- Η Γνωση και η Δημιουργια
- -------------------------------------------------------
- Ο γνωστικισμός αποτελούσε ένα θρησκευτικό σύστημα, βασισμένο στην έννοια της Γνώσης. Όμως τι σημαινε Γνώση;
- Ο –εχθρικός προς τους Γνωστικούς λατινοφωνος θεολόγος του δεύτερου αιώνα Τερτυλλιανός –σε έναν λίβελο εναντίον των Βαλεντινανων ΄-δίνει τον ορισμό ότι πρόκειται για τη «γνώση αυτού που ήμασταν ,αυτού που απογίναμε, από πού ήλθαμε ,που μας πέταξαν, που πηγαίνουμε, από τι έχουμε απελευθερωθεί, που είναι βέβαιο τι θα επιστρέψουμε» «Από πού ήρθαμε; Που μας πέταξαν» .
- Για να καταλάβουμε τους Γνωστικούς θα πρέπει να ανατρέξουμε στον βασικό τους κεντρικό κοσμολογικό μύθο, τον Μύθο της Δημιουργίας , της κακής (ή εσφαλμένης} Δημιουργίας .« Κάτι πήγε λάθος –λεει ο υπαρξιστής και ειδικός στην Γνωση - Hans Jonas΄- και είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία–κάτι συνέβη, το οποίο οδήγησε σε μια διάσπαση. Μπορούμε να μιλάμε για τραγωδία. Μπορούμε να μιλάμε για Πόνο. Μπορούμε να μιλάμε για μια Σοφία που έκανε λάθος και έχασε τον δρόμο της, η οποία προσπαθεί να επιστρέψει στον Πατέρα αλλά δεν βρίσκει τον δρόμο για την πηγή της.» Ορισμένοι Γνωστικοί χαρακτήριζαν τον πλανήτη μας «έκτρωμα της ύλης» φτιαγμένο από πόνο και οδύνη, ενώ ανάλογα οι*Περσικης προελευσης } Μανιχαιστες πίστευαν ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε από τα αποσυντιθεμενα σώματα των δαιμόνων. Ο Μαρκιων πίστευε ότι είμαστε πλασμένοι κατ ΄εικόνα του μοχθηρού δημιουργού και οτι αυτή «η σάρκα η παραγεμισμένη με περιττώματα »είναι τόσο αποκρουστική που η αναπαραγωγή δεν μπορεί να δικαιολογηθεί με τίποτε.Ο γνωστικισμός δίδασκε ότι ο κόσμο μας κυβερνιόταν από έναν κατώτερο θεό/Δημιουργό. Τα ανθρώπινα σώματα, αν και περιέχουν το κακό στην ύλη τους, περιείχαν επίσης και έναν θείο σπινθήρα ή πνεύμα που προερχόταν από την Πηγή, ή το Τίποτα, τη θεϊκή πηγή εκπόρευσης όλων των πραγμάτων.Η Γνώση είναι εκείνη που σύμφωνα με τις αντιλήψεις των γνωστικών βοηθά τον θείο σπινθήρα να επιστρέψει στην πηγή από την οποία προήλθε.
- Σύμφωνα με τους μύθους που αφηγούνταν οι γνωστικοί, ο αληθινός και αγαθός Θεός δεν δημιούργησε, αυτόν τον κόσμο. Στο απώτατο παρελθόν ο αληθινός Θεός απέκτησε διαδοχικές εκπορεύσεις του, θεϊκούς απογόνους (οι οποίοι αποκαλούνταν «Αιώνες»),:ένας «αιών» ή άγγελος ονόματι Σοφία επιδίωξε να μιμηθεί την αυτάρκη δημιουργικότητα του Ύψιστου Θεού΄ το λάθος της όμως αυτό της κόστισε την πτώση της από τους διάφανους, φωτεινούς και αμόλυντους ουρανούς. Με αγωνία και απόγνωση γέννησε ένα άμορφο έκτρωμα που απέβη ο Δημιουργός ή κατώτερος θεός, εκείνος δηλαδή που δημιούργησε το Σύμπαν τον κόσμο της ύλης και των ανθρώπινων όντων. Όλα αυτά τα κατασκεύασε αγνοώντας εντελώς τον Ύψιστο Θεό και την μητέρα του Σοφία ΄πίστευε ότι ήταν ο μοναδικός Θεός. Ετσι ο κόσμος μας συνελήφθη μέσα στην άγνοια και τον παραλογισμό. Το ίδιο και εμείς, αφού ο θεός κατ εικόνα του οποίου πλαστήκαμε είναι Δημιουργός. Οποιαδήπε σπίθα καλού η πνευματικού υπάρχει στη Φύση εμφυσήθηκε από τη Σοφία, που σαν ουράνια πια εξόριστη προσπαθούσε να επανορθώσει το αρχικό της σφάλμα .
- Γιατί πως«μπορούσε να ονομαστεί άνθρωπος το αξιοθρήνητο κατασκεύασμα που βάλθηκε να ζει μέσα στα χέρια τους, εκείνο το γυμνό πλάσμα που είχε ανθρωποειδή μορφή αλλά ήταν ανίκανο να σταθεί πάνω στα ατροφικά πόδια του και κείτονταν στο χώμα στριφογυρίζοντας σαν σκουλήκι; Με μια κρούστα πηλό πασαλειμμένη ακόμα στο στόμα του ,με τα σχηματισμένα αλλά ανίκανα να το στηρίξουνε μέλη του, με τα σπαρακτικά κλαψουρίσματα του, δεν θα πρέπει να είχε παρά μια πολύ μακρινή σχέση με τη φωτεινή και θεϊκή εικόνα που το προκάλεσε .Όταν όμως ο αληθινός Θεός είδε εκείνο το λάθος, εκείνη τη φρίκη που σέρνονταν απάνω στη γη, απειλώντας να την κατακυριέψει, ένοιωσε οίκτο για την αδεξιότητα των αγγέλων και φύσηξε μέσα στο σκουλήκι που κλαψούριζε τη σπίθα της ζωής που του δωσε τη δυνατότητα να σταθεί στα πόδια του και να μιλήσει. Ετσι γεννήθηκε ο Homo Bipedus και Loquens ,ο δίπους και ομιλών άνθρωπος.Ετσι εξηγείται η διπλή φύση μας. Είμαστε κάπως σαν επιδιορθωμένο σκουλήκι, που το επιδιόρθωσε η επιείκεια του αληθινού Θεού και το προίκισε με ένα φωτεινό κλάσμα της Υπέρτατης ΔύναμηςΕτσι για τους Γνωστικές αιρέσεις –μας λέει ο Ζακ Λακαριερ- «είμαστε προλετάριοι ενός δήμιου δημιουργού, εξόριστοι κατακάθια ενός χαμένου ουρανού, ξένοι πάνω στην ίδια μας τη γη» .Οι γνωστικοί, ερμήνευαν τη δημιουργία του κόσμου ως το έργον ενός ριζικά κακού« δημιουργού»:η ύλη ,οι πλανήτες, τα άστρα, η ζωή, η σεξουαλική αναπαραγωγή, οι νόμοι του κράτους ,τα πάντα υπόκεινται στη δαιμονική εξουσία του συστήματος από το οποίο δεν υπάρχει καμία δυνατότητα διαφυγής.:ο Θεός είναι διασπασμένος δυιστικά, και ο καλός Θεός είναι εντελώς «άγνωστος » και ανήμπορος μέσα στον κόσμο, το έργον του κακού θεού
- «.Ετσι «γενέθλια γη» των γνωστικών δεν ήταν η γη αλλά ο χαμένος ουρανός που διατηρούσαν την ανάμνηση του. Οι Γνωστικοι θεωρουσαν τον εαυτό τους αυτόχθονα ενός άλλου κόσμου.Τα λόγια που μεταχειρίζονταν για να περιγράψουν τον επίγειο κόσμο μας συνοψίζονται σε εκφράσεις όπως «ερμητικα κλεισμένο φρούριο, φυλακή ,οχετός, λασπότοπος, έρημος.»και για το ανθρώπινο σώμα:«χυδαίο ύφασμα, αλυσίδα ,παρείσακτος, πνιγηρή θάλασσα».Οι Γνωστικοί σύμφωνα με τον Λακαριερ -είχαν το συναίσθημα«ότι έπεσαν, κάτοικοι ενός μακρινού πλανήτη στη γη μας, ότι έκαναν λάθος στον γαλαξία, καθώς και την επιθυμία να ξαναδούνε την αληθινή κοσμική πατρίδα τους, τον φωτεινό ΄Υπέρκοσμο που έλαμπε πάνω από το βαρύ παραπέτασμα της νύχτας.»Για τους γνωστικούς« όλοι οι άνθρωποι βρίσκονταν στην ίδια κατάσταση, ολόκληρη η ανθρωπότητα ήταν μπλεγμένη στην κοσμική εξορία που μας απόθεσε όλους πάνω στη λάσπη της γης».
- Βέβαια –λέει ο Ηανς Γιονας/ μπορεί να υπήρχαν μεταξύ των Γνωστικών εκείνοι που έβλεπαν τα πράγματα με περισσότερο αρμονικό και λιγότερο τραγικό τρόπο.«Οι Βαλεντινιανοί δηλαδή των χριστιανών Γνωστικών που ακολουθούσαν την παράδοση της διδασκαλίας του Ιδιοφυούς Αιγυπτίου Γνωστικού Βαλεντίνου«ήταν περισσότερο οξυδερκείς και εκλεπτυσμένοι. Η πολικότητα που βίωναν τώρα, αυτή που μας παρουσιάζει ο υπάρχων κόσμος είναι τα αποτέλεσμα της Αυτό-αποξένωσης του θεού. Τμήματα της θεότητας αποξενώθηκαν από την πηγή τους και έπρεπε να επανενωθουν με αυτήν»Σε αυτήν την πιο εκλεπτυσμένη εκδοχή οι Γνωστικοί αναφέρουν τον κόσμο ως ξένο, επειδή διακόπτει την κοινωνία τους με τον Θεό με τον οποιο εχουν ουσιαστική συγγένεια » «Υποστηρίζω »–λέει η Εlaine Pagels, συγγραφέας του βιβλίου The Gnostic Gospels -ότι η σκέψη των Βαλεντινιανων σε σχέση με τον Δημιουργό αναφέρεται σ¨ αυτόν όχι ως μια κακή οντότητα αλλά ως ελαττωματικό ον που δεν κατανοεί πλήρως όλη τη δημιουργία με την οποία ασχολείται κατά κάποια έννοια ο Δημιουργός αποτελεί τμήμα του νου του θεού. Οι Βαλεντινιανοί λένε ότι ο δημιουργός είναι μια εικόνα του θεού. Και πιστεύω ότι αναφέρονται στις δικές μας εικόνες για τον Θεό. Όταν λέμε «Θεός» χρησιμοποιούμε εικόνες και [οι Γνωστικοι} προσπαθούν να τονίσουν –ορισμένοι με ειρωνεία, άλλοι με παρωδία –ότι οι εικόνες μας για τον θεό είναι πολύ περιορισμένες. Ετσι λένε ότι οι εικόνες ας γι τον θεό-ότι είναι ο Πατέρας ή ότι είναι ο δημιουργός-είναι... εικόνες. Δεν ένα λανθασμένες, είναι ανεπαρκείς. Άλλοι περισσότερο ριζοσπάστες Γνωστικοί θα έλεγαν ότι είναι εντελώς λανθασμένες »
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου