Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΣΦΕΡΑΤΟΥ: Εθνολαικισμός και Θεσσαλονικη
....Γιατί όμως τον διαλέξαμε ως τίτλο; Γιατί δεν διαλέξαμε έναν όρο όπως εθνικισμός ή έναν άλλο γνωστό όρο όπως ο λαϊκισμός για να περιγράψουμε αυτό που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στη πόλη και στη χώρα μας;
Εδώ θα ήθελα να θυμίσω ένα παλιό ανέκδοτο με τον χότζα . Ένα βράδυ ο Χότζας έψαχνε να βρει κάτι σκυμμένος κάτω από ένα φανάρι του δρόμου . Ένας περαστικός τον ρωτάει - Τι ψάχνεις Χότζα: Να έχασα το κλειδί μου. ΄Που το έχασες; Να εκεί στα σκοτεινά, Και γιατί το ψάχνεις εδώ : Γιατί εδώ έχει περισσότερο φως....
Διαλέξαμε λοιπόν τον όρο εθνολαικισμός ψάχνοντας στα σκοτεινά και όχι εκεί που έχει περισσότερο φως για να εξετάσουμε καινούρια και μάλλον ανείπωτα ακόμη ζητήματα…
Θα ήθελα εδώ να θυμίσω ότι ο όρος εθνικισμός έχει υποστεί στην διάρκεια της ιστορίας του πολλές μεταμορφώσεις.Διαφορετικός ήταν ο εθνικισμός της Γαλλικής Επανάστασης (πολλοί τον λένε πολιτικό εθνικισμό ), από τον ρομαντικό η τον ολοκληρωτικό εθνικισμό. Το ίδιο ισχύει και για τον λαϊκισμό που ξεκίνησε ως όρος από τον επαναστατικό λαϊκισμό και θεωρήθηκε στην Ελλάδα ως συνώνυμο περίπου της πρώτης δεκαετίας του ΠΑΣΟΚ ως λαϊκισμός του Ανδρέα Παπανδρέου Για τα ζητήματα αυτά υπάρχει βέβαια μια σχεδόν αχανής βιβλιογραφία.
Για την οικονομία του χρόνου θα προσπαθήσω να αποδώσω με λίγα λόγια ότι προσπαθούμε να σημάνουμε με τον όρο εθνολαικισμός.Προσπαθούμε να σημάνουμε την συνάντηση δυο ιδεολογιών.
Ο εθνικισμός κατέληξε να σημαίνει την υπερβατική σχεδόν λατρεία του έθνους ως φετίχ. Ο λαϊκισμός από την άλλη πλευρά ως ιδεολογία ενέχει ως κεντρικό σημείο αναφοράς τον λαό, όχι με την νομική, την ιστορική, ή την ταξική του έννοια αλλά μάλλον ως μια συναισθηματική έννοια πού αφορά όσους αισθάνονται τον εαυτό τους ως μη προνομιούχοι και αδικημένοι.
Όπως βλέπουμε και οι δυο όροι κατέληξαν πια να σημαίνουν όχι κάτι που αναλύεται με πολιτική ορολογία αλλά κυρίως με αισθήματα:Το αίσθημα της υπέρμετρης αγάπης για την πατρίδα στον εθνικισμό, το αίσθημα της πικρίας και μνησικακίας στον λαϊκισμό.Ετσι, με τον όρο εθνολαϊκισμός προσπαθούμε να δείξουμε την συνάντηση αυτών των δυο ιδεολογιών, των δυο ρητορικών.
Νομίζω ότι έχουμε να κάνουμε με ένα πρωτότυπο φαινόμενο που συνθέτει νέου τύπου ταυτότητες. Συνθέτει την ιδέα της αγάπης του έθνους με τα λαϊκά στρωματά ως αναπλήρωσης αυτού που ΄ νομίζουν ότι τους έχουν στερήσει. Συνθέτει μια νέα ηθική όπου η επίδειξη μικροαστικής κακομοιριάς και παράπονου συμπλέει με την επίδειξη ενός καταναλωτικού νεοπλουτισμού Αναδεικνύει έναν έρποντα νεορατσισμό που δεν έχει επεξεργασία ιδεολογική αλλά συνυπάρχει με συναισθήματα ματαίωσης προσδοκιών , φόβου για το μέλλον και ένα διάχυτο αίσθημα στέρησης.
Τέλος ο εθνολαικισμός συνδέεται με ένα διάχυτο αίσθημα μνησικακίας για το οποίο θα μιλήσω παρακάτω....
....Γιατί όμως τον διαλέξαμε ως τίτλο; Γιατί δεν διαλέξαμε έναν όρο όπως εθνικισμός ή έναν άλλο γνωστό όρο όπως ο λαϊκισμός για να περιγράψουμε αυτό που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στη πόλη και στη χώρα μας;
Εδώ θα ήθελα να θυμίσω ένα παλιό ανέκδοτο με τον χότζα . Ένα βράδυ ο Χότζας έψαχνε να βρει κάτι σκυμμένος κάτω από ένα φανάρι του δρόμου . Ένας περαστικός τον ρωτάει - Τι ψάχνεις Χότζα: Να έχασα το κλειδί μου. ΄Που το έχασες; Να εκεί στα σκοτεινά, Και γιατί το ψάχνεις εδώ : Γιατί εδώ έχει περισσότερο φως....
Διαλέξαμε λοιπόν τον όρο εθνολαικισμός ψάχνοντας στα σκοτεινά και όχι εκεί που έχει περισσότερο φως για να εξετάσουμε καινούρια και μάλλον ανείπωτα ακόμη ζητήματα…
Θα ήθελα εδώ να θυμίσω ότι ο όρος εθνικισμός έχει υποστεί στην διάρκεια της ιστορίας του πολλές μεταμορφώσεις.Διαφορετικός ήταν ο εθνικισμός της Γαλλικής Επανάστασης (πολλοί τον λένε πολιτικό εθνικισμό ), από τον ρομαντικό η τον ολοκληρωτικό εθνικισμό. Το ίδιο ισχύει και για τον λαϊκισμό που ξεκίνησε ως όρος από τον επαναστατικό λαϊκισμό και θεωρήθηκε στην Ελλάδα ως συνώνυμο περίπου της πρώτης δεκαετίας του ΠΑΣΟΚ ως λαϊκισμός του Ανδρέα Παπανδρέου Για τα ζητήματα αυτά υπάρχει βέβαια μια σχεδόν αχανής βιβλιογραφία.
Για την οικονομία του χρόνου θα προσπαθήσω να αποδώσω με λίγα λόγια ότι προσπαθούμε να σημάνουμε με τον όρο εθνολαικισμός.Προσπαθούμε να σημάνουμε την συνάντηση δυο ιδεολογιών.
Ο εθνικισμός κατέληξε να σημαίνει την υπερβατική σχεδόν λατρεία του έθνους ως φετίχ. Ο λαϊκισμός από την άλλη πλευρά ως ιδεολογία ενέχει ως κεντρικό σημείο αναφοράς τον λαό, όχι με την νομική, την ιστορική, ή την ταξική του έννοια αλλά μάλλον ως μια συναισθηματική έννοια πού αφορά όσους αισθάνονται τον εαυτό τους ως μη προνομιούχοι και αδικημένοι.
Όπως βλέπουμε και οι δυο όροι κατέληξαν πια να σημαίνουν όχι κάτι που αναλύεται με πολιτική ορολογία αλλά κυρίως με αισθήματα:Το αίσθημα της υπέρμετρης αγάπης για την πατρίδα στον εθνικισμό, το αίσθημα της πικρίας και μνησικακίας στον λαϊκισμό.Ετσι, με τον όρο εθνολαϊκισμός προσπαθούμε να δείξουμε την συνάντηση αυτών των δυο ιδεολογιών, των δυο ρητορικών.
Νομίζω ότι έχουμε να κάνουμε με ένα πρωτότυπο φαινόμενο που συνθέτει νέου τύπου ταυτότητες. Συνθέτει την ιδέα της αγάπης του έθνους με τα λαϊκά στρωματά ως αναπλήρωσης αυτού που ΄ νομίζουν ότι τους έχουν στερήσει. Συνθέτει μια νέα ηθική όπου η επίδειξη μικροαστικής κακομοιριάς και παράπονου συμπλέει με την επίδειξη ενός καταναλωτικού νεοπλουτισμού Αναδεικνύει έναν έρποντα νεορατσισμό που δεν έχει επεξεργασία ιδεολογική αλλά συνυπάρχει με συναισθήματα ματαίωσης προσδοκιών , φόβου για το μέλλον και ένα διάχυτο αίσθημα στέρησης.
Τέλος ο εθνολαικισμός συνδέεται με ένα διάχυτο αίσθημα μνησικακίας για το οποίο θα μιλήσω παρακάτω....
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου