Ο αυτοκράτορας θεος στη Ρώμη

 Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ

Η θεοποίηση ενός ανθρώπου δεν ήταν άγνωστη στην παλαιά Ρώμη. 

Την αποδέχονταν όλοι όχι μόνο η κοινή γνώμη αλλά και οι φιλόσοφοι, πολλοί από τους οποίους υπογράμμιζαν τη συγγένεια της ανθρώπινης ψυχής με το θείον. 

Στην ουσία, σήμαινε ότι ο συγκεκριμένος άνθρωπος όσο ζούσε είχε αποδείξει ότι εμψυχωνόταν από μια ιδιαίτερα αποτελεσματική δύναμη και ότι σε κάθε εγχείρημα του υπήρξε ένας δημόσιος άνδρας ευδαίμων και συνεπώς με έργο θετικό για την πατρίδα του. 

Αυτό ήταν το νόημα του τίτλου «Αύγουστος» (=σεβαστός) που έδωσε η Σύγκλητος στον Οκταβιανό, τον Ιανουάριο του 27 π.Χ. Πενήντα χρόνια νωρίτερα ο δικτάτορας Σύλλας είχε χαρακτηριστεί, με τον ίδιο τρόπο, felis, αλλά ήταν προφανώς αδύνατον να δοθεί το ίδιο επίθετο και στον 0κταβιανό: η εποχή του Σύλλα είχε αφήσει πολλές δυσάρεστες ανα-μνήσεις! Η φαντασία των συγκλητικών κατάφερε να του βρει ένα απ Ευπρεπές συνώνυμο.

Αυτός ο τίτλος του Αύγουστου θα χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια από όλους τους αυτοκράτορες, ακόμη κι από εκείνους που, όπως ο Τιβέριος, θα αρνηθούν τον τίτλο του imperator. Το αυτοκρατορικό λειτούργημα θα είναι πλέον αδιαχώριστο από την ιερότητα. Ο αυτοκράτορας είναι Αύγουστος, και μόνο από το γεγονός ότι έχει βρεθεί στην εξουσία. Δεν χρειάζεται άλλη νομιμοποίηση, πέρα από τις πράξεις του. Η θεϊκότητά του είναι εγγενής στον θεσμό της ηγεμο νίας, τον ακρογωνιαίο λίθο του πολιτικού οικοδομήματος της Αυτοκρατορίας. Σύμφωνα με τον Τάκιτο (Χρονικά ΙV, 56), οι κάτοικοι της Σμύρνης ήταν οι πρώτοι που καθιέρωσαν μια λατρεία προς τιμή της Ρώμης, θεωρούμενης ως θεότητας, το 195 π.Χ., τη χρονιά που ο Κάτ των ήταν κήνσορας.

Όσο είναι ζωντανός, ο αυτοκράτορας δεν θεωρείται ακόμη θεός. Είναι φορέας της θεϊκότητας· τουτέστιν, η ψυχή εκείνης της υπερβα τικής οντότητας που λέγεται Ρωμαϊκό Κράτος. Αυτή είναι η αποστολή που του ανατέθηκε. Αν αποδειχτεί αντάξιός της, ο ρωμαϊκός λαός θα τον αποθεώσει οριστικά όταν θα έχει εγκαταλείψει την εν πίγεια ζωή. Έτσι έγινε με τον Καίσαρα και κατόπιν με τον Αύγου στο. Όμως ούτε ο Τιβέριος ούτε ο Καλιγούλας θα γίνουν δεκτοί σε αυτό το πάνθεο δεν θα το επιτρέψει η κρίση για τη διακυβέρνησή τους. Η Ρώμη θα έχει να θυμάται «καλούς» και «κακούς» αυτοκράτ τορες μόνον οι πρώτοι θα τιμηθούν με ναούς και ιερείς – όλοι τους,

Σελ 

81