πηγη
Η ΠΑΡΕΛΑΣΗ ΑΠΟ ΝΕΚΡΟΥΣ ΕΑΥΤΟΥΣ ΚΑΙ Η ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΤΟΥ ΑΛΛΟΥ.
(Λιγα λογια για τη φραση "Η ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΤΟΥ ΑΛΛΟΥ"
Απο το βιβλιο του Ντυλαν Εβανς, ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΛΑΚΑΝΙΚΗΣ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗΣ.
Εκδοσεις:Ελληνικα Γραμματα, μεταφραση: Γιαννης Σταυρακακης
Μια απο τις διατυπωσεις που επαναλαμβανει συχνα ο Λακαν ειναι η εξης
"Η επιθυμια του ανθρωπου ειναι η επιθυμια του Αλλου"
Αυτη η φραση ειναι δυνατον να γινει κατανοητη με πολλους συμπληρωματικους τροπους,
απο τους οποιους οι ακολουθοι ειναι οι πιο σημαντικοι.
1. Η επιθυμια ειναι κατ'ουσιαν "η επιθυμια της επιθυμιας του Αλλου", πραγμα που σημαινει
οτι η επιθυμια ειναι συγχρονως επιθυμια να ειναι κανεις το αντικειμενο της επιθυμιας καποιου αλλου,
και επιθυμια για αναγνωριση απο καποιον αλλον. Ο Lacan υιοθετει την ιδεα αυτη απο τον
Hegel ,μεσω του Kojeve , ο οποιος δηλωνει
Η επιθυμια ειναι ανθρωπινη, οταν κανεις δεν επιθυμει το σωμα
.αλλα την Επιθυμια του αλλου....δηλαδη οταν θελει να" ειναι επιθυμητος", να "αγαπιεται"
η μαλλον να "αναγνωριζεται" στη ανθρωπινη αξια του.... Με αλλα λογια, καθε
ανθρωπινη, ανθρωπογεννητικη Επιθυμια.... ειναι, εντελει, μια λειτουργια της επιθυμιας για "αναγνωριση" (Kojeve, 1947:6)
Ο Kojeve φτανει στο σημειο να υποστηριξει (στα χναρια και παλι του Hegel) οτι για την επιτευξη της επιθυμητης αναγνωρισης, το υποκειμενο πρεπει να διακινδυνευσει την ιδια του τη ζωη σε εναν αγωνα για καθαρο γοητρο . Η επιθυμια αυτη, που συνιστα κατ'ουσιαν επιθυμια να γινει κανεις το αντικειμενο της επιθυμιας του Αλλου, εικονογραφειται καθαρα στον πρωτο "χρονο" του συμπλεγματος του Οιδιποδα, οταν το υποκειμενο επιθυμει να ειναι ο φαλλος για τη μητερα.
2.Το υποκειμενο επιθυμει qua Αλλος (Ε, 312): Με αλλα λογια, το υποκειμενο επιθυμει απο τη σκοπια ενος αλλου. Η συνεπεια ειναι οτι "το αντικειμενο της επιθυμιας του ανθρωπου.... ειναι ουσιαστικα ενα αντικειμενο που επιθυμειται απο καποιον αλλο" (Lacan, 1951bQ12).
Eκεινο που καθιστα επιθυμητο ενα αντικειμενο δεν ειναι καποια εγγενης ποιοτητα του πραγματος καθεαυτο, αλλα απλως το γεγονος οτι επιθυμειται απο καποιον αλλο. Η επιθυμια του Αλλου ειναι επομενως εκεινο που κανει τα αντικειμενα ισοδυναμα και εναλλαξιμα. Αυτο
"τεινει να μειωνει την ιδιαιτερη σημασια οποιουδηποτε συγκεκριμενου αντικειμενου, αλλα την ιδια στιγμη φερνει στο προσκηνιο την υπαρξη αναριθμητων αντικειμενων" (Lacan, 1951b12) Η ιδεα αυτη προερχεται επισης απο την κοζεβιανη αναγνωση του Hegel. O Kojeve υποστηριζει οτι
"η Επιθυμια που κατευθυνει προς ενα φυσικο αντικειμενο ειναι ανθρωπινη μονο στον βαθμο που διαμεσολαβειται απο την Επιθυμια ενος αλλου που κατευθυνεται προς το ιδιο αντικειμενο:Ειναι
ανθρωπινο να επιθυμει κανεις ο,τι επιθυμουν και οι αλλοι, ακριβως επειδη το επιθυμουν"
(Kojeve, 1947:6) Ο λογος που εξηγει τα παραπανω εχει να κανει με οσα αναφεραμε προηγουμενως για την ανθρωπινη επιθυμια ως επιθυμια για αναγνωριση. Επιθυμωντας εκεινο που επιθυμει καποιος αλλος, μπορω να κανω τον αλλο να αναγνωρισει το δικαιωμα μου να κατεχω το αντικειμενο αυτο, κι ετσι να κανω τον αλλο να αναγνωρισει την υπεροχη μου εις βαρος του (Kojeve, 1947:40)
Αυτο το καθολικο γνωρισμα της επιθυμιας ειναι ιδιαιτερα προφανες στην υστερια. Υστερικη ειναι εκεινη που συντηρει την επιθυμια ενος αλλου, που μετατρεπει την επιθυμια καποιου αλλου σε δικη της......Εκεινο επομενως που εχει σημασια στην αναλυση μιας υστερικης δεν ειναι ο εντοπισμος του αντικειμενου της επιθυμιας της αλλα η ανακαλυψη του τοπου απο τον οποιο επιθυμει
(του υποκειμενου με το οποιο ταυτιζεται)
3. Η επιθυμια ειναι επιθυμια για τον Αλλο (η φραση αυτη βασιζεται στην αμφισημια του γαλλικου de)
H θεμελιακη επιθυμια ειναι η αιμομικτικη επιθυμια για τη μητερα, τον πρωταρχικο Αλλο
4. Η επιθυμια ειναι παντοτε "η επιθυμια για κατι αλλο" αφου ειναι αδυνατον να επιθυμει κανεις κατι που ηδη κατεχει. Το αντικειμενο της επιθυμιας μετατιθεται διαρκως, πραγμα που εξηγει γιατι η Επιθυμια συνιστα ΜΕΤΩΝΥΜΙΑ.
5. Η επιθυμια ανακυπτει αρχικα στο πεδιο του Αλλου, δηλαδη του ασυνειδητου.
Το πιο σημαντικο σημειο που προκυπτει απο τη φραση του Lacan ειναι οτι η επιθυμια παραγεται κοινωνικα. Η επιθυμια δεν συνιστα, οπως φαινεται αρχικα, ιδιωτικη υποθεση, γιατι συγκροτειται παντοτε σε διαλεκτικη σχεση με τις επιθυμιες των αλλων υποκειμενων οπως τις αντιλαμβανομαστε...)
Απο το βιβλιο του Ντυλαν Εβανς, ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΛΑΚΑΝΙΚΗΣ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗΣ.
Εκδοσεις:Ελληνικα Γραμματα, μεταφραση: Γιαννης Σταυρακακης
Μια απο τις διατυπωσεις που επαναλαμβανει συχνα ο Λακαν ειναι η εξης
"Η επιθυμια του ανθρωπου ειναι η επιθυμια του Αλλου"
Αυτη η φραση ειναι δυνατον να γινει κατανοητη με πολλους συμπληρωματικους τροπους,
απο τους οποιους οι ακολουθοι ειναι οι πιο σημαντικοι.
1. Η επιθυμια ειναι κατ'ουσιαν "η επιθυμια της επιθυμιας του Αλλου", πραγμα που σημαινει
οτι η επιθυμια ειναι συγχρονως επιθυμια να ειναι κανεις το αντικειμενο της επιθυμιας καποιου αλλου,
και επιθυμια για αναγνωριση απο καποιον αλλον. Ο Lacan υιοθετει την ιδεα αυτη απο τον
Hegel ,μεσω του Kojeve , ο οποιος δηλωνει
Η επιθυμια ειναι ανθρωπινη, οταν κανεις δεν επιθυμει το σωμα
.αλλα την Επιθυμια του αλλου....δηλαδη οταν θελει να" ειναι επιθυμητος", να "αγαπιεται"
η μαλλον να "αναγνωριζεται" στη ανθρωπινη αξια του.... Με αλλα λογια, καθε
ανθρωπινη, ανθρωπογεννητικη Επιθυμια.... ειναι, εντελει, μια λειτουργια της επιθυμιας για "αναγνωριση" (Kojeve, 1947:6)
Ο Kojeve φτανει στο σημειο να υποστηριξει (στα χναρια και παλι του Hegel) οτι για την επιτευξη της επιθυμητης αναγνωρισης, το υποκειμενο πρεπει να διακινδυνευσει την ιδια του τη ζωη σε εναν αγωνα για καθαρο γοητρο . Η επιθυμια αυτη, που συνιστα κατ'ουσιαν επιθυμια να γινει κανεις το αντικειμενο της επιθυμιας του Αλλου, εικονογραφειται καθαρα στον πρωτο "χρονο" του συμπλεγματος του Οιδιποδα, οταν το υποκειμενο επιθυμει να ειναι ο φαλλος για τη μητερα.
2.Το υποκειμενο επιθυμει qua Αλλος (Ε, 312): Με αλλα λογια, το υποκειμενο επιθυμει απο τη σκοπια ενος αλλου. Η συνεπεια ειναι οτι "το αντικειμενο της επιθυμιας του ανθρωπου.... ειναι ουσιαστικα ενα αντικειμενο που επιθυμειται απο καποιον αλλο" (Lacan, 1951bQ12).
Eκεινο που καθιστα επιθυμητο ενα αντικειμενο δεν ειναι καποια εγγενης ποιοτητα του πραγματος καθεαυτο, αλλα απλως το γεγονος οτι επιθυμειται απο καποιον αλλο. Η επιθυμια του Αλλου ειναι επομενως εκεινο που κανει τα αντικειμενα ισοδυναμα και εναλλαξιμα. Αυτο
"τεινει να μειωνει την ιδιαιτερη σημασια οποιουδηποτε συγκεκριμενου αντικειμενου, αλλα την ιδια στιγμη φερνει στο προσκηνιο την υπαρξη αναριθμητων αντικειμενων" (Lacan, 1951b12) Η ιδεα αυτη προερχεται επισης απο την κοζεβιανη αναγνωση του Hegel. O Kojeve υποστηριζει οτι
"η Επιθυμια που κατευθυνει προς ενα φυσικο αντικειμενο ειναι ανθρωπινη μονο στον βαθμο που διαμεσολαβειται απο την Επιθυμια ενος αλλου που κατευθυνεται προς το ιδιο αντικειμενο:Ειναι
ανθρωπινο να επιθυμει κανεις ο,τι επιθυμουν και οι αλλοι, ακριβως επειδη το επιθυμουν"
(Kojeve, 1947:6) Ο λογος που εξηγει τα παραπανω εχει να κανει με οσα αναφεραμε προηγουμενως για την ανθρωπινη επιθυμια ως επιθυμια για αναγνωριση. Επιθυμωντας εκεινο που επιθυμει καποιος αλλος, μπορω να κανω τον αλλο να αναγνωρισει το δικαιωμα μου να κατεχω το αντικειμενο αυτο, κι ετσι να κανω τον αλλο να αναγνωρισει την υπεροχη μου εις βαρος του (Kojeve, 1947:40)
Αυτο το καθολικο γνωρισμα της επιθυμιας ειναι ιδιαιτερα προφανες στην υστερια. Υστερικη ειναι εκεινη που συντηρει την επιθυμια ενος αλλου, που μετατρεπει την επιθυμια καποιου αλλου σε δικη της......Εκεινο επομενως που εχει σημασια στην αναλυση μιας υστερικης δεν ειναι ο εντοπισμος του αντικειμενου της επιθυμιας της αλλα η ανακαλυψη του τοπου απο τον οποιο επιθυμει
(του υποκειμενου με το οποιο ταυτιζεται)
3. Η επιθυμια ειναι επιθυμια για τον Αλλο (η φραση αυτη βασιζεται στην αμφισημια του γαλλικου de)
H θεμελιακη επιθυμια ειναι η αιμομικτικη επιθυμια για τη μητερα, τον πρωταρχικο Αλλο
4. Η επιθυμια ειναι παντοτε "η επιθυμια για κατι αλλο" αφου ειναι αδυνατον να επιθυμει κανεις κατι που ηδη κατεχει. Το αντικειμενο της επιθυμιας μετατιθεται διαρκως, πραγμα που εξηγει γιατι η Επιθυμια συνιστα ΜΕΤΩΝΥΜΙΑ.
5. Η επιθυμια ανακυπτει αρχικα στο πεδιο του Αλλου, δηλαδη του ασυνειδητου.
Το πιο σημαντικο σημειο που προκυπτει απο τη φραση του Lacan ειναι οτι η επιθυμια παραγεται κοινωνικα. Η επιθυμια δεν συνιστα, οπως φαινεται αρχικα, ιδιωτικη υποθεση, γιατι συγκροτειται παντοτε σε διαλεκτικη σχεση με τις επιθυμιες των αλλων υποκειμενων οπως τις αντιλαμβανομαστε...)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου