Ανάμεσα στις δυο νεωτερικότητες

I .Αναμεσα στις δυο νεωτερικοτητες 

Η πρώτη – συμπαγής –Νεωτερικοτητα ήταν (και συνεχίζει να είναι ) η εποχή του χρέους και της ενοχής. Η ενοχή αφορά στην πράξη , στην απαγορευμένη πράξη
Η δεύτερη ρευστή- Νεωτερικοτητα(που στην μεταβατική εποχή μας συν-υπάρχει με την πρώτη , είναι η εποχή της Ντροπής: η ντροπή αφορά στην ταυτότητα και στην αυτοεικόνα Όχι στο τι απαγορεύεται αλλά στο’’ τι μπορώ να γίνω ‘’και στην διάψευση
Η πρώτη Νεωτερικοτητα αφορούσε στο Υπερεγώ (‘ατη την εσωτερική φρουρά ‘’ όπως την ονόμασε ο Φρόυντ-και στην απαγόρευση της απόλαυσης)
Η Δεύτερη Νεωτερικοτητα χαρακτηρίζεται από ένα Υπερεγώ που επιτάσσει πια την Απόλαυση : η Απόλαυση πια από Απαγορευμένη γίνεται Υπαγορευμένη ( Γιάννης Σταυρακάκης)
στην πρώτη Νεωτερικοτητα το ζητούμενο για τους ανθρώπους ήταν να έχουν ''χαρακτήρα''(αντοχή , υπομονή,επιμονή )
στη δεύτερη να δείξουν ότι έχουν ''Προσωπικότητα'' και ''ενδιαφέροντα'' .

II. «Μεταξύ ελπίδας και ναρκισσισμού»

Η επιστροφή από την Κουλτούρα της Ενοχής και του »Υπόχρεου Υποκειμένου » στην Κουλτούρα του Ναρκισσισμού ( και στη φαντασίωση παντοδυναμίας ) ή από την Πολιτική της Ελπίδας στην Επανάσταση των προσδοκιών και των επιθυμιών ‘

————————————————–

.

1. Η υπέρβαση της συνθήκης ενοχής και του »υπόχρεου υποκειμένου» είναι ενυπαρκτη στις συνθήκες μετάβασης από την 1η νεωτερικοτητα , την εποχή του Φρόυντ και της Ενοχής σε ότι αφορά στο Πράττειν – ένα όριο στην πράξη που αν το ξεπεράσεις νιώθεις ενοχή- στη 2η Ύστερη νεωτερικοτητα η μετανεωτερικοτητα της »επανάστασης των προσδοκιών »και της Κουλτούρας του Ναρκισσισμού όπως την περιέγραφε ο Κτιστούμε Λας …

.

Στην κουλτούρα της ενοχής υφίσταται ένα εξωτερικό , αντικειμενικό όριο που αν το ξεπεράσω με »ανήθικες »πράξεις νιώθω ενοχή ..Στην Κουλτούρα του Ναρκισσισμού Δεν υφίσταται καν εξωτερικό όριο – άρα ούτε και αντικειμενικός κόσμος : υφίστανται μόνο επιθυμίες και αντικείμενα ( προς κατανάλωση ):

"Αυτό που με εκπλήσσει είναι ότι ζούμε σε έναν κόσμο δίχως στερεή πραγματικότητα…Λέμε συχνά πως η καταναλωτική κοινωνία μας περιβάλλει με αντικείμενα, πως μας ωθεί να τους δίνουμε μεγάλη σημασία, αλλά νομίζω πως πρόκειται για απατηλή ιδέα. Θεωρώ τον κόσμο, μέσα στον οποίο ζούμε, εξαιρετικά ασταθή, πρόκειται για έναν κόσμο που αποτελείται από φευγαλέες εικόνες και που τείνει όλο και περισσότερο -εν μέρει, νομίζω, χάρη στην τεχνολογία των μαζικών μέσων επικοινωνίας- να αποκτήσει έναν παραισθησιογόνο χαρακτήρα: ένα είδος κόσμου από φανταστικές εικόνες, σε αντίθεση με έναν κόσμο πραγματικών αντικειμένων τα οποία να διαρκούν περισσότερο από εμάς[....]

Αυτή η αίσθηση της ιστορικής συνέχειας, που προσφέρει, μεταξύ άλλων η οικειότητα με στέρεα, χειροπιαστά αντικείμενα, δείχνει να υποχωρεί όλο και περισσότερο μπροστά σε μια επίθεση από εικόνες φτιαγμένες, τις περισσότερες φορές, για να ξυπνάνε τις φαντασιώσεις μας. Πιστεύω πως ακόμα και η επιστήμη, που, μέχρι τώρα, θεωρούνταν ένα από τα κυριότερα μέσα δημιουργίας μιας πιο ορθολογικής, πιο ρεαλιστικής κοσμοαντίληψης, εμφανίζεται, στην καθημερινή μας ζωή, σαν μια διαδοχή τεχνολογικών θαυμάτων που μας κάνουν να πιστεύουμε ότι όλα είναι δυνατά. Σε έναν κόσμο όπου όλα είναι δυνατά, με μία έννοια, τίποτε δεν είναι εφικτό. Κι έπειτα, τα όρια ανάμεσα στο Εγώ και τον περιβάλλοντα κόσμο τείνουν να συγχέονται όλο και περισσότερο.(…)’’[1]

——————————————————————————————

.

2ον.. Η διάδοση του Ιντερνέτ ευνοεί την εξάπλωση της Κουλτούρας του Ναρκισσισμού με έναν τρόπο που δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί ο Κριστοφερ Λας στα 1979, όταν έγραφε το σχετικό βιβλιο…Με το Ιντερνέτ μπορείς να έχεις πρόσβαση σε εκατομμύρια αρχεία , μουσικές , βιβλία από οπουδήποτε , μπορείς να παρεμβαίνεις – φαντασιακά παντού .. Το Ιντερνέτ πραγματώνει την Ουτοπία με έναν Κυριολεκτικό τρόπο : είσαι παντού σε πραγματικό χώρο στο Τώρα .

.

Το Eδω και Τώρα ως χρόνος πραγμάτωσης της επιθυμίας που στον καιρό του Φρόυντ πραγματοποιούνταν μόνο στο Όνειρο γίνεται τώρα ..πραγματικότητα ..Η φαντασίωση υλοποιείται- η διάσταση μεταξύ επιθυμίας και της χρονικής μεσολάβησης μέχρι την πραγματοποίηση της υπερβαίνεται-ως Ψευδαίσθηση φυσικά. Έτσι ευνοείται και η παλινδρόμηση προς Φαντασιώσεις παντοδυναμίας

………

III   εμπειρία και Βίωμα
Κάποτε είχαμε εμπειρίες , τώρα έχουμε βιώματα : οι εμπειρίες ενείχαν την συνάντηση μας με τον πραγματικό , εκεί έξω..
Υπήρχε ένας αντικειμενικός , χειροπιαστός , υλικός κόσμος .... Τις εμπειρίες τις είχες με τις πέντε αισθήσεις: την αφή , την γεύση την ακοή..
Τις αισθανόσουν ,τις μύριζες , πονούσες..
Οι εμπειρίες σε συνένωναν με τον κόσμο : αισθανόσουν ότι ανήκες σε κάτι μεγαλύτερο ' οι εμπειρίες σε έκαναν Ψηφίδα ενός μεγαλυτέρου από εσένα Ψηφιδωτού.
Οι εμπειρίες επίσης εμπέδωναν την αίσθηση ενός χρόνου συνεχούς : την αίσθηση του μέλλοντος .
Σήμερα ζούμε με προσομοιώσεις και Βιώματα.
Η Εμπειρία είναι αντικειμενική όμως το Βίωμα είναι υποκειμενικό.
Η εποχή των Βιωμάτων συνδέεται και με την Τυραννία της Οικειότητας του Σεννετ : δεν μετρούν οι πράξεις , η εμπειρία ,αλλά το αίσθημα , η συγκίνηση .Η αίσθηση του κόσμου ως βιώματος μας εισάγει στην πίσω πλευρά του καθρέφτη, μας υποβάλει την ιδέα ενός κόσμου εύπλαστου , του κόσμου ως ονείρωξη Νάρκισσων .

IV από την εποχή των ιδεολογιών στην εποχή των απόψεων

από την εποχή των ιδεολογιών περάσαμε στην εποχή των απόψεων
---------------------------------------------------------------------------
-- Στις ιδεολογίες βασικό είναι η εσωτερική συνοχή και η αναφορά σε κλασσικά κειμενα ( Μαρξ, Άνταμ Σμιθ)
- στις απόψεις η χαλαρότητα και η εναλλαγή και η συμβατότητα με τις απόψεις των άλλων

- Οι ιδεολογίες αφορούσαν συλλογικά υποκείμενα
-οι απόψεις εξατομικευμένα υποκείμενα



-η εφημερίδα και το βιβλίο ηταν το όχημα των ιδεολογιών
-το Ίντερνετ και ιδίως το FB το όχημα των απόψεων 

- Οι ιδεολογίες απαιτούν και συνεπάγονται Πίστη-εστω  εκκοσμικευμένη πίστη
-οι απόψεις προϋποθέτουν έλλειψη (βαθύτερης )πίστης

-οι Ιδεολογίες χαρακτήριζαν την Στερεή Νεωτερικότητα του 20ου
-οι απόψεις συνδέονται με την Ρευστή Υπερνεωτερικότητα του 21ου αιώνα

-η εφημερίδα και το βιβλίο ήταν το όχημα των ιδεολογιών

- επεξεργαστές  της ιδεολογίας ησαν   -κυρίως - οι διαννοούμενοι...
-Διαμορφωτές των αποψεων  ειναι κυριως σημερα  οι τηλεοπτικοί αστέρες ,οι  παικτες των Realities,  οι κωμικοι της τηλεορασης (  π.χ ο Λαζοπουλος)
- εκφραστές των απόψεων ειναι σημερα οι πάντες


Υ.Γ [ Ο φονταμενταλισμός είναι ενα   συνολο απο άποψεις  που μεταμφιέζονται ως Ιδεολογία .. Είναι μια προσπάθεια να συγκρατηθεί ο Χρονος - μια Νοσταλγία της Εποχής της Ιδεολογίας ..μη επεξεργασμένη σκεψη ]

---

[1] Κρίστοφερ Λας, Κορνήλιος Καστοριάδης, Ζαν Κλωντ Μισεά, Η κουλτούρα του εγωϊσμού, μετάφραση: Χριστίνα Σταματοπούλου, Εναλλακτικές εκδόσεις, Αθήνα 2014.)’

.

Πέτρος  Θεoδωρίδης 

Συνεχίζεται