούν υγιή πολιτική.
Είναι ένα στοίχηµα;
Ναι, είναι ένα στοίχηµα. Οι 16 δεν ανταποκρίθηκαν στις ανάγκες µιας πραγµατικής συνεργασίας. ∆εν αντελήφθησαν ότι έχουν να διαχειριστούν ένα κοινό αγαθό, το ευρώ, και ότι από αυτό το αγαθό απορρέουν κάποιες υποχρεώσεις. Πρέπει να γίνει αντιληπτό το συµβόλαιο γάµου µεταξύ των 16 της ζώνης του ευρώ, είναι πιο απαιτητικό από το συµβόλαιο που ενώνει τους 27. Οι ευρωπαϊκές ηγεσίες δεν διαχωρίζουν όσο θα έπρεπε τους 16 της ευρωζώνης από τους 27 του συνόλου της Ενωσης. Αυτή η στάση είναι µια πηγή σύγχυσης.
«Από την Ε.Ε. λείπουν οι προσωπικότητες»
LE MONDE , ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: DAVID MARSH
Σοσιαλδηµοκράτης γερµανός καγκελάριος από το 1974 ώς το 1982,
παραµένει δηµοφιλής στα 92 του. Το 1978 πρωτοστάτησε µε τον γάλλο
πρόεδρο Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν στη δηµιουργία του Ευρωπαϊκού
Νοµισµατικού Συστήµατος
Εδώ και πολλά χρόνια η Γερµανία διεξάγει δύοπαράλληλες πολιτικές:
προσήλωση στη νοµισµατική και δηµοσιονοµική σταθερότητα από τη µια πλευρά, στράτευση στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση από την άλλη. Με την τρέχουσα κρίση στην Οικονοµική και Νοµισµατική Ενωση, αυτές οι δύο πολιτικές είναι άραγε συµβατές;
Επιτρέψτε µου να πω πρώτα κάτι για το συνολικό πολιτικό πλαίσιο. Από την Ευρώπη λείπουν οι ηγέτες. Της λείπουν προσωπικότητες επικεφαλής των κρατών ή των ευρωπαϊκών θεσµών οι οποίες να κατέχουν επαρκώς τα εθνικά και διεθνή ζητήµατα. Υπάρχουν ασφαλώς µερικές εξαιρέσεις, όπως ο Λουξεµβούργιος Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, όµως το Λουξεµβούργο έχει πολύ µικρό βάρος για να διαδραµατίσει ουσιαστικό ρόλο. Για να επιστρέψω στην ερώτησή σας, δεν πιστεύω ότι οι Γερµανοί γενικά ούτε η γερµανική πολιτική τάξη έχουν απαρνηθεί τη σταθερότητα. Οι συνθήκες που επικράτησαν το 2008, 2009 και 2010 τους υποχρέωσαν – όπως όλους σχεδόν – να προδώσουν το ιδανικό τους της σταθερότητας. Θα προσέθετα ότι η σηµερινή γερµανική κυβέρνηση αποτελείται από ανθρώπους που δεν είχαν ώς τώρα εµπειρία στις παγκόσµιες πολιτικές ή οικονοµικές υποθέσεις. Από την κ. Μέρκελ λείπει η αίσθηση της διπλωµατίας.
Εχουµε την εντύπωση ότι ζητάµε σήµερα από τους Γερµανούς, ως σύνολο, να έρθουν σε βοήθεια λιγότερο τυχερών κρατών. Και οι Γερµανοί δυσκολεύονται πολύ να το δεχθούν.
Το λάθος διαπράχθηκε την εποχή του Μάαστριχτ το 1991-1992. Η Ευρώπη περιλάµβανε τότε δώδεκα κράτη-µέλη. Και αυτά δεν αρκέστηκαν να προσκαλέσουν τις άλλες χώρες να µπουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά επινόησαν και το ευρώ και κάλεσαν όλους να γίνουν µέλη της ευρωζώνης. Οµως αυτό έγινε χωρίς προηγουµένως να τροποποιηθούν ούτε να αποσαφηνιστούν οι κανόνες. Εδώ είναι που διαπράχθηκαν τα µεγάλα λάθη. Και υφιστάµεθα σήµερα άµεσα τις συνέπειες αυτής της παράλειψης να τεθούν κανόνες.
Τα κράτη της Ε.Ε. έπρεπε άραγε να περιορίσουν το ευρώ σε µια µικρή οµάδα χωρών;
Αυτή είναι η γνώµη µου – και θα έπρεπε επίσης να προσδιορίσουν ακριβέστερα τους κανόνες οικονοµικής συµπεριφοράς των συµµετεχόντων. Αυτό που αποκαλούµε Σύµφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης δεν είναι ένα κείµενο που έχει ισχύ νόµου. Είναι απλώς µια συµφωνία µεταξύ κυβερνήσεων. Και είναι λυπηρό που στην αρχή αυτού του αιώνα η Γερµανία και η Γαλλία παραβίασαν τους κανόνες αυτού του Συµφώνου. Στη δεκαετία του 1990 είχατε επικρίνει τον Χανς Τιτµέγερ (πρόεδρος της Μπούντεσµπανκ, της κεντρικής τράπεζας της Γερµανίας, από το 1993 ώς το 1998) χαρακτηρίζοντάς τον γερµανό εθνικιστή, επειδή υποστήριζε πως η Ευρώπη είχε ανάγκη ενός σκληρού πυρήνα. Αυτό ακριβώς δεν συνιστάτε τώρα κι εσείς;
Πολλά πράγµατα συνέβησαν στο µεταξύ – η παγκοσµιοποίηση τηςκερδοσκοπίας, η παγκοσµιοποίηση τουχρήµατος και των κεφαλαιαγορών, ηπαγκοσµιοποίηση των χρηµατοπιστωτικών εργαλείων. Παρακολουθήσαµε την απόρριψη του σχεδίου του ευρωπαϊκού Συντάγµατος, συνάψαµε αυτή την περίπλοκη Συνθήκη της Λισαβώνας. Ταυτόχρονα γίνονταν όλο και πιο σπάνιες οι προσωπικότητες που είναι ικανές να διαδραµατίσουν έναν ηγετικό ρόλο. ΟΖακ Ντελόρ ήταν κάποιος πολύ σηµαντικός. Αντικαταστάθηκε από ανθρώπους που ουδείς γνωρίζει αληθινά το όνοµά τους. Το ίδιοσυνέβη στο επίπεδο των µόνιµων γραµµατέων,των επιτρόπων, των πρωθυπουργών καιτου… πώς τον λένε… Βαν Ρόµπαϊ;
Η Ελλάδα και η Πορτογαλία εντάχθηκαν στη ΝοµισµατικήΕνωση µε το εξωτερικό ενεργητικό τους και το εξωτερικό χρέος τους να είναι λίγο-πολύ ισοδύναµα. Στη συνέχεια κατέγραφαν κάθε χρόνο επί µία δεκαετία ελλείµµατα των τρεχουσών συναλλαγών ισοδύναµα µε το 10% του ΑΕΠ τους. ∆εν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να καταλάβει ότι το καθαρό εξωτερικό χρέος τους ανέρχεται σήµερα στο 100% του ΑΕΠ τους.
Το ερώτηµα που πρέπει να θέσουµε είναι: πώς γίνεται ουδείς να µην παρατήρησε τίποτε – ούτε στη Βασιλεία (έδρα της Τράπεζας ∆ιεθνών ∆ιακανονισµών) ούτε στις Βρυξέλλες ούτε σε µια οποιαδήποτε στατιστική υπηρεσία; Ουδείς φαίνεται να κατάλαβε. Ειρήσθω εν παρόδω ότι για µια µακρά περίοδο η γερµανική πολιτική ελίτ δεν κατάλαβε ότι καταγράφαµε πλεονάσµατα στους τρέχοντες λογαριασµούς µας. Εµείς οι Γερµανοί κάνουµε το ίδιο πράγµα µε τους Κινέζους – η µεγάλη διαφορά είναι ότι οι Κινέζοι έχουν το δικό τους νόµισµα, πράγµα που δεν συµβαίνει µ’ εµάς. Αν είχαµε το δικό µας νόµισµα, θα είχε τώρα ανατιµηθεί. Αν είχαµε κρατήσει το γερµανικό µάρκο, όπως επιθυµούσε ο Τιτµέγερ, αυτόθα είχε προκαλέσει – τουλάχιστον µία φορά, αν όχι δύο, στα 20 τελευταία χρόνια – κερδοσκοπία εις βάρος του µάρκου χειρότερη απ’ αυτή που είδαµε µε την Ελλάδα ή την Ιρλανδία. Ως τώρα παραµένω απολύτως θετικός στην ιδέα ενός κοινού νοµίσµατος, έστω κι αν οιευρωπαίοι ηγέτες απέτυχαν να καθορίσουν τους κανόνες και διέπραξαν το τεράστιο σφάλµα να δεχθούν σ’ αυτό τον οποιονδήποτε. Πιστεύω πως υπάρχει πιθανότητα τουλάχιστον 51% να δούµε µέσα σταείκοσι επόµενα χρόνια να αναδύεται ένας σκληρός πυρήνας στους κόλπους της Ενωσης. Αυτόςο πυρήνας θα περιλάµβανε τους Γάλλους, τους Γερµανούς, τους Ολλανδούς – για τους Ιταλούς έχωµερικές αµφιβολίες. ∆εν θα πρόκειται για έναν σκληρό πυρήνα που θαπροσδιορίζεται µε γραπτά ντοκουµέντα, αλλά για έναν σκληρό πυρήνα ντε φάκτο, όχι ντε γιούρε.
«Το ευρώ θα ξεπεράσει την κρίση»
LE MONDE , ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: AlAin FAnjAs
Πρώην πρόεδρος της Κοµισιόν (1985-1995), είναι από τους πρωταγωνιστές
της πορείας της Ε.Ε. προς το ευρώ. Στα 85 του, παραµένει ακµαίος,
δραστήριος και ταγµένος στην υπηρεσία της ευρωπαϊκής ιδέας
Παρατηρούµε ένα κρεσέντο ερωτηµάτων και αντεγκλήσεων γύρω από το ευρώ. Ποια είναι η δική σας γνώµη;
Χάρις στο ευρώ η Ευρώπη γνώρισε δέκα χρόνια ικανοποιητικής ανάπτυξης, 2,1%. Το ίδιο διάστηµα η απασχόληση αυξήθηκε κατά 15% και οι επενδύσεις κατά 22%, ποσοστό που είναι το µεγαλύτερο από το 1990. Εάν δεν υπήρχε το ευρώ, πολλές ευρωπαϊκές χώρες – συµπεριλαµβανοµένης της Γαλλίας – θα αντιµετώπιζαν προβλήµατα είτε εξαιτίας των ελλειµµάτων τους είτε λόγω του ιδιωτικού χρέους τους είτε των δυσκολιών που θα αντιµετώπιζαν στην εσωτερική τους πολιτική. Το ευρώ όµως δεν απογείωσε την ευρωπαϊκή οικονοµία εξαιτίας ενός δοµικού λάθους: δεν υιοθετήθηκε το σύµφωνο συντονισµού των οικονοµιών που είχα προτείνει την περίοδο 1997-1998. Το σύµφωνο αυτό θα είχε επιταχύνει την ανάπτυξη και θα είχε επιτρέψει την πρόληψη των κινδύνων που αντιµετωπίζουν σήµερα κάποιες χώρες.
Το ευρώ δεν στραγγαλίζει αυτές τις χώρες απαγορεύοντάς τους µια υποτίµηση;
Ας µην ξεχνάνε ότι χάρη στην πολιτική οικονοµικής και κοινωνικής σύγκλισης που προέβλεπε η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη αυτές οι χώρες µπόρεσαν να µειώσουν το χάσµα που τις χώριζε από την υπόλοιπη Ευρώπη. Για παράδειγµα, το πορτογαλικό ΑΕΠ ήταν το 1986 στο 52% του ευρωπαϊκού µέσου όρου. Σήµερα είναι περίπου στο 80%.
Η κρίση στην Ελλάδα και την Ιρλανδία σάς εξέπληξε;
Οχι. Γνώριζα τη δηµοσιονοµική κατάσταση στην Ελλάδα και το χρέος των ιρλανδικών τραπεζών. Αυτό που εξέπληξε ήταν η αντίδραση των κυβερνήσεων της ευρωζώνης: «∆εν είµαστε υπεύθυνοι για τις βλακείες σας». Τότε σε τι χρησιµεύει το Eurogroup; Γιατί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα – µονίµως προσανατολισµένη στον στόχο της σταθεροποίησης των τιµών – δεν χτύπησε συναγερµό; Η έλλειψη αντίδρασης των ευρωπαϊκών θεσµών υπονόµευσε τη συλλογική ευθύνη. Οι συναγερµοί χτύπησαν για τη Γαλλία και τη Γερµανία οι οποίες δεν µπόρεσαν να συγκρατήσουν το 2004 τα ελλείµµατά τους κάτω από το 3% του ΑΕΠ και ζητούσαν να εξαιρεθούν από αυτήν την υποχρέωση! Στην επιδείνωση αυτής της κατάστασης συνέτειναν δύο γεγονότα: Η καθυστέρηση της αντίδρασης στην κρίση και η κακοφωνία των κυβερνήσεων η οποία πρέπει να σταµατήσει γιατί τρέφει την κερδοσκοπία.
Η Γερµανία δεν είναι η πιο διστακτική στηνυιοθέτηση µιαςστάσης αλληλεγγύης απέναντι στην κρίση;
∆εν είναι ηµοναδική. Το 1991, όταν συζητούσαµε τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, η Γερµανία και η Ολλανδία επικεντρώθηκανσε πέντε κριτήριαπου έθεταν στο στόχαστρο κυρίως τον πληθωρισµόκαι τα ελλείµµατα. Πρότεινα να προστεθούν ακόµη δύο κριτήρια: η µακροχρόνια ανεργίακαι η ανεργία των νέων.
Εκείνοι που αρνήθηκαν ήταν οι Ισπανοί µε την πρόφαση της κακήςποιότητας των στατιστικών τους στοιχείων.
Θα έπρεπε να διευρυνθεί τόσο γρήγορα η ευρωζώνη µε τη συµµετοχή των λιγότερο πειθαρχηµένων χωρών;
Πρέπει να διαχωρίσουµε την ευρωζώνη των 16 από την Ευρωπαϊκή Ενωση των 27. Παραµένω οπαδός της διεύρυνσης της Ε.Ε. Πρέπει όµως να µπορούµε να λέµε σε αυτούς που δεν µπορούν ή δεν θέλουν να κάνουν τα παραπάνω βήµατα: «Θα προχωρήσουµε χωρίς εσάς». Αυτό συνέβη µε το ευρώ. Και πρέπει επίσης να πούµε σε εκείνους που συµµετέχουν στο ευρώ: «Αυτό σας δηµιουργεί ειδικές υποχρεώσεις γιατί είναι ένα συµβόλαιο γάµου µε περισσότερους περιορισµούς». Στην ευρωζώνη θα µπορούσαµε να είχαµε δηµιουργήσει ένα ταµείο βοήθειας και υποχρεώσεων. Αυτό δεν συνέβη, κυρίως – αλλά όχι µόνον – λόγω των γερµανικών επιφυλάξεων.
Εχετε εµπιστοσύνη στο µέλλον του ευρώ;
Ναι, αλλά από πραγµατισµό. Υπάρχουν δύο παράγοντες αισιοδοξίας. Ο πρώτος είναιο ευρωπαϊκός µηχανισµός στήριξης ο οποίος θα έχει µόνιµο χαρακτήρα από το 2013. Ο δεύτερος είναι αυτό πουαποκαλούµε «ευρωπαϊκό εξάµηνο». (Από το 2011 οι υπουργοί Οικονοµίας και Οικονοµικών των 27 θα συναντώνται τον Μάρτιο και τον Ιούλιο για να συντονίζουν τους οικονοµικούς τους προσανατολισµούς και τις δηµοσιονοµικές στρατηγικές τους). Ελπίζω ότι τελικά θα καταλήξουµε στην εφαρµογή ενός συµφώνου συντονισµού οικονοµικών πολιτικών στην ευρωζώνη. Στη συνέχεια θα θεσµοθετηθεί µια συζήτηση για τις οικονοµικές πολιτικές στο επίπεδο των 27. ∆εν είναι δυνατόν να ευδοκιµήσει η ευρωζώνη χωρίς τη σύγκλιση των οικονοµιών της κι ένα µίνιµουµ δηµοσιονοµικής και κοινωνικής εναρµόνισης. Ας µη λησµονούµε, τέλος, την απαραίτητη ανανέωση του συµφώνου σταθερότητας (έως 3% το έλλειµµα, έως 60% το δηµόσιο χρέος) εισάγοντας έναν µηχανισµό κυρώσεων για τους παραβάτες. Το πιο λογικό θα ήταν να θεσµοθετηθεί ένα ταµείο δοµικής βοήθειας στερώντας από τις υπηρεσίες του – µερικώς ή προσωρινά – τις χώρες που δεν ακολουθούν υγιή πολιτική.
Είναι ένα στοίχηµα;
Ναι, είναι ένα στοίχηµα. Οι 16 δεν ανταποκρίθηκαν στις ανάγκες µιας πραγµατικής συνεργασίας. ∆εν αντελήφθησαν ότι έχουν να διαχειριστούν ένα κοινό αγαθό, το ευρώ, και ότι από αυτό το αγαθό απορρέουν κάποιες υποχρεώσεις. Πρέπει να γίνει αντιληπτό το συµβόλαιο γάµου µεταξύ των 16 της ζώνης του ευρώ, είναι πιο απαιτητικό από το συµβόλαιο που ενώνει τους 27. Οι ευρωπαϊκές ηγεσίες δεν διαχωρίζουν όσο θα έπρεπε τους 16 της ευρωζώνης από τους 27 του συνόλου της Ενωσης. Αυτή η στάση είναι µια πηγή σύγχυσης.
ΕΙΠΕ
null Με εξέπληξε η αντίδραση των κυβερνήσεων της ευρωζώνης: «Δεν είµαστε υπεύθυνοι για τις βλακείες σας» στην κρίση σε Ελλάδα και Ιρλανδία
«Από την Ε.Ε. λείπουν οι προσωπικότητες»
LE MONDE , ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: DAVID MARSH
Σοσιαλδηµοκράτης γερµανός καγκελάριος από το 1974 ώς το 1982,
παραµένει δηµοφιλής στα 92 του. Το 1978 πρωτοστάτησε µε τον γάλλο
πρόεδρο Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν στη δηµιουργία του Ευρωπαϊκού
Νοµισµατικού Συστήµατος Εδώ και πολλά χρόνια η Γερµανία διεξάγει δύοπαράλληλες πολιτικές:
προσήλωση στη νοµισµατική και δηµοσιονοµική σταθερότητα από τη µια πλευρά, στράτευση στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση από την άλλη. Με την τρέχουσα κρίση στην Οικονοµική και Νοµισµατική Ενωση, αυτές οι δύο πολιτικές είναι άραγε συµβατές;
Επιτρέψτε µου να πω πρώτα κάτι για το συνολικό πολιτικό πλαίσιο. Από την Ευρώπη λείπουν οι ηγέτες. Της λείπουν προσωπικότητες επικεφαλής των κρατών ή των ευρωπαϊκών θεσµών οι οποίες να κατέχουν επαρκώς τα εθνικά και διεθνή ζητήµατα. Υπάρχουν ασφαλώς µερικές εξαιρέσεις, όπως ο Λουξεµβούργιος Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, όµως το Λουξεµβούργο έχει πολύ µικρό βάρος για να διαδραµατίσει ουσιαστικό ρόλο. Για να επιστρέψω στην ερώτησή σας, δεν πιστεύω ότι οι Γερµανοί γενικά ούτε η γερµανική πολιτική τάξη έχουν απαρνηθεί τη σταθερότητα. Οι συνθήκες που επικράτησαν το 2008, 2009 και 2010 τους υποχρέωσαν – όπως όλους σχεδόν – να προδώσουν το ιδανικό τους της σταθερότητας. Θα προσέθετα ότι η σηµερινή γερµανική κυβέρνηση αποτελείται από ανθρώπους που δεν είχαν ώς τώρα εµπειρία στις παγκόσµιες πολιτικές ή οικονοµικές υποθέσεις. Από την κ. Μέρκελ λείπει η αίσθηση της διπλωµατίας.
Εχουµε την εντύπωση ότι ζητάµε σήµερα από τους Γερµανούς, ως σύνολο, να έρθουν σε βοήθεια λιγότερο τυχερών κρατών. Και οι Γερµανοί δυσκολεύονται πολύ να το δεχθούν.
Το λάθος διαπράχθηκε την εποχή του Μάαστριχτ το 1991-1992. Η Ευρώπη περιλάµβανε τότε δώδεκα κράτη-µέλη. Και αυτά δεν αρκέστηκαν να προσκαλέσουν τις άλλες χώρες να µπουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά επινόησαν και το ευρώ και κάλεσαν όλους να γίνουν µέλη της ευρωζώνης. Οµως αυτό έγινε χωρίς προηγουµένως να τροποποιηθούν ούτε να αποσαφηνιστούν οι κανόνες. Εδώ είναι που διαπράχθηκαν τα µεγάλα λάθη. Και υφιστάµεθα σήµερα άµεσα τις συνέπειες αυτής της παράλειψης να τεθούν κανόνες.
Τα κράτη της Ε.Ε. έπρεπε άραγε να περιορίσουν το ευρώ σε µια µικρή οµάδα χωρών;
Αυτή είναι η γνώµη µου – και θα έπρεπε επίσης να προσδιορίσουν ακριβέστερα τους κανόνες οικονοµικής συµπεριφοράς των συµµετεχόντων. Αυτό που αποκαλούµε Σύµφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης δεν είναι ένα κείµενο που έχει ισχύ νόµου. Είναι απλώς µια συµφωνία µεταξύ κυβερνήσεων. Και είναι λυπηρό που στην αρχή αυτού του αιώνα η Γερµανία και η Γαλλία παραβίασαν τους κανόνες αυτού του Συµφώνου. Στη δεκαετία του 1990 είχατε επικρίνει τον Χανς Τιτµέγερ (πρόεδρος της Μπούντεσµπανκ, της κεντρικής τράπεζας της Γερµανίας, από το 1993 ώς το 1998) χαρακτηρίζοντάς τον γερµανό εθνικιστή, επειδή υποστήριζε πως η Ευρώπη είχε ανάγκη ενός σκληρού πυρήνα. Αυτό ακριβώς δεν συνιστάτε τώρα κι εσείς;
Πολλά πράγµατα συνέβησαν στο µεταξύ – η παγκοσµιοποίηση τηςκερδοσκοπίας, η παγκοσµιοποίηση τουχρήµατος και των κεφαλαιαγορών, ηπαγκοσµιοποίηση των χρηµατοπιστωτικών εργαλείων. Παρακολουθήσαµε την απόρριψη του σχεδίου του ευρωπαϊκού Συντάγµατος, συνάψαµε αυτή την περίπλοκη Συνθήκη της Λισαβώνας. Ταυτόχρονα γίνονταν όλο και πιο σπάνιες οι προσωπικότητες που είναι ικανές να διαδραµατίσουν έναν ηγετικό ρόλο. ΟΖακ Ντελόρ ήταν κάποιος πολύ σηµαντικός. Αντικαταστάθηκε από ανθρώπους που ουδείς γνωρίζει αληθινά το όνοµά τους. Το ίδιοσυνέβη στο επίπεδο των µόνιµων γραµµατέων,των επιτρόπων, των πρωθυπουργών καιτου… πώς τον λένε… Βαν Ρόµπαϊ;
Η Ελλάδα και η Πορτογαλία εντάχθηκαν στη ΝοµισµατικήΕνωση µε το εξωτερικό ενεργητικό τους και το εξωτερικό χρέος τους να είναι λίγο-πολύ ισοδύναµα. Στη συνέχεια κατέγραφαν κάθε χρόνο επί µία δεκαετία ελλείµµατα των τρεχουσών συναλλαγών ισοδύναµα µε το 10% του ΑΕΠ τους. ∆εν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να καταλάβει ότι το καθαρό εξωτερικό χρέος τους ανέρχεται σήµερα στο 100% του ΑΕΠ τους.
Το ερώτηµα που πρέπει να θέσουµε είναι: πώς γίνεται ουδείς να µην παρατήρησε τίποτε – ούτε στη Βασιλεία (έδρα της Τράπεζας ∆ιεθνών ∆ιακανονισµών) ούτε στις Βρυξέλλες ούτε σε µια οποιαδήποτε στατιστική υπηρεσία; Ουδείς φαίνεται να κατάλαβε. Ειρήσθω εν παρόδω ότι για µια µακρά περίοδο η γερµανική πολιτική ελίτ δεν κατάλαβε ότι καταγράφαµε πλεονάσµατα στους τρέχοντες λογαριασµούς µας. Εµείς οι Γερµανοί κάνουµε το ίδιο πράγµα µε τους Κινέζους – η µεγάλη διαφορά είναι ότι οι Κινέζοι έχουν το δικό τους νόµισµα, πράγµα που δεν συµβαίνει µ’ εµάς. Αν είχαµε το δικό µας νόµισµα, θα είχε τώρα ανατιµηθεί. Αν είχαµε κρατήσει το γερµανικό µάρκο, όπως επιθυµούσε ο Τιτµέγερ, αυτόθα είχε προκαλέσει – τουλάχιστον µία φορά, αν όχι δύο, στα 20 τελευταία χρόνια – κερδοσκοπία εις βάρος του µάρκου χειρότερη απ’ αυτή που είδαµε µε την Ελλάδα ή την Ιρλανδία. Ως τώρα παραµένω απολύτως θετικός στην ιδέα ενός κοινού νοµίσµατος, έστω κι αν οιευρωπαίοι ηγέτες απέτυχαν να καθορίσουν τους κανόνες και διέπραξαν το τεράστιο σφάλµα να δεχθούν σ’ αυτό τον οποιονδήποτε. Πιστεύω πως υπάρχει πιθανότητα τουλάχιστον 51% να δούµε µέσα σταείκοσι επόµενα χρόνια να αναδύεται ένας σκληρός πυρήνας στους κόλπους της Ενωσης. Αυτόςο πυρήνας θα περιλάµβανε τους Γάλλους, τους Γερµανούς, τους Ολλανδούς – για τους Ιταλούς έχωµερικές αµφιβολίες. ∆εν θα πρόκειται για έναν σκληρό πυρήνα που θαπροσδιορίζεται µε γραπτά ντοκουµέντα, αλλά για έναν σκληρό πυρήνα ντε φάκτο, όχι ντε γιούρε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου