Σύμφωνα με τον Ισοκράτη, ένα από τα προβλήματα της αθηναϊκής
Δημοκρατίας είναι η εγκατάλειψη των νόμων των προγόνων, της πολιτείας
των προγόνων, αναφερόμενος στον Σόλωνα και στη μεταρρύθμιση του
Κλεισθένη. Παράλληλα, όμως υποστηρίζει ότι οι νόμοι δεν ορίζουν την
Πολιτεία. Επομένως, για να αρθεί η φαινομενική αντίφαση πρέπει να
συναγάγουμε ότι ο Ισοκράτης βλέπει την πολιτεία ευρύτερα από το
περιορισμένο σύνολο των νόμων. Αναφέρεται στα “επιτηδεύματα”, στις
καθημερινές πρακτικές των Αθηναίων. Συνεκτικός ιστός της πολιτείας είναι
ο ηθικός χαρακτήρας.
Τα αξιώματα θα πρέπει να καταλαμβάνονται από τους καλύτερους.
Πεποίθησή του είναι ότι κάποιοι είναι περισσότερο κατάλληλοι από
κάποιους άλλους, η σκέψη του δηλ. διακατέχεται από έναν ελιτισμό, και
εύκολα μπορεί να του αποδοθούν φιλομοναρχικές θέσεις. Στο έργο του
Νικοκλής, η Μοναρχία φαίνεται προτιμότερη γιατί είναι ικανότερη να
επιλέγει τους ικανότερους. Ο ικανότερος, με το Μονάρχη ως πρότυπο είναι
αυτός που ελέγχει τον εαυτό του και τα πάθη του. Στον Αρεοπαγιτικό
βέβαια υποστηρίζεται ότι η χειρότερη Δημοκρατία είναι προτιμότερη από τα
άλλα είδη πολιτείας γιατί φέρνει τις λιγότερες συμφορές. Ενώ στη
Δημοκρατία βλέπει ότι υπάρχει ένας συγκροτητικός διχασμός, πάντα
υπάρχουν δύο τάξεις – τάσεις που συγκρούονται, στον Μονάρχη βλέπει την
ενότητα. Ενώ ο Δημοσθένης βλέπει ως τύραννο κάθε Μονάρχη, ο Ισοκράτης
διακρίνει ανάμεσα σε απόλυτη εξουσία και νομιμοποιημένη εξουσία. Και
αυτό γιατί η δεύτερη οφείλει να κάνει τους υπηκόους του ευτυχέστερους
και να ενδιαφέρεται διαρκώς για την αυτάρκειά τους.
Από την άλλη, οι πολίτες έχουν να διδάξουν πολλά στην εξουσία τους:
αποστασιοποίηση από καταστάσεις χλιδής, εξασφάλιση έμπιστων φίλων,
απόκρουση απατεώνων.
Ανεξάρτητα από το είδος της η καλή πολιτεία με την αρμονία που
επιτυγχάνεται από το λόγο, την πειθώ στην πολιτική πράξη. Πιστεύεται από
τον Ισοκράτη πως μιας μέσης εκπαίδευσης πολίτες θα αναγνωρίσουν την
αξία κάποιων άλλων και των ικανοτήτων τους και θα αποδεχτούν την
διακυβέρνηση αυτών των σοφών. Σύμφωνα με τον Poulakos o Νικοκλής είναι
άξιος γιατί προσεγγίζει το πρότυπο του Δημοκρατικού ηγέτη, ενός προτύπου
ιδανικού για να υλοποιήσει το πανελλήνιο ισοκράτειο όραμα. Ο Ισοκράτης
φαίνεται κάτι περισσότερο από Αθηναίος πολίτης. Ήταν πολίτης της
Ελλάδος. Η ενότητα απότοκο της κοινής κουλτούρας θα αποτελούσε τη βάση
για την ενότητα σε μία κοινή πολιτική. Μόνο ένα δημόσιο πνεύμα κοινό σε
όλους μπορούσε να καταπολεμήσει τον κάθε εμφύλιο έχοντας ένα κοινό
σκοπό: την απόκρουση των βαρβάρων.
Ο Ισοκράτης αναγνώριζε την ανάγκη αρμονίας ανάμεσα σε πλούσιους και
φτωχούς. Οι φτωχοί αναγνώριζαν ότι η προστασία της περιουσίας των
πλουσίων θα απέβαινε σε όφελός τους όπως και αντίστροφα, οι πλούσιοι
όφειλαν να νοιάζονται για τους φτωχούς πχ παρέχοντάς τους γη,
δανείζοντας χρήματα, προσλαμβάνοντάς τους στο εμπόριο. Ήταν υπέρ μιας
αναλογικής ισότητας όπου ο καθένας έπαιρνε ό,τι του άξιζε. Αναγνώριζε
δύο είδη ισότητας(Αρεοπαγ.21): 1. αυτή όπου όλοι οι πολίτες είναι ίσοι
και 2. αυτήν όπου ο καθένας λαμβάνει ό,τι του αναλογεί. Έτσι, στον φτωχό
δινόταν η ευκαιρία να αναδειχθεί ανάλογα με το τι προσέφερε και από την
άλλη να έχει και τις ευεργεσίες των πλουσίων(Παναθ. 178-81).
Η διακυβέρνηση και η πολιτεία είναι σταθερές όταν η εξουσία και οι
πολίτες κατέχονται από αρετή και ευστροφία. Αυτά όμως δεν προκύπτουν από
την επιβολή του νόμου αλλά από τις καθημερινές συνήθειες και πρακτικές.
Ο Ισοκράτης επιμένει στο ότι η ατομική ικανότητα υποδηλώνει ισότητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου