Μία συζήτηση τουΓιώργου Γιαννακόπουλου και του Κώστα Χριστόπουλουμε τον Γιάννη Σταυρακάκη
και τονΚωστή Σταφυλάκη
στο ηλεκτρονικο περιοδικο KAPUT
ΑΠΌΣΠΑΣΜΑ:
Γιάννης Σταυρακάκης: Πρόκειται φυσικά για μια διάκριση που διατρέχει τη σύγχρονη πολιτική θεωρία και γίνεται ακόμα περισσότερο επίκαιρη σήμερα που καταρρέει η μετα-πολιτική συναίνεση που κυριάρχησε τα τελευταία είκοσι-τριάντα χρόνια.
Κατά την περίοδο αυτή ζήσαμε μια πρωτοφανή απώθηση του πολιτικού μέσα από τα φληναφήματα περί τέλους των ιδεολογιών και της ιστορίας, την προβολή της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης ως μιας οιονεί «φυσικής» και αναπόδραστης διαδικασίας, την απαξίωση κάθε ιδέας δημόσιου αγαθού και της ίδιας της πολιτικής συμμετοχής.
Όλα αυτά, όσα δηλαδή υπέθαλψε η μετα-δημοκρατική συναίνεση πέραν της Αριστεράς και της Δεξιάς –όπως την ενσάρκωσαν νεοφιλελεύθερα αλλά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα– φαίνεται πως εισέρχονται σε μια περίοδο κρίσης. Δεν είμαστε σε θέση αυτή τη στιγμή να προβλέψουμε προς τα που θα κινηθεί το ρεύμα, αλλά σίγουρα έχουμε να κάνουμε με μια επιστροφή του πολιτικού, των διακριτών εναλλακτικών επιλογών, της διαφωνίας, των ιδεολογικών ζυμώσεων πέρα από την ιδεολογική μυθολογία του αυτονόητου.
Η τέχνη, που δεν δημιουργείται και δεν λειτουργεί ποτέ εν κενώ, συμμετέχει στις ζυμώσεις αυτές και παρεμβαίνει, είτε το θέλει είτε όχι, αναδεικνύοντας ή αποσιωπώντας τα πολιτικά διακυβεύματα. Το πολιτικό δεν είναι μια τοπική, περιφερειακή έννοια – όπως είναι «η πολιτική» ως διακριτό υποσύστημα του κοινωνικού όλου που περιλαμβάνει το κομματικό σύστημα, τους πολιτικούς θεσμούς κλπ.–, αλλά μια οντολογική έννοια, μια διάσταση που ενυπάρχει και συστήνει δυναμικά κάθε επιμέρους κοινωνική πρακτική.
Η τέχνη, που δεν δημιουργείται και δεν λειτουργεί ποτέ εν κενώ, συμμετέχει στις ζυμώσεις αυτές και παρεμβαίνει, είτε το θέλει είτε όχι, αναδεικνύοντας ή αποσιωπώντας τα πολιτικά διακυβεύματα. Το πολιτικό δεν είναι μια τοπική, περιφερειακή έννοια – όπως είναι «η πολιτική» ως διακριτό υποσύστημα του κοινωνικού όλου που περιλαμβάνει το κομματικό σύστημα, τους πολιτικούς θεσμούς κλπ.–, αλλά μια οντολογική έννοια, μια διάσταση που ενυπάρχει και συστήνει δυναμικά κάθε επιμέρους κοινωνική πρακτική.
Έτσι και το πολιτικό-στην-τέχνη –η στιγμή της νοηματικής ρήξης, της έντασης που συγχρόνως κινητοποιεί, ερεθίζει, αλλά προσφέρει και το υλικό που μετουσιώνει και αναδεικνύει η τέχνη– οφείλει να αναγνωριστεί ως ουσιώδες γνώρισμα των καλλιτεχνικών πρακτικών.
Οι συνέπειες της αναγνώρισης αυτής είναι πολλές. Σίγουρα χάνεται το «βόλεμα», η βολική κατηγοριοποίηση σε «κουτάκια», η αισθητική εξιδανίκευση της «καλλιτεχνικής ουδετερότητας». Αυξάνεται, αναμφίβολα, η δι-υποκειμενική ευθύνη καλλιτεχνών, επιμελητών και θεατών ως χειριστών/συμμέτοχων του δημόσιου χώρου. Ίσως να χάνεται η απατηλά «ουδέτερη» αυτονομία του καλλιτεχνικού πεδίου, την ίδια στιγμή όμως αναγνωρίζεται η πολυπλοκότητα και διακειμενικότητα των καλλιτεχνικών παρεμβάσεων, ίσως και η ευρύτερη κριτική τελεσφορία των καλλιτεχνικών πρακτικών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου