Ελευθεροτυπία, Τρίτη 3 Αυγούστου 2010
Ο πηχτός βυθός της λάσπης
Η ελληνική πολιτική σκηνή μορφάζει. Εκπληκτη και άσαρκη, επιστρατεύει αυτό που έχει μάθει καλά: τη γενική απεύθυνση.
Πίσω από τη μεγάλη χειρονομία, τα μεγάλα αφηγηματικά σχήματα που
μεταχειρίζεται, προσπαθεί να κρύψει τη δομική της αδυναμία, να
ενσωματώσει την πολιτική επεξεργασία στην οικονομία, να νοήσει δηλαδή
την οικονομία ως πολιτισμικό παράγωγο. Αποκρύπτει την αδυναμία της να
αρθεί στο συγκεκριμένο με στρατηγική. Να δουλέψει στην πολιτική
μικροκλίμακα με μακροσκοπικό σχεδιασμό. Γι' αυτό οι αναλυτικοί
ισχυρισμοί και των «συστημικών» και των «αντισυστημικών» πολιτικών
θαμώνων της σκηνής, είναι μονοεπίπεδες, φτωχές και αφηρημένες. Και οι
δύο είναι υποδιαιρέσεις ενός συμπαγούς συστημικού σώματος, που
χρειάζεται συγχρόνως και τη ρητορική απολογητική και τη ρητορική άρνηση,
ώστε να αναβάλει, να ανακουφιστεί, να μακροημερεύσει. Προσοχή: η
καταφυγή στην αφηρημένη κατασκευή γεννάει την πιο βαθιά δουλεία. Οταν
δεν οργανώνεις δικά σου μέσα ανάλυσης, αναγκάζεσαι να συμμορφωθείς με το
πρώτο συγκρότημα ιεραρχήσεων και πειθαρχιών που θα βρεις μπροστά σου.
Τρόικα, Ε.Ε., ΔΝΤ, ό,τι και να λέγεται, είναι μια δομή και εσύ έχεις το
εύκολο καθήκον της αποδοχής της, όπως τη δεκαετία του '80 είχες το
εύκολο καθήκον της απόρριψης ή της αταξίας. Τεχνοτροπίες με τις οποίες
«πουλάς», «πλασάρεις» πολιτικά τη στάση σου βρίσκονται: αποδοχή με οδύνη
για την κυβέρνηση, χαιρεκακία για τον Μητσοτάκη, οικονομικές προτάσεις
«επιφυλλίδας» για τη Ν.Δ., πραγματιστική διαφθορά για το ΛΑΟΣ,
αερολογίες για την Αριστερά.
Στα κέντρα της Δύσης, η αστική παράδοση, η υψηλή παραγωγική
ποιότητα και οι θεσμικές πυκνώσεις δημιουργούν αυτοματισμούς που
καταλήγουν σε μια υψηλότερη πολιτική άμυνα απέναντι στα πειρατικά,
διεθνή, παραοικονομικά lobbies. Η ελληνική σκηνή, αντίθετα, κινείται με
αυτοματισμούς, στον κόρφο όμως άλλου είδους πυκνώσεων, που
υπερπροσδιορίζουν όλα τα πεδία κοινωνικής οργάνωσης στον τόπο μας:
οικογενειακοί, δυναστικοί, κομματικοί νευρώνες παγιώνουν μια ασφυκτική
πολιτική κλειστότητα. Χωρίς καμία σοβαρή παραγωγική ή πολιτισμική δομή
δεν έχει τη δυνατότητα καταφυγής ούτε καν στο προσωπικό ταλέντο. Τέκνα
(οικογενειακά ή κομματικά) διορισμένα, πρέπει να υποδυθούν το ταλέντο,
αφού δεν μπορούν να παράξουν με ταλέντο. Ξαφνικά η σκεβρωμένη σκηνή (που
πολλοί αρέσκονται να την ονομάζουν πολιτικό σύστημα) πρέπει να αρχίσει
να σκέφτεται, να συνθέτει καινούργιες λύσεις απέναντι σε απροσδόκητα
φαινόμενα, πρέπει να διαρρήξει τη σχέση με ερμηνευτικά στερεότυπα, αν
θέλει να διαχειριστεί τα προβλήματα σε καθεστώς ισορροπίας και όχι
χειμάρρου και εκρήξεων. Ξαφνικά η ελληνική σκηνή, ολόκληρο το πολιτικό
προσωπικό, βρίσκεται αντιμέτωπο με την ανάγκη πολιτικής και ερμηνευτικής
παραγωγής, όταν τόσα χρόνια κοιμούνταν στις βεβαιότητες μιας συλλογικής
αυτοπροφύλαξης.
Τώρα, λοιπόν, που διακυβεύονται ορισμένα πολύ σημαντικά
κεκτημένα σπεύδει με μια φοβερή βραδύτητα και έλλειψη φαντασίας να
υποστείλει, να μαζέψει, να τη «βγάλει καθαρή». Τα πολιτιστικά
χαρακτηριστικά της σκηνής, οι τρόποι πολιτικής συμπεριφοράς, τα ταλέντα
και οι ποιότητες του πολιτικού προσωπικού, οι ηθικές ενδοτικότητες
αποκλίνουν δραματικά από το απαιτητό. Πρέπει να λύσει προβλήματα
χρήματος, οικονομικών-παραγωγικών δομών, διεθνούς νομιμοποίησης, εθνικών
προβλημάτων και εξεγερσιακών ροπών. Αυτό το «όλα συγχρόνως», επειδή
απαιτεί μια ποικιλία αρχιτεκτονικών για να αντιμετωπιστεί, προϋποθέτει
αυτό που δεν μπορεί η πηχτή σκηνή να δώσει: τον συνδυασμό μέσων με
πολιτική φαντασία. Ετσι, για παράδειγμα, η σύλληψη Σαμαρά για τα
εργαλεία μείωσης του «διαρθρωτικού και κυκλικού ελλείμματος» προσπαθεί
να απαντήσει τεχνοκρατικά σε ένα κυρίως πολιτικό πρόβλημα, που
μετασχηματίζεται σε εσωκομματικό και δευτερευόντως σε εθνικό. Η
διαχείριση του κυβερνητικού Παπακωνσταντίνου επίσης: η αποδοχή των
προαποφασισμένων «μνημόνιων» κανόνων νομίζει ότι επιλύει, από άποψη
οικονομικής τεχνικής, το πολιτικό πρόβλημα λειτουργικότητας αλλά και
κοινωνικής επανάρθρωσης του ΠΑΣΟΚ. Ο ΛΑΟΣ είναι ανάποδα πιο ολιστικός: η
πολιτική -συμμορφωτική- αποδοχή τού καθυστερημένου νεοφιλελευθερισμού,
θα φτάσει -νομίζει- να επιλύσει και τεχνικά το οικονομικό πρόβλημα. Τα
δε ποικίλα αριστερά υποσύνολα -με διαβαθμίσεις ρητορικής- επενδύουν είτε
στον προβλέψιμο και υπέργηρο αρνητισμό (ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ), είτε στον
αφηρημένο ισχυρισμό για «συγκεκριμένη επεξεργασία» (Δ.Α.). Στο τέλος όλα
όλων θεμελιώνονται σε μια ασπόνδυλη γενικότητα χωρίς προοπτική.
Ολόκληρη η κομματική βεντάλια μέσα στην κοινοτοπία, σιωπά φλυαρώντας.
Βυθίζεται και δυστυχώς βυθίζει.
* Ζωγράφος, επ. καθηγητής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου