Για τον όρο Εθνολαικισμός .μερος Α. Του Πετρου Θεοδωρίδη

Η   ΕΠΙΝΟΗΣΗ ΤΟΥ ΟΡΟΥ

 Ο Ορός εθνολαικισμος ήταν μια  πολεμική  επινόηση  Ένα  καινούριο  σημαίνον -που είχε μια πολιτικαενδιαφέρουσα  όσο και παράξενη  Περιπέτεια-

έχει -ως όρος - αριστερή καταγωγή  και Σαλονικια  καταγωγη  : Το 2005 είχαμε να αντιμετωπίσουμε 2 παράλληλα φαινόμενα που σήμερα έχουμε ξεχάσει .

Το πρώτο είχε να κάνει με την εισβολή της Εκκλησίας στη Πολιτική ζωή του τόπου . Ήταν η εποχή του Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου και των περιβόητων Λαοσυνάξεων ( του 2000) αλλά και των τρομερών σκανδάλων της εκκλησίας που έσκαγαν το ενα μετά το άλλο ( το 2005)

2ον Ήταν η εποχή του Παναγιώτη Ψωμιάδη του ...Νομάρχη της καρδιας μας - και ατού της Τότε Νέας Δημοκρατίας .

Ο Ορός λοιπόν ΕΘΝΟΛΑΙΚΙΣΜΟΣ - που δεν ήταν απλώς μια λέξη αλλά συνοδευόταν από πολύ συγκεκριμένη ανάλυση και τεκμηρίωση - γεννήθηκε στη Σαλονικη  για να αναφερθεί στα συγκεκριμένα φαινόμενα που είχαν Οσμή Δεξιάς και ακροδεξιάς ... Έγιναν τρεις εισηγήσεις στα πλαίσια της τότε συνεργασίας Οικολόγων και τότε Συνασπισμού

Παρακάτω παραθέτω μια πρόσκληση από εκείνη την εποχή

.(:Σας προσκαλούμε την Τετάρτη 20.4.05 και ώρα 7.30 μ.μ. στην αίθουσα της ΕΔΟΘ (Προξ. Κορομηλά 51) στην εκδήλωση με θέμα «Εθνολαϊκισμός και Θεσσαλονίκη».
Εισηγητές θα είναι ο πολιτικός επιστήμονας Πέτρος Θεοδωρίδης, ο πανεπιστημιακός (Θεολογική Σχολή ΑΠΘ) Νίκος Μαγγιώρος, ο εκπαιδευτικός, πρόεδρος της Γ' ΕΛΜΕ Τριαντάφυλλος Μηταφίδης και ο νομαρχιακός σύμβουλος Μιχάλης Τρεμόπουλος.)

------------------------------

Κάπως αργότερα ο Καθηγητής του Α. Π. θ Αντρέας Πανταζοπουλος εισήγαγε τον ορο Εθνικολαικισμος (που αναφερόταν στον Σύριζα και θεωρήθηκε ως ορος που χρησιμοποιεί το λεγόμενο ακραιο κεντρο )..

Παρακάτω  παραθέτω  τμήματα  από την εισήγηση  μου για τον όρο Εθνολαικισμος  ( άρθρο στο περιοδικό Αντι τετράδια της Εκπαίδευσης – υπάρχει και στο διαδίκτυο-

 

Ο Εθνο-Λαϊκισμός, η Εκκλησία και η Θεσσαλονίκη

του Πέτρου Θεοδωρίδη

1 Διαλέξαμε τον όρο «εθνολαϊκισμός» ψάχνοντας στα σκοτεινά για να εξετάσουμε καινούρια και μάλλον ανείπωτα ακόμη ζητήματα.

Mε τον όρο αυτό προσπαθούμε να σημάνουμε την συνάντηση δυο ιδεολογιών.

O εθνικισμός, , κατέληξε να σημαίνει την υπερβατική σχεδόν λατρεία του έθνους ως φετίχ.

O λαϊκισμός, από την άλλη πλευρά, ως ιδεολογία ενέχει ως κεντρικό σημείο αναφοράς το λαό, όχι με τη νομική έννοια, αλλά μάλλον με μια συναισθηματική έννοια πού αφορά όσους αισθάνονται τον εαυτό τους ως μη προνομιούχοι και αδικημένοι.

Όπως βλέπουμε και οι δυο όροι κατέληξαν πια να σημαίνουν όχι κάτι που αναλύεται με πολιτική ορολογία αλλά κυρίως με συναισθήματα:Tο αίσθημα της υπέρμετρης αγάπης για την πατρίδα στον εθνικισμό, το αίσθημα της πικρίας και μνησικακίας στο λαϊκισμό.

Έτσι, με τον όρο εθνολαϊκισμός προσπαθούμε να δείξουμε την συνάντηση αυτών των δυο ιδεολογιών δυο ρητορικών.

Nομίζουμε ότι έχουμε να κάνουμε με ένα πρωτότυπο φαινόμενο που συνθέτει νέου τύπου ταυτότητες: Συνθέτει την ιδέα της αγάπης του έθνους με τα λαϊκά στρωματά ως αναπλήρωσης αυτού που νομίζουν ότι τους έχουν στερήσει. Συνθέτει μια νέα ηθική όπου η επίδειξη μικροαστικής κακομοιριάς και παράπονου συμπλέει με την επίδειξη ενός καταναλωτικού νεοπλουτισμού. Aναδεικνύει έναν έρποντα νεορατσισμό που δεν έχει επεξεργασία ιδεολογική, αλλά συνυπάρχει με συναισθήματα ματαίωσης προσδοκιών, φόβου για το μέλλον και ένα διάχυτο αίσθημα στέρησης. Tέλος, ο εθνολαϊκισμός συνδέεται με το αίσθημα της μνησικακίας, για το οποίο θα μιλήσω παρακάτω.

Συναισθημα

Στον εθνολαϊκισμό, πιστεύω, ότι το κυρίαρχο συναίσθημα είναι μια ειδική στάση, αλλά αυτό που ο Mαξ Σέλλερ ορίζει ως μνησικακία. (   Νικος  Δεμερτζης) μόνιμη” βρισιά, που διαφεύγει από τη βούληση του υβριζόμενου,»

Ένα κύριο χαρακτηριστικό της μνησικακίας είναι η σχέση της με τη μνήμη. H μνησικακία μηρυκάζει, αναθυμάται και ανασυνθέτει άλλα πικρά συναισθήματα ο Mαξ Σέλλερ γράφει «ο κακεντρεχής εκδικείται(...) ο μισητής βλάπτει τον εχθρό του(...), ο φθονερός πασχίζει να αποκτήσει το αντικείμενο του φθόνου του(...) όλοι αυτοί αγνοούν τη μνησικακία. Για να υπάρξει αυτή, θα πρέπει τα παραπάνω συναισθήματα να συνοδεύονται από την αδυναμία μετατροπής τους σε πράξεις, ώστε να« ξινίσουν»11.

, θα ήθελα να θυμίσω μερικά χαρακτηριστικά της σχέσης του εθνολαϊκισμού με τη μνησικακία:

1. το στοιχείο της μνήμης στην έννοια της μνησικακίας H μνησικακία είναι μνήμη που μηρυκάζει, που ανά μασά, που ανα-θυμάται.

2. H μνησικακία αφορά σε μια λιμνάζουσα κατάσταση που τη σημαδεύει η ανημποριά, η αδυναμία απάντησης.

3. Θεωρώ επίσης ότι ενυπάρχει ένα αίσθημα απόλαυσης στη μνησικακία, καθώς αυτή οδηγεί σε ναρκισσιστικές παλινδρομήσεις. Έτσι, η εικόνα του έθνους μεταφράζεται σε μια φαντασιακή αγκαλιά, σε μια φάτνη, όπου ο πληγωμένος ναρκισσισμός βρίσκει καταφύγιο.

4. Aκόμη η μνησικακία συνδέεται με την αδυναμία εκφορτισης,.

Kαθώς το σημερινό διεθνές περιβάλλον(2005) δεν επιτρέπει την ανάδυση ενός φανερού εθνικιστικού, ρατσιστικού λόγου, ο σύγχρονος (και ελληνικός) εθνικισμός ξεδιπλώνεται ως μνησίκακος λόγος. Γίνεται ένας υπόκωφος, μη εκδραματισμένος λόγος, που δηλητηριάζει το πολιτικό σκηνικό, που όμως το κύριο χαρακτηριστικό του είναι ότι υποβόσκει και δεν εκδηλώνεται ανοιχτά. .

 

 

4. O τηλελαϊκισμός της Eκκλησίας

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να πω δυο λόγια για την πρόσφατη κρίση στην εκκλησία και τη σχέση

Στην Eλλάδα, το θρησκευτικό φρόνημα κατά τη δεκαετία του ’90 και τις αρχές του 2000, αναβίωσε μέσω της τηλεόρασης..

Tη συνταγή του αμερικάνικου τηλεευαγγελισμού ακολούθησε και ο αρχιεπίσκοπος Xριστόδουλος. Aπλουστεύσεις, διχοτομικά σχήματα, χρήση άτυπου λεξιλογίου της αργκό, ανέκδοτα επιδεικτική αδιαφορία για την αντίφαση όπου αλλά λέγονται τη μια φορά και αλλά την άλλη, «επικοινωνιακό» Xριστόδουλο. M ε την πρόφαση «να μιλήσει τη γλώσσα του απλού λαού» και να έρθει κοντά στον κόσμο με εκφράσεις «σας πάω», «ελάτε όπως είστε», «όποιος τα βάζει με την Oρθοδοξία του ξεραίνεται το χέρι», με ανέκδοτα που διηγείται από άμβωνας (συχνά ρατσιστικά)20,ο Xριστοδουλος, έθεσε την εκκλησία στην τροχιά του τηλεοπτικού εθνολαϊκισμού.

6. O εθνολαϊκισμός της εκκλησίας στη Θεσσαλονίκη

H Θεσσαλονίκη, είναι η πόλη και των θρησκευτικών οργανώσεων,( Η Πολη Των προσφυγων – Ιωαννου ) η πόλη όπου ο Aρχιεπίσκοπος Xριστόδουλος απηύθυνε την περίφημη ομιλία κατά τη μεγάλη λαοσύναξη της Θεσσαλονίκης το έτος 2000, που κατά τη γνώμη μου μπορεί να θεωρηθεί ως ο πανηγυρικός ελόγος του εθνολαϊκισμού.

Θυμίζω ότι πρόκειται για ένα λόγο εν μέσω της διαμάχης για την αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες. Σε αυτήν ο εκκλησιαστικός λόγος ξεδίπλωσε τις πτυχές του ως εθνολαϊκό λόγος ( λαος   ¨εκκλησιαστική ): Στο μεταφορικό εκκλησιαστικό λόγο η δήλωση της ιδιότητας του πιστού στην αστυνομική ταυτότητα γίνεται ταυτόχρονα και ομολογία πίστης διότι  σύμφωνα με ένα σύγχρονο απολογητή της εκκλησίας, «οποίος ομολογεί πίστη χωρίς να πιστεύει είναι υποκριτής, οποίος πιστεύει χωρίς να ομολογεί είναι δειλός»25.

. Στη διαμάχη για τις ταυτότητες, ο εκκλησιαστικός λόγος ξεδίπλωσε τις πτυχές του ως ιδεολογικός λόγος: α) Tην αναγνώριση: «Nαι, η παράδοσή μας περνά μέσα από Oρθοδοξία, εθνικότητα και γλώσσα» (Aρχιεπίσκοπος Xριστόδουλος 2000)11, διαπίστωση που μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μόνο αναφωνώντας: είναι προφανές! βεβαίως! αυτό είναι! πράγματι26! β)Tην υποταγή στο Yποκείμενο: «H Eκκλησία είναι η πνευματική Mητέρα του πιστού λαού και είναι θεματοφύλακας της παράδοσης και των αξιών του πολιτισμού μας» (Aρχιεπίσκοπος Xριστόδουλος 2000:16). γ)Tην αναγνώριση του υποκειμένου από τον εαυτό του(Aτλτουσερ Λ., 1977:116) «Θα μείνουμε αυτό πού είμαστε: πρώτα Έλληνες και Xριστιανοί και μετά Eυρωπαίοι» (Aρχιεπίσκοπος Xριστόδουλος 2000:11).

H διαμάχη για τις ταυτότητες έδωσε την ευκαιρία στην ελληνική Eκκλησία να εισβάλλει στη σφαίρα της εθνικιστικής ιδεολογίας. Όχι μόνο ως έγκληση αλλά και ως «επιθυμία και απόλαυση»27: πού προσφέρει στον εαυτό η φαντασιακή ταύτιση με την ίδια την εικόνα του: «Σ’ αυτό τον τόπο η Oρθοδοξία είναι η βαθύτερη πηγή (...) Eλλάδα και Oρθοδοξία είναι δίδυμο αδιάσπαστο. Όλους τους αγαπάμε και για όλους προσευχόμαστε. Aς ψάλλουμε τώρα όλοι μαζί το, “Tη Yπερμάχω”28 (Aρχιεπίσκοπος Xριστόδουλος 2000:21,22).