Οι αξίες και η ταυτότητα της Αριστεράς(Μια συνεντευξη του Ζ . Μπάουμαν στην Ελιζαμπετα Αμπροζι ( απο το αφιερωμα της Βιβλιοθηκης της ''Ε'' )

Οι αξίες και η ταυτότητα της Αριστεράς(Μια συνεντευξη του Ζ . Μπάουμαν στην Ελιζεμπετα Αμπρόζι στις 27-5-08 που δημοσιευτηκε στο ηλ .περιοδικό Resetdoc.org ) Απο την Βιβλιοθήκη της ''Ε'' 27-5-08:
βλ:
Οι αξίες και η ταυτότητα της Αριστεράς
απσοπασματα απο τις απαντησεις του Ζ Μπαουμαν :

Ποιος είναι τότε ο εναλλακτικός δρόμος για να συλλάβουμε και να κατανοήσουμε το φαινόμενο της «Αριστεράς»;

Ζ.Μ «Ο εναλλακτικός δρόμος γεννιέται από τις δύο θεμελιώδεις θέσεις πάνω στις οποίες βασίζεται η τυπικά "αριστερή" αντίληψη της ανθρώπινης κατάστασης, των προοπτικών της και των ανεξερεύνητων δυνατοτήτων της. Η πρώτη θέση προβλέπει ότι η κοινότητα έχει το χρέος να προστατεύει κάθε μέλος της ενάντια στις κακοτυχίες που υφίσταται σε ατομικό επίπεδο. Η δεύτερη θέση υποστηρίζει: όπως η αντοχή μιας γέφυρας μετριέται από τη στερεότητα του μικρότερου υποστυλώματός της, έτσι και η ποιότητα μιας κοινωνίας θα έπρεπε να μετριέται με βάση την ποιότητα ζωής των πιο αδύναμων μελών της.Αυτές οι δύο σταθερές και αδιαπραγμάτευτες προϋποθέσεις θέτουν την Αριστερά σε τροχιά διαρκούς σύγκρουσης με την πραγματικότητα της ανθρώπινης κατάστασης στο καπιταλιστικό καθεστώς, επειδή καταλογίζουν σταθερά στον καπιταλισμό τα αμαρτήματα της "σπατάλης" και της "ανηθικότητας", που εκδηλώνονται με την κοινωνική αδικία. Το πρόβλημα όμως είναι ότι, αν αναλυθούν στο φως αυτών των προϋποθέσεων που προαναφέραμε, όλα σχεδόν τα κόμματα που σήμερα υπερηφανεύονται επίσημα ότι είναι "αριστερά" θα υποστούν, κατά πάσα πιθανότητα, μιαν ηχηρή απόρριψη.Για πάνω από έναν αιώνα η Αριστερά είχε ως διακριτικό της γνώρισμα τη λατρεία μιας κοινότηας στην οποία ανήκε το απαράβατο χρέος να βοηθάει και να φροντίζει όλα τα μέλη της απέναντι σε ισχυρές δυνάμεις, στις οποίες δεν έιναι δυνατό να αντιδράσουν αυτόνομα. Οι σοσιαλδημοκράτες συνέχισαν, σε κάθε περίπτωση, να εναποθέτουν τις ελπίδες τους για την υλοποίηση αυτού του καθήκοντος στο σύγχρονο κράτος, το οποίο ήταν ισχυρό και αρκετά φιλόδοξο ώστε να περιορίζει τις ζημιές που προκαλεί το ελεύθερο παιχνίδι των αγορών, υποχρεώνοντας τα οικονομικά συμφέροντα να σέβονται την πολιτική βούληση του έθνους και τις ηθικές αρχές της εθνικής κοινότητας. Τα κράτη-έθνη, ωστόσο, δεν διαθέτουν πλέον την ισχύ για την οποία υπερηφανεύονταν ή την οποία ήλπιζαν να κατακτήσουν στο παρελθόν. Τα πολιτικά κράτη, που κάποτε διεκδικούσαν πλήρη στρατιωτική, οικονομική και πολιτιστική κυριαρχία στο έδαφός τους και στον πληθυσμό τους, δεν ασκούν πλέον καμία απόλυτη εξουσία σε αυτούς τους χώρους της κοινοτικής ζωής. Η απολύτως αναγκαία προϋπόθεση για έναν συγκεκριμένο και αποτελεσματικό έλεγχο των οικονομικών δυνάμεων είναι οι πολιτικοί και οι οικονομικοί θεσμοί να δρουν στο ίδιο επίπεδο. Πράγμα που όμως σήμερα δεν συμβαίνει. Οι αληθινές εξουσίες, εκείνες δηλαδή που καθορίζουν το φάσμα των επιλογών και των ευκαιριών στη ζωή του μεγαλύτερου μέρους του τωρινού πληθυσμού, έχουν ξεπεράσει το κράτος-έθνος και έχουν εξαπλωθεί στον παγκόσμιο χώρο, όπου μπορούν να κινούνται ελεύθερες από κάθε πολιτικό έλεγχο. Η πολιτική παραμένει καθηλωμένη, όπως και στο παρελθόν, στην τοπική σφαίρα, και γι' αυτό εμφανίζεται ανίκανη να συλλάβει αυτές τις εξουσίες και να τις ελέγξει.Ενα από τα αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης είναι το διαζύγιο ανάμεσα στην εξουσία (με την έννοια της γερμανικής λέξης Macht, δηλαδή της ικανότητας πραγματοποίησης μιας αλλαγής) και στην πολιτική. Στον παγκόσμιο χώρο η εξουσία είναι ήδη ολικά αποδεσμευμένη από την πολιτική, ενώ αυτή η τελευταία εμφανίζεται στερούμενη εξουσιών στην τοπική σφαίρα».

- Ο πληθυσμός, κυρίως στην Ιταλία, είναι τρομοκρατημένος από τις αλλαγές. Αλλαγές οι οποίες, σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, συνδέονται με την παγκοσμιοποίηση. Πρώτα απ' όλα η μετανάστευση, έπειτα το πρόβλημα της ασφάλειας, ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε πλούσιες και φτωχές χώρες, που εκθέτει σε σοβαρό κίνδυνο τις επιχειρήσεις μας, η ανεργία, η διάδοση της «ευέλικτης" και χαμηλά αμειβόμενης εργασίας, ο πληθωρισμός. Ολα αυτά είναι συμπτώματα της παγκοσμιοποίησης ή τουλάχιστον γίνονται αντιληπτά ως τέτοια. Οι απλοί πολίτες δυσκολεύονται πάρα πολύ να αντιληφθούν ποιο είναι το όφελος. Είμαστε βέβαιοι, όπως υποστηρίζουν ορισμένοι παρατηρητές που τάσσονται υπέρ της παγκοσμιοποίησης (ο Στίγκλιτς, για παράδειγμα) ότι αυτή η τελευταία μπορεί να δείξει τις θετικές της επιπτώσεις και για τους εργάτες και για τη μικροαστική τάξη, στα μάτια των οποίων το παγκόσμιο μοντέλο είναι συνώνυμο μόνον (σωστά; λάθος;) της επισφαλούς εργασίας, της έκρηξης της εγκληματικότητας και της ανασφάλειας; 'Η μήπως, αντίθετα, έχει έρθει η στιγμή να αναγνωρίσουμε ότι η παγκοσμιοποίηση δεν προσφέρει πλεονεκτήματα σε όλους;

ζ. ΜΠΑΟΥΜΑΝ : «Μια παλιά αγγλική παροιμία λέει: "Η λεοπάρδαλη δεν αλλάζει τις βούλες της". Στην πραγματικότητα, ακόμα και αν οι βούλες παραμένουν περίπου ίδιες, οι λεοπαρδάλεις μπορούν να αλλάξουν (όπως βλέπουμε τώρα) τόσο στη Δεξιά όσο και στην Αριστερά. Η "Δεξιά" είναι εξ ορισμού μια συντηρητική δύναμη, αφοσιωμένη στην υπεράσπιση του status quo και στη διάσωση της παράδοσης. Σήμερα όμως το "status quo" και η "παράδοση", που εγκωμιάζονται και νοσταλγούνται περισσότερο στην Ευρώπη, φαίνονται να ταυτίζονται με μιαν ορισμένη μορφή υπευθυνότητας από μέρους της κοινότητας απέναντι στη δύσκολη συγκυρία που περνούν τα μέλη της.Στο πιο αυθεντικό της νόημα, η συντηρητική στάση αντανακλά την πρόθεση να διασωθεί αυτό το status quo, και αυτή η παράδοση, από την καταστροφή.Παραμένει ωστόσο ένα μεγάλο ερωτηματικό: μπορεί μια πολιτική δύναμη οποιουδήποτε χαρακτήρα να αναχαιτίσει τη ροή της ανεξέλεγκτης παγκοσμιοποίησης κεφαλαίων, εμπορικών συναλλαγών, χρηματοπιστωτικής οικονομίας, βιομηχανίας, εγκληματικότητας, διακίνησης ναρκωτικών και όπλων, τρομοκρατίας ή μετανάστευσης των θυμάτων όλων αυτών των δυνάμεων, βασιζόμενη αποκλειστικά στην ισχύ και στους πόρους ενός μόνον κράτους; Είναι δυνατό βέβαια να το προσπαθήσει. Το κάνουν η Βόρεια Κορέα, η Κίνα, η Βιρμανία, η Κούβα ή η Κιργιζία, με τις συνέπειες για τους αντίστοιχους πληθυσμούς που όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά. Τα παγκόσμιας προέλευσης προβλήματα μπορούν να επιλυθούν μόνο στην παγκόσμια σφαίρα.Οι αλλαγές φρουράς στις τοπικές κυβερνήσεις δεν θα μας φέρουν ούτε ένα βήμα πιο κοντά στη λύση τους.Το μόνο λογικό φάρμακο για το κύμα της παγκόσμιας ανασφάλειας έγκειται σε μια συνένωση, σε μιαν εναρμόνιση ανάμεσα στην ισχύ των ήδη παγκοσμιοποιημένων δυνάμεων και στην ισχύ της πολιτικής, της λαϊκής αντιπροσώπευσης, του δικαίου και της δικαιοδοσίας. Η λύση έγκειται στην επανασύνδεση ισχύος και πολιτικής και στο τέλος του τωρινού διαζυγίου. Επανασύνδεση η οποία όμως πρέπει να γίνει σε ένα επίπεδο ανώτερο, παγκόσμιο, πλανητικό, που θα εκτείνεται σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Στην καλύτερη των υποθέσεων βρισκόμαστε μόλις στην αρχή αυτής της διαδικασίας. Και θα λέγαμε ότι υπάρχουν πολύ λίγες πιθανότητες να πετύχουμε την επιθυμητή έκβαση.Γυρίζοντας τις πλάτες μας στις παγκόσμιες υποθέσεις (μεταξύ των οποίων είναι και η μάστιγα της αθλιότητας), κλειδαμπαρώνοντας τις πόρτες και κρατώντας τους ξένους μακριά από τη χώρα μας, χαράσσοντας νέα σύνορα και πολλαπλασιάζοντας τα νεοφεουδαλικά περίκλειστα εδάφη, η υπόθεση της ασφάλειας δεν θα κάνει κανένα βήμα προς τα μπρος. Οσο περισσότερο η τοπική πολιτική θα κατακερματίζεται και οι υπηρεσίες της θα περικόπτονται (και επομένως θα αποδυναμώνονται) τόσο περισσότερο οι ήδη παγκόσμιες δυνάμεις, που υπερβαίνουν κάθε τύπο τοπικού συνόρου, θα γίνονται αδάμαστες και ανίκητες».

.........................................

- Οι τελευταίες πολιτικές εκλογές στην Ιταλία φανέρωσαν, μεταξύ των άλλων, ότι οι μισθωτοί και οι βιομηχανικοί εργάτες ψηφίζουν όλο και λιγότερο υπέρ της Αριστεράς. Πώς εξηγείται, κατά την κρίση σας, αυτό το φαινόμενο; Είναι ευθύνη της Αριστεράς ή υπάρχουν οικονομικοί, κοινωνικοί και πολιτισμικοί λόγοι ευρύτερης σημασίας;

ζ. Μ Θα έτεινα υπέρ αυτής της τελευταίας υπόθεσης.Οι μισθωτοί και οι βιομηχανικοί εργάτες δεν ταυτίζονται με την ίδια κοινωνική κατηγορία που υπήρχε πριν από πενήντα χρόνια. Μόνο μια ισχνή και διαρκώς μειούμενη μειονότητα αισθάνεται συνδεδεμένη με τις επιχειρήσεις για τις οποίες εργάζεται "σταθερά" ή για όλη της τη ζωή. Μόνο μια μειονότητα, πράγματι, έχει μιαν ασφαλή εργασία και μπορεί να πει με βεβαιότητα "θα ξαναϊδωθούμε αύριο" ή "σε έναν μήνα", "έναν χρόνο" κ.ο.κ. Μόνο μια μειονότητα επομένως αισθάνεται ότι έχει κίνητρα να καλλιεργεί δεσμούς αμοιβαίας αφοσίωσης. Ακόμα πιο σημαντικό: η συλλογική διαπραγμάτευση, οι εθνικές συμβάσεις εργασίας και οι συναφείς συνθήκες απασχόλησης χάνονται κάτω από τα πλήγματα της απορρύθμισης. Μια όλο και μεγαλύτερη πλειονότητα εργαζομένων έχει ήδη υιοθετήσει την "ευελιξία" με τη συνακόλουθη αδυναμία να συνδέσει τα όνειρα και τα σχέδια της ζωής της με τις επιχειρήσεις (που υποτίθεται ότι είναι σταθερές και μόνιμες, αλλά διατρέχουν υψηλό κίνδυνο συγχώνευσης ή πτώχευσης) και να αναπτύξει δεσμούς με τους συναδέλφους στην εργασία (που αλλάζουν συνεχώς). Αυτή που κάποτε ήταν η "εργατική τάξη" έχει ήδη εξατομικευτεί και έχει γίνει ένα ρευστό σύνολο μεμονωμένων μισθωτών, που βρίσκονται σε ανταγωνισμό μεταξύ τους, αντί να συνδέονται από ένα αίσθημα αλληλεγγύης. Ενα παρόμοιο πλαίσιο δεν ευνοεί βέβαια την ένωση των δυνάμεων, την επικύρωση μιας συμφωνίας για κοινή πορεία, την αφοσίωση στην κοινωνική τάξη, τους συλλογικούς αγώνες. Γι' αυτό και οι προοπτικές μιας "ταξικής πολιτικής" είναι ισχνές».

- Με ποιον τρόπο μια πολιτική δύναμη θα έπρεπε να αρθρώσει το μήνυμά της για την παγκοσμιοποίηση; Είναι δυνατόν να δώσουμε μια πειστική απάντηση στους φόβους των πολιτών -χωρίς ωστόσο να προτείνουμε μια συντηρητική ατζέντα- και να ανταποκριθούμε στην πρόκληση της παγκοσμιοποίησης; Γιατί η Αριστερά φαίνεται να συναντάει περισσότερες δυσκολίες από τη Δεξιά στην αντιμετώπιση αυτού του καθήκοντος;

Ζ. ΜΠ . «Μια "απάντηση στην παγκοσμιοποίηση" -όπως εσείς λέτε- δεν είναι τόσο περίπλοκη, αλλά είναι κυρίως δύσκολο να μεταφραστεί στην πράξη. Είναι σχετικά απλό, πράγματι, να καθορίσουμε το τι πρέπει να κάνουμε. Το αληθινό αίνιγμα είναι το ποιος είναι ικανός να το κάνει (δηλαδή το ποιος έχει αρκετές δυνάμεις και αποφασιστικότητα). Οσο θα παραμένει "άγρια", αδέσμευτη και ανεξέλεγκτη, η παγκοσμιοποίηση πρόκειται να ανατρέπει και να αναστατώνει τα σχέδια, τις ελπίδες και τις προσδοκίες των πολιτών, με επιπτώσεις που μπορούν να συγκριθούν με εκείνες ενός τσουνάμι ή ενός σεισμού και όχι με θεμιτές πρωτοβουλίες του ανθρώπου. Επιπτώσεις που δύσκολα θα μπορούν να μετριαστούν και ακόμα λιγότερο να προληφθούν όσο κανένας οργανισμός δεν θα βρίσκει τον τρόπο να αντιμετωπίσει την ισχύ και την επιρροή των ήδη παγκοσμιοποιημένων δυνάμεων. Το κακό είναι ότι όλα φαίνονται να συνωμοτούν ενάντια στην ανάδυση ενός οργανισμού αυτού του τύπου. Οπως στην Αγρια Δύση των ταινιών του Χόλιγουντ, όπου οι πλούσιοι κτηνοτρόφοι και οι ληστές, παρ' όλο που βρίσκονταν σε πόλεμο μεταξύ τους, αναγνώριζαν ως κοινό τους συμφέρον τη συνέχιση του καθεστώτος της παρανομίας και της έλλειψης σταθερών και δεσμευτικών νόμων, όλες οι δυνάμεις που σήμερα κινούνται ελεύθερα στον "κρανίου τόπο" του παγκόσμιου χώρου, όσο οξύς και αν είναι ο μεταξύ τους ανταγωνισμός, φαίνεται να συνδέονται από την εχθρότητα προς την επιβολή ενός "νόμου για όλους" ή και προς την προοπτική διαδικασιών παγκοσμιοποίησης λιγότερο "άγριων" από αυτές που υπήρξαν μέχρι τώρα. Κάποια στιγμή θα φτάσουμε αναμφίβολα σε μιαν "απάντηση στην παγκοσμιοποίηση". Αυτό που γεννάει ανησυχία, ωστόσο, είναι ο αριθμός των θυμάτων και ο βαθμός ανθρώπινης αθλιότητας που μπορεί να προκύψουν από τη δική μας ανικανότητα ή έλλειψη διαθεσιμότητας να προσφέρουμε μια τέτοια απάντηση προτού είναι πολύ αργά.