Αναγνώστες

Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 2008

Η αλλη οψι του Διαφωτισμού : Απο ενα σχολιο του Γιαννη που εγινε στο Ποστ για το Ολοκαυτωμα


το ποστ για το ολοκαυτωμα..





ο Γιάννης είπε...
η μόνη διαφορά με το ολοκαύτωμα είναι ότι παλιά δεν είχαν φούρνους, ενώ οι ναζί είχαν φούρνους. οι αγγλοσάξωνες δεν είχαν φούρνους. οι σταυροφόροι δεν είχαν φούρνους. αν είχαν, θα έκαναν τα ίδια.η διαφορά της παλαιότερης επιείκειας δεν οφείλεται στην επιείκεια αλλά στον διαφορετικό τρόπο εκμετάλλευσης: οι γερμανοί πχ ήταν ικανοί να διαχειριστούν το εβραϊκό κεφάλαιο αφού έσφαζαν τους εβραίους, ενώ οι οθωμανοί ήταν ανίκανοι να προκόψουν εάν δεν υπήρχαν οι ραγιάδες οι οποίοι τάιζαν τους κατακτητές.αλλά κάτι τέτοιο δε λέγεται επιείκεια, άρα δεν υπάρχει διαφορά.


γράφεις "Το Ολοκαύτωμα ήταν ένα σχέδιο των Ναζί για να καθαρίσουν την κοινωνία από ότι θεωρούσαν βρώμικο και άρρωστο, να την κάνουν τελεία, καθαρή και υγιή. Το ολοκαύτωμα ήταν ένα πείραμα καθαριότητας.Ήθελαν την αγνή άσπιλη, αμόλυντη τελεία κοινωνία, ένα όνειρο καθαρότητας και φτιάξανε έναν εφιάλτη"


ε, αυτό ακριβώς είναι το πρόγραμμα του διαφωτισμού. η ιδανική κοινωνία, ο επι γης παράδεισος, δίχως μεταφυσική βοήθεια ή μεταφυσική εσχατολογία. ψεκάστε σκουπίστε τελειώσατε - μόνοι σας, με τους νόμους σας, με το πρόγραμμά σας, με την ιδεολογία σας. θα πει κανείς ότι οι ναζί ήταν ρατσιστές, ενώ ο διαφωτισμός ήταν πανανθρώπινος και μη ρατσιστικός.εδώ γελάμε άγρια. δυστυχώς στην ελλάδα των μπαμπουίνων "διαφωτισμός" σημαίνει κάτι άσπιλο, αγνό, αμόλυντο ή, τουλάχιστον, εν τέλει καλό παρά τις ατέλειές του. αυτή η σημασία προέρχεται από την εκ των υστέρων ανάγνωση του διαφωτισμού: δηλαδή βλέπουν σήμερα ορισμένοι (εκπρόσωποι της κυρίαρχης ιδεολογίας δλδ) στα κείμενα των διαφωτιστών αυτό που αυτοί (= δηλ οι σημερινοί) θέλουν να δουν και όχι αυτό που οι διαφωτιστές πίστευαν, έγραφαν και εννοούσαν πραγματικά.


για να καταλάβουμε ότι αυτό ισχύει, πρέπει να κάνουμε σύγκριση με κάτι άλλο, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα σχετικά: οι διαφωτιστές δεν ήταν κάποιοι πρωτοπόροι οι οποίοι ναι μεν είπαν κάποια καλά πράγματα τα οποία όμως ίσχυαν μόνο για τους λίγους (τους πλούσιους αστούς), αλλά "δεν πειράζει" και αυτά όλα δεν ισχύουν, διότι οι διαφωτιστές δεν είχαν την αντίληψη της εξέλιξης η οποία επακολούθησε (και η οποία οφείλεται αποκλειστικά στην μεθερμηνεία-διαστροφή των θέσεών τους για τη σημασία π.χ. της πολιτικής ισοτητας), δηλ. ότι σταδιακά όλοι θα (πρέπει να) γίνουν πολιτικά ίσοι. αντίθετα ήταν πεπεισμένοι για τις απόψεις τους. το ίδιο συμβαίνει και με το θέμα του ρατσισμού και της αγνής, άσπιλης κοινωνίας: δεν ήταν "πρωτόγονοι αλλά φέροντες τα σπέρματα του καλού" οι διαφωτιστές, αλλά ό,τι έλεγαν το εννοούσαν για τους αστούς. η μετέπειτα αντιρατσιστική-πανανθρώπινη-ουμανιστική μεθερμηνεία του διαφωτισμού είναι, από τη σκοπιά της ιστορίας των ιδεών, μια απίστευτη παραχάραξη των ιδεολογιών.



1) Βολταίροςα) για μαύρους«Τα στρογγυλά μάτια τους, η πλακουτσωτή μύτη τους, τα χείλια τους που είναι πάντα παχιά, τα διαφορετικά διαμορφωμένα αυτιά τους, το μαλλί στο κεφάλι τους, το μέτρο της ίδιας της νοημοσύνης τους, όλ’ αυτά ορθώνουν ανάμεσα σ’ αυτούς και τα άλλα είδη τεράστιες δ ι α φ ο ρ έ ς». Essai sur les moeurs, INTRODUCTION«Και δεν είναι άνθρωποι, παρά το παράστημα του σώματος, μιας κι η ικανότητα στο να διατυπώνουν την σκέψη τους απέχει υπερβολικά πολύ από την δική μας. Τέτοιοι είναι εκείνοι που έχω δει και έχω εξετάσει». Essai sur les moeurs, INTRODUCTION«Εάν η αντιληπτικότητά τους δεν είναι τελείως διαφορετικής φύσης από την δική μας, είναι σε κάθε περίπτωση πολύ κατώτερη. Δεν είναι ικανοί στο να δείξουν οποιασδήποτε μεγάλη συγκέντρωση. Έχουν πολύ μικρή συνδυαστική ικανότητα και δεν δείχνουν ικανότητα να κατακτήσουν ούτε τα πλεονεκτήματα ούτε για τις καταχρήσεις της φιλοσοφίας μας». Essai sur les moeurs, κεφ. CXLI«Ένα σπουδαίο ζήτημα είναι επίσης το αν προέρχονται [οι Αφρικανοί] από τους πιθήκους ή εάν οι πίθηκοι προέρχονται από αυτούς. Οι σοφοί μας μας έχουν πει ότι ο άνθρωπος δημιουργήθηκε κατ’ εικόνα Θεού. Να λοιπόν μια ωραία εικόνα του θείου κατασκευαστή: Μια πλακουτσωτή μαύρη μύτη με ελάχιστη ή και ανύπαρκτη νοημοσύνη. Σίγουρα θα έρθει καιρός που θα μάθουν ακόμη και αυτά τα ζ ώ α πώς να καλλιεργούν καλά το έδαφος, να καλλωπίζουν τα σπίτια και τους κήπους τους και να γνωρίσουν τις πορείες των αστεριών: Ο οποιοσδήποτε χρειάζεται τον χρόνο του για όλα».


β) για μαύρους«[οι Εβραίοι] γεννιούνται όλοι τους με λυσσαλέο φανατισμό στις ψυχές τους, όπως οι Βρετανοί και οι Γερμανοί γεννιούνται με ξανθά μαλλιά. Δεν θα εκπλαγώ καθόλου αν κάποια στιγμή αυτοί γίνουν η καταστροφή της ανθρώπινης φυλής». (Lettres de Memmius a Ciceron (1771)). «Μοιάζεις να είσαι ο πλέον τρελός όλων. Οι Κάφροι, οι Οτεντότοι, και οι Νέγροι της Γουινέας είναι πολύ πιο λογικοί και έντιμοι άνθρωποι από τους προγόνους σου, τους Εβραίους. Έχετε ξεπεράσει όλα τα έθνη σε θρασείς μύθους, σε κακή συμπεριφορά και σε βαρβαρότητα. Σας αξίζει να τιμωρείστε, γιατί αυτό είναι το πεπρωμένο σας» (Γράμμα σε Εβραίο που του είχε γράψει διαμαρτυρόμενος για τον αντισημιτισμό του, L'Essai sur le moeurs et l’esprit des nations (1756)).


«Ξέρω ότι υπάρχουν μερικοί Εβραίοι στις αγγλικές αποικίες. Αυτοί οι μαρράνοι [= κρυπτοεβραίοι] πάνε όπου υπάρχει το χρήμα. Αλλά το εάν αυτοί οι περιτετμημένοι που πουλάνε παλιόρουχα ισχυρίζονται ότι ανήκουν στη φυλή του Νεφθαλί ή του Ισσάχαρ δεν είναι μικρής σημασίας. Είναι, απλά, τα μεγαλύτερα καθάρματα που έχουν ποτέ λερώσει το πρόσωπο της γης» (Γράμμα στον Jean-Baptiste Nicolas de Lisle de Sales (1773)).2) David Hume«Είμαι σε θέση να υποψιαστώ πως οι νέγροι, και γενικά όλα τα άλλα ανθρώπινα είδη, ότι είναι φύσει κατώτερα από τα λευκά. Δεν υπήρξε ποτέ πολιτισμένο έθνος άλλου χρώματος εκτός από λευκό, ούτε ακόμα και οποιοδήποτε άτομο που να διέπρεψε στην δράση ή την κερδοσκοπία. Καμία έξυπνη κατασκευή μεταξύ τους, καμία τέχνη, καμία επιστήμη… Μια τέτοια ομοιόμορφη και σταθερή διαφορά δεν θα μπορούσε να συμβεί, σε τόσες πολλές χώρες και ηλικίες, εάν η φύση δεν είχε κάνει μια αρχική διάκριση σ’ αυτές τις ανθρώπινες φυλές». Of national characters, in Essays: Moral, Political and Literary




3) Κάντ«Οι νέγροι της Αφρικής δεν έχουν λάβει από τη φύση καμία νοημοσύνη που εξυψώνεται επάνω από τον ανόητο. Ο κ. Χιουμ προκαλεί οποιονδήποτε να αναφέρει ένα και μόνον παράδειγμα κάποιου νέγρου που να έχει εκδηλώσει κάποιο ταλέντο. Όπως αυτός βεβαιώνει, μεταξύ των εκατοντάδων χιλιάδων μαύρων που έχουν περιπλανηθεί μακριά από τις χώρες τους, αν και πάρα πολλοί από αυτούς έχουν απελευθερωθεί, ούτε ένας δεν έχει υπάρξει που να επιτύχει κάτι μεγάλο είτε στην τέχνη είτε την επιστήμη είτε σε οποιοδήποτε άλλο αξιέπαινο θέμα. Αντίθετα, μεταξύ των λευκών οι άνθρωποι ανεβαίνουν συνεχώς επάνω από το χαμηλό σημείο όπου βρίσκονται και εξελίσσονται μέσω των ανώτερων προσόντων τους, αποκτώντας στον κόσμο φήμη. Η διαφορά λοιπόν μεταξύ των δύο φυλών είναι ουσιαστική: Εμφανίζεται να είναι εξίσου μεγάλη και όσον αφορά τις ικανότητες του μυαλού όπως ακριβώς και στο χρώμα». Beobachtungen über das Gefühl des Schönen und Erhabenen, Vierter Abschnitt



4) Μοντεσκιέ«Αυτοί για τους οποίους κάνουμε λόγο είναι μαύροι από την κορυφή μέχρι και τα νύχια και έχουν τόσο πλακουτσές μύτες που είναι σχεδόν αδύνατον να νοιώσεις οίκτο για αυτούς. Δεν μπορεί να καταλάβει κανείς πως ο Νους του Θεού που είναι τόσο σοφός, διάλεξε να βάλει ψυχή, ακόμη περισσότερο καλή ψυχή, σε ένα σώμα τελείως μαύρο. Είναι τόσο φυσικό να σκέφτεται κανείς ότι το χρώμα αποτελεί την ουσία της έννοιας του ανθρώπου (…) Είναι αδύνατο για μας να πιστέψουμε ότι είναι ανθρώπινα όντα» Το πνεύμα των νόμων.





τι σημαίνουν όλα αυτά; ότι το ολοκαύτωμα δεν εμφανίστηκε ξαφνικά ως αποτέλεσμα της ανάδειξης στην εξουσία μερικών διεστραμμένων, ως κάτι εκτός διαφωτισμού: είναι η ουσία του διαφωτισμού: η "απολύμανση" της κοινωνίας. άρα, εκτός κι αν δούμε ποσοτικά το ολοκαύτωμα (που ΜΟΝΟ ΤΟΤΕ είναι το απόλυτο κακό), αυτό είναι απλώς η έσχατη αποληξη της νοοτροπίας που υπάρχει στο διαφωτισμό ως σπέρμα και όχι απλώς υπάρχει αλλά διατυπώθηκε και ρητά και από τους μέγιστους του διαφωτισμού.
6 Οκτώβριος 2008 9:57 μμ
Γιάννης είπε...
φαντάσου κάποιον να έλεγε ότι ο Μαρξ ήταν Σταλινικός. ε, φαντάσου με τον ίδιο τρόπο κάποιον να λέει ότι ο Διαφωτισμός σημαίνει ανθρώπινα δικαιώματα, αντιρατσισμός, προστασία των μειονοτήτων, δημοκρατία


Προχειρη Απαντηση μου


Γιαννη : Εχω διαβασει κιεγώ Χορκχαιμερ και Αντορνο.. Τωρα δεν θα απαντησω γιατί ποναει το κεφαλι μου .. Ωραια συζητηση παντως ανοιγουμε Αν ανοιχτει ..Παντως φιλε κανε μου τη χαρη να χαρεις, χωριζε τις παραγραφους . Δεν βλέπω ..(βλεπω θαμπα ..)
Εντωμεταξύ στην Ιδια συζητηση παρενέβη η Coerdia
Νομίζω ότι είναι το υπέρτατο κακό έτσι κι αλλιώς ποιοτικά και όχι μόνο ποσοτικά. Δεν ξέρω αν έχετε δει την ταινία "Europa" του Λαρς Φον Τρίερ. Στην ταινία δείχνει ότι οι νικημένοι Γερμανοί έχουν τέτοια τελειότητα σε κάθε τους κίνηση και είναι τόσο παγιδευμένοι από αυτή την εργονομία που ανατριχιάζεις.Ωστόσο υπάρχει τεράστια απόσταση μεταξύ των δύο καταστάσεων (της γκιλοτίνας π.χ. και του ολοκαυτώματος) και ας έλεγαν διάφορα ρατσιστικά οι Διαφωτιστές, νομίζω η σωστή μέθοδος είπαμε είναι να κρίνουμε έναν ιστορικό κύκλο σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του.Κι επίσης είναι σημαντικό το ότι στην πρώτη περίπτωση και σε όλες τις άλλες μιλάμε για εχθρούς ποια ξεκάθαρα.Πάντως αυτό για τη συνάφεια του Διαφωτισμού με τα σκότη τα λέει νομίζω και ο Αντόρνο στη διαλεκτική του Διαφωτισμού (αν θυμάμαι καλά) και άλλοι και υπονοείται και στην προγενέστερη από το β' παγκόσμιο λογοτεχνία όπως π.χ. στο Μαγικό Βουνό του Τόμας Μαν.
Ωραια συζητηση (Δεν εχω δει την ταινια του Τριαρς . Θα ψαξω ..)

2 σχόλια:

Γιάννης είπε...

δεν είναι κατά του διαφωτισμού, υπό την έννοια ότι δεν θεωρώ πως πριν το διαφωτισμό τα πράγματα ήταν καλλίτερα. αλλά π.χ. επειδή σήμερα θεωρείται ότι ο διαφωτισμός ήταν πιο ευρύς και πανανθρώπινος από ό,τι ο χριστιανισμός, ενώ κάτι τέτοιο δεν ισχύει: όπως στην πράξη οι χριστιανοί ήταν καλοί προς τους ομόδοξούς τους μόνο, έτσι στην πράξη και θεωρία οι διαφωτιστές ζητούσαν πολιτικές ελευθερίες για τους αστούς μόνο, και ανθρώπινα δικαιώματα για τους λευκους μόνο. αν η επισήμανση του περιορισμένου εύρους των διακηρύξεων του διαφωτισμού ή του γεγονότος ότι η εκ των υστέρων (19ος-20ός αι.)μεθερμηνεία και τροποποίηση προς το μαζικότερο και πανανθρώπινο δεν οφείλεται στην αναπόφευκτη εγγενή τάση του διαφωτισμού για κάτι τέτοιο, συνιστούν εναντίωση στο διαφωτισμό ή απομυθοποίηση, νομίζω είναι το δεύτερο.

Νοσφεράτος είπε...

Γιαννη αλλαξα τον τιτλο..Καλυτερα τωρα;

Θα σου απαντησω αργοτερα ..

(Παρεμπιπτοντως θυμηθηκα το Βιβλιο του Π Κονδυλη για τον ''ευρωπαικο Διαφωτισμό''

Τα url του θείου Ισιδώρα