Βλέποντας αναδρομικά μετά από 22 περίπου χρόνια την ταινία fight club, μπορώ εκ των υστέρων να διακρίνω πλευρές
που δεν είχα δει τότε . Κατ ' αρχάς είναι μια ταινία για τον απο αποσανατολισμό της επιθυμίας μετά την ριζική αλλαγή του κόσμου που συνέβη στα 89 - 90 .
Ο Μεγάλος Άλλος του διπολικου κόσμου του ψυχρού πολέμου έχει εκλείψει ,και ο ήρωας μας προσπαθεί να εναρμονιστεί με το πνεύμα της εποχής δηλαδή να
Καθώς η επιθυμία είναι πάντα ,όπως λέει ο Λακάν η επιθυμία του Άλλου , προσπαθεί να επιθυμήσει ως Άλλος: αντί για τα πορνογραφικά περιοδικά , όπως θυμάται , μέσα στη τουαλέτα - υπαινιγμός για την αγοριστικη εφηβεία του και τον εκεί αυνανισμό ,επιθυμεί ..." έπιπλα ΙΚΕΑ " και τα παραγγέλνει μέσα από τον απόκρυφο χώρο της τουαλέτας.
Εδω βέβαια μπορούμε να θυμηθούμε και τον Μπουνουελ. στο φάντασμα της ελευθερίας και την τουαλέτα που από απόκρυφος χωρος γίνεται γίνεται χωρος δημόσιος ενώ το γεύμα γίνεται κάτι το ιδιωτικό ,κρυφό και επαίσχυντο.
Ο Ήρωας παραγγέλνει έπιπλα ΙΚΕΑ προσπαθώντας μάταια να νιώσει απόλαυση στη νέα , μετα μοντέρνα εποχή της" απόλαυσης χωρίς απόλαυση' όπως του καφέ Ντεκαφεινε η του σεξ χωρίς σεξ ( εικονικό σεξ - κυβερνοσεξ ) .
Ο λανθανων υπαινιγμός αφορά στο αίσθημα ευνουχισμού του και στην απουσία απόλαυσης καθώς τα αντικείμενα κατανάλωσης δεν επαρκούν :
Ψάχνει για την jouissance την ηδονή- οδύνη που ενέχει κάτι από την ορμή του θανάτου , η οποία όμως απουσιάζει από τα αντικείμενα - γκατζετ που , παίζουν υποθετικά τον ρόλο του κατά Lacan objet petit a , του μικρού αντικείμενου α ..
Ο κόσμος του έχει γίνει ένας κόσμος αποστειρωμενος , χωρίς πόνο , επίπεδος , δυσδιαστατος και επιφανειακος και η σκηνή στο έργο όπου παρουσιάζονται τα Έπιπλα ΙΚΕΑ σκηνογραφει την επικάλυψη της Ελλειψης μέσα από σχέδια επίπλων και χωρικές διαστάσεις.
Προσπαθεί να νιώσει την επιθυμία του ως Χώρο προς επίπλωση , ως γέμιση ενός χώρου , αισθάνεται κενός , άδειος σαν να είναι άδειος χωρος ..
Αργότερα εγκαταλείπει τα έπιπλα και η επιθυμία του αναπροσανατολιζεται ως επιθυμία του Άλλου προς ...ομάδες αυτοβοηθειας για πάσχοντες από σοβαρές ασθένειες όπως καρκίνος των όρχεων κ.α
Πηγαίνει σε αυτές τις ομάδες ως δήθεν πάσχων και παθαίνει ένα είδος εξάρτησης από τον πόνο των άλλων.
Θυμιζω το κλίμα της δεκαετίας του 1990 , ήταν ένα κλίμα αποστειρωμενης Συμπόνιας η μάλλον οίκτου , όπου η Δύση , δηλαδή ο κυρίαρχος καπιταλισμός της κατανάλωσης αντιμετωπίζει τον πόνο του υπόλοιπου κόσμου ως σωτήρας και θεράπων : ήταν η εποχή των" ανθρωπίνων δικαιωμάτων " και των στρατιωτικών παρεμβάσεων της Δύσης εν ονόματι του( δήθεν) Καλού .
Ο ήρωας μας βρίσκει ανακούφιση σε αυτόν τον αναπροσανατολισμό της επιθυμίας° το άγχος του , άγχος ευνουχισμού ανακουφίζεται ως ένα βαθμό πέφτοντας στη αγκαλιά μιας καινούριας του γνωριμίας ,ενός ασθενούς από καρκίνο των όρχεων που πάσχει από γυναικομαστια .
Ο Κόσμος του λοιπόν σχεδόν ολοκληρώνεται ως ομοφυλος κόσμος μέχρι που συναντά έναν άλλο όμοιο , όχι ως αντικείμενο μικρό α αλλά ως ανταγωνιστή ,που απολαμβάνει κι αυτός την ίδια εξάρτηση από την απόλαυση σε ομάδες αυτοβοηθειας καρκινοπαθών :
Μια γυναίκα.
Αυτο προκαλεί στον ήρωα μας ένα επιπλέον άγχος ,η απόλαυση του είναι Μοναχική και ναρκισσιστική δεν ανέχεται τον άλλον , ιδίως ως θηρευτή της ίδιας απόλαυσης και μάλιστα τον άλλον ως Γυναίκα : κάτι που κατα Λακαν :" Δεν υπάρχει " με την έννοια ότι είναι δυνατή μια Μη φαλλική απόλαυση, η απόλαυση του Μη όλου.
Η απόλαυση της Γυναίκας ενέχει για τον ήρωα μια συνδηλωση ευνουχισμού του ...
Γι'αυτό και ο ήρωας προσπαθεί να αποκλείσει τις συναντήσεις και να περιορίσει την γυναίκα στη παλιά της θέση σύμφωνα με τις δικές του προηγούμενες εφηβικές προδιαγραφές της επιθυμίας ως αντικείμενο ολοδικης του αυνανιστικης .ηδονής.
Ο Ήρωας βρίσκει ανακούφιση επινοωντας την προσωπικότητα του Τάιλερ και επιστρέφοντας φαντασιακά σε έναν κόσμο ολότελα ανδρικό μέσα από το fight club , έναν κόσμο βίας όπου η βία βέβαια αποκαλύπτει το elan vitale ,τον μύθο της ζωικής ορμής που είναι συνδεδεμένη με την ανδρική σεξουαλικότητα
( αυτό που ο Παζολίνι ονόμαζε Τέτις )
και που η γυναίκα υποτίθεται αφαιρεί και εξαντλεί άρα ευνουχίζει .
Ο Τάιλερ είναι κατασκευαστής σαπουνιών από...ανθρωπίνο λίπος και αυτό ανακαλεί βέβαια ίχνη ναζιστικής βίας αλλά και μια υπόσχεση αναστήλωσης ενός φαντασιακού κόσμου ανδρικού σφριγους χωρίς λίπος.
Όμως η ενοχλητική γυναίκα παραμένει και στην εξαιρετική σκηνή που ο ήρωας μας της τηλεφωνεί, εκείνη έξαλλη του ζητάει να της ξεκαθαρίσει αν" την γαμαει απλώς η της κάνει έρωτα " .
Θυμίζω ότι η δεκαετία του 90 ήταν πέρα από εποχή της νίκης του καπιταλιου και η εποχή του μεταμοντέρνου θριάμβου των νέων υποκειμένων ,που εμφανίζονται και στο πεδίο της Σεξουαλικότητας , κυρίως της Γυναίκας η οποία , σύμφωνα και με τον Άντονυ Γκιντενς επιζητεί ανοιχτα για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας όχι μόνο εργασιακά - πολιτικά δικαιώματα αλλά και το δικαιώματα της σε ένα εξαιρετικά στενό πεδίο οικειότητας : το δικαίωμα στον οργασμό .
Αυτή η διεκδίκηση προκαλεί άγχος ,ανασφάλεια , σχιζοειδη διχασμό στον άντρα .
Θυμίζω επίσης τη ρήση του Λακάν ότι " δεν υφίσταται συνάντηση φύλων στην ερωτική πράξη ";( με την έννοια ότι και τα δύο φύλα είναι εγκλωβισμένα στην δική τους φαντασίωση ) αλλά και ότι , πάλι για τον Λακαν , η ερωτική απόλαυση για τον άνδρα περιορίζεται από την απόλαυση του οργάνου του ( του πέους )
Εντέλει η γυναίκα εξαφανίζεται οι άνδρες πολλαπλασιάζονται - καθώς δεν υπάρχει άλλος και η ακατάσχετη ορμή του Τάιλερ να ιδρύει Fight Club σε κάθε πόλη υποδηλώνει και την Νέα προσταγή του " αισχρου" Υπερεγώ , τον Φασισμό ως προστακτική του" Πραγματικού " απέναντι στους περιορισμούς και στη λεύκανση της Βίας από το τότε - Συμβολικό .
Οι καταληκτικές σκηνές του έργου( π.χ με την Βία του ήρωα απέναντι στον εαυτό του που προκαλεί άγχος στο αφεντικό του )
και με την αποκάλυψη ότι ολοι αυτοί οι άνδρες υπό τις διαταγές του είναι πλαστές επινοήσεις του Νου , δείχνουν όχι την επικράτηση του Πραγματικού αλλά του Φαντασιακού ,
ότι ο κόσμος στον οποίο παγιδεύτηκε ο ήρωας μας ήταν ο κόσμος της Κουλτούρας του Ναρκισσισμού( Κρίστοφερ Λας )
Πέτρος Θεοδωριδης..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου