απόσπασμα από το βιβλίο του Πέτρου Θεοδωρίδη : Οι Μεταμορφώσεις της Ταυτότητας , Έθνος Νεωτερικοτητα Εθνικιστικός Λόγος ..
Ο εθνικισμός για τον Giddens είναι νεωτερικός, ένα φαινόμενο του ύστερου δέκατου όγδοου αιώνα πού βρίσκεται σε αντίθεση με τις προυπάρχουσες μορφές ομαδικής ταυτότητας. Ο εθνικισμός βασίζεται σε σημαντικό βαθμό στον σχηματισμό μιας εθνικής δημόσιας σφαίρας, βασισμένης στον τύπο, η οποία επίσης επιτρέπει ‘’την εφεύρεση της ιστορίας σε κάποια μορφή ...‘''
Ο Giddens εστιάζει την ανάλυση του στο φαινόμενο του εθνικισμού στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έθνους- κράτους. Αναδεικνύει την σχέση του έθνους- κράτους με τον βιομηχανικό καπιταλισμό, τα πιο ειδικά ιδεολογικά χαρακτηριστικά του εθνικισμού πού συνδέονται με την εθνική κυριαρχία και την ψυχολογική δυναμική του.
Ο πολιτικός χαρακτήρας του εθνικισμού, συνδέεται με την απουσία της ηθικής βάσης της παράδοσης από την νεωτερική καθημερινή ζωή. Καθώς το ‘’ηθικό νόημα‘’ έχει αποσυρθεί στο περιθώριο της ιδιωτικής και δημόσιας σφαίρα, η ‘’οντολογική‘’ ασφάλεια του καθενός, στηρίζεται στην ενεργοποίηση ‘’ηθικά-ανόητων‘’, επαναλαμβανόμενων συνηθειών. Η κοινοτικότητα (communality), εφοδιασμένη με εθνικά σύμβολα, παρέχει έτσι υποστήριξη στο άτομο, ιδιαίτερα όταν γίνεται αντιληπτή κάποια εξωτερική απειλή ''Ο εθνικισμός, συνεπώς δεν είναι, κάποια μορφή ιδεολογικής παρέκκλισης, πού παρήχθη από τους διανοούμενους της Δύσης, ούτε απλώς, μια ιδεολογία πού παρήχθη από τις κυρίαρχες τάξεις: Βρίσκεται ’’ ψυχολογικά αγκυροβολημένος σε διακριτά χαρακτηριστικά των σύγχρονων κοινωνιών.'', αποτελεί μια μορφή συναισθήματος πού μπορεί να χρησιμοποιηθεί, για να κινητοποιήσει την υποστήριξη της συνολικής εθνικής κοινότητας, σε πολιτικές πού έχουν αντιφατικές συνέπειες για διάφορες τάξεις.
Αλλά αυτή είναι ή λιγότερο σημαντική διάσταση του εθνικισμού. Πιο σημαντική είναι η διάσταση του ως ‘’ηθικού στοιχείου’’ της κυριαρχίας. Τα εθνικιστικά σύμβολα παρέχουν ένα πυρήνα διαλόγου πού αφορά στην εθνική αλληλεγγύη, μια ‘’διαλογική παλαίστρα‘’ με κέντρο την έννοια του’’ εθνικού συμφέροντος’’
Για τον Giddens: «ο εθνικισμός είναι ένα φαινόμενο πρωταρχικά ψυχολογικό: Είναι ο δεσμός των ατόμων με μια δέσμη συμβόλων και πίστεων πού προσδίδουν έμφαση στο κοινοτικό συναίσθημα μεταξύ των μελών μιας πολιτικής ομάδας» .
Ο ψυχολογικός προσδιορισμός του εθνικισμού δεν παραμένει αυτοτελής, δεν αφορά απλά στον ψυχισμό ατόμων. Ο εθνικισμός συν-πλέκεται με την έννοια του έθνους και αποτελούν μαζί ιδιότητες του σύγχρονου κράτους ‘’Έθνος είναι μια συλλογικότητα πού υπάρχει εντός μιας καθαρά οροθετημένης εδαφικής επικράτειας (territory), πού υπόκειται σε μια ενοποιητική διοίκηση, αυτό-επιτηρούμενη (reflexivily monitored) και από τον εσωτερικό κρατικό μηχανισμό και από εκείνους των άλλων κρατών. Και το έθνος και ο εθνικισμός είναι διακριτές ιδιότητες των σύγχρονων κρατών...[..]. Δεν μπορεί να υπάρξει εθνικισμός, τουλάχιστον στην σύγχρονη μορφή του, χωρίς τον σχηματισμό εθνών.’’
To έθνος, όπως ο Giddens χρησιμοποιεί τον όρο, ολοκληρώνεται, μόνο όταν ένα κράτος αποκτά ολοκληρωμένο διοικητικό έλεγχο στην εδαφική επικράτεια όπου διεκδικεί κυριαρχία. Απαραίτητη για την συγκεντροποίηση και διοικητική επέκταση της εσωτερικής κρατικής κυριαρχίας είναι η ύπαρξη και ανάπτυξη μιας πολλαπλότητας εθνών. Το σύγχρονο έθνος -κράτος, πού προϋποθέτει τον αστικό μετασχηματισμό, την εσωτερική ειρήνευση, την άμεση και έμμεση επιτήρηση των συνόρων, το διοικητικό μονοπώλιο πάνω σε μια εδαφική επικράτεια με οροθετημένα σύνορα (borders), την διοίκηση πού να επικυρώνεται από τον νόμο και τον άμεσο έλεγχο των μέσων εσωτερικής και εξωτερικής βίας, υφίσταται μόνο μεσώ συστηματικών σχέσεων με αλλά έθνη-κράτη. Όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Giddens: ‘’Οι Διεθνείς σχέσεις είναι σύγχρονες με την καταγωγή των έθνο- κρατών’
* Andony Giddens, The Nation-State and Violence, Polity Press (1985) 1989.
