ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΙΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

 ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΙΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ -ΣΥΝΕΧΙΖΩ την παρουσιαση αποσπασματων από την αδημοσίευτη διατριβή μου από το 1994:: " Εθνικισμός μια προσπάθεια συγκριτικής προσέγγισης." .Βλέποντας το εκ των υστέρων αναλογίζονται τις τότε δυσκολίες μου : σήμερα ίσως αυτές οι σκέψεις που διατυπώνονται εδώ να μη φαίνονται τόσο παράδοξες αλλά εκείνη την περίοδο τις συγκροτούσα πετραδάκι πετραδάκι ,ψίχουλ ψίχουλο, όπως περίπου οι χρυσοθήρες της Άγριας Δύσης κοσκινιζοντας το θολό νερό για να βρούνε ψήγματα χρυσού • και τοκανα εν μέσω α.Τρομερου κύματος εθνικισμού που ξέσπασε ξαφνικά και στη χώρα μας λόγω Μακεδονικού και β.Το πολέμου στη Γιουγκοσλαβία που μέχρι τότε μας φαινόταν αδιανοητος ..Από την άλλη τεχνικές δυσκολίες : παιδευομουν αφανταστα με το κομπιούτερ και το σύστημα γραφή ,το....Grafos ..Αλλά και η προσωπική φιλοδοξία να γράφω περίπου αποσταγμένα , φειδωλα χωρίς φιοριτουρες ..Ξέρετε πίστευα ότι ...είχα καιρό να εξηγήσω αργότερα με παραδείγματα ...Ότι ο κόσμος ,οι Τοτε καθηγητές μου θα μου δίνανε περιθώρια να εξηγήσω ... Δεν είχα φανταστεί ότι και λόγω τρομακτικής επιτάχυνσης του χρόνου δεν θα είχα χρόνο να επεξεργαστώ αυτά τα κείμενα. .....Έτσι πέρασαν τριάντα χρόνια και τώρα ...αισθάνομαι παράξενα σαν να βγάζω τη Μούμια της τότε σκέψης μου από τον τάφο της ..Ελπίζω μη διαλυθεί καθώς ξετυλίγω τις γάζες. Και ελπίζω και για κάποιους νέους ερευνητές αυτά που δημοσιεύω να φανούμε χρήσιμα .Και οι υπόλοιποι να αντιληφθείτε κάπως τον προσωπικό ΚΑΗΜΟ που κρύβεται εδώ μέσα .

-------------------------------------

12. Η αλλαγή στις αντιλή του χώρου του χρόνου και της γλώσσας και η ανάδυση του εθνικισμού. ------;;;-------------------------- Η ανάδυση του εθνικισμού προϋπέθετε και τον επανα προσδιορισμό των αντιλήψεων του χώρου, του χρόνου της γλώσσας στην ανάδυση μιας νέας αφηρημένης" αντίληψης του χώρου και του χρόνου, που επιτρέπει την εκ των υστέρων αναδιοργάνωση και ανάπλαση τους. τον κατακερματισμό και την εκκοσμίκευση των ιερών γλωσσών του μεσαίωνα, την σύνδεση της γλώσσας με την εθνική ιδιοφυία και " ιδιαιτερότητα" του κάθε εθνους.

_----_-----------------------------------------------------------++

Ελ.α : Αλλαγες στην έννοια του χώρου και του χρόνου

-----------------------------------------

1. Στις προνεωτερικές κοινωνίες οι καθημερινες σχέσεις ήσαν άμεσες προσωπικές. Το μέλος της αγροτικής κοινότητας βρισκόταν στον ίδιο χώρο με τον συνομιλητή του, ο χρόνος της συνομιλίας, της επαφής ταυτιζόταν με τον χώρο, χώρος και χρο νος συνέκλιναν. [1] Ο χώρος στην παραδοσιακή κοινωνία ήταν εσωστρεφής, τοπικός, ενσωματωμένος σε μια σειρά απομο νωμένων κοινοτητων που κινούνται με τον δικό τους ρυθμό. Ο χρόνος στην μεσαιωνική κοινωνία ήταν ταυτοχρονικός" [ 2] χωρίς διάκριση παρελθοντος και μέλλοντος, χωρίς την ιδια την έννοια της παράδοσης, καθώς τιποτε δεν διαφεύγει από την επιρροή της και τίποτε δεν αντιτίθεται σε αυτήν [3] Ήταν χρόνος αντιστρεπτος" [reversible][4] αργόσυρτος, εποχικός, κυκλικός που προσιδιάζει στον αγροτικό τρόπο παραγωγής, την επαναλαμβανόμενη επιστροφή του αγρότη στη γή συμμφωνα με τον ρυθμό των εποχών [5] Κοντα στον αντιστρεπτο χρόνο των αγροτων υπήρχε βεβαια και ο ιστορικός χρόνος των γεγονότων, ο μη αντιστρεπτός, ο' αμετάκλητος χρόνος που. καταγράφεται με χρονολογική σειρά . Όμως ο αμετακλητος ιστορικός χρόνος ανήκε στους αρχοντες, στις δυναστείες στην επιφάνεια της κοινωνιας (6.1). Οι άρχοντες ξοδευαν τον ιστορικό τους χρόνο σε μεγαλοπρεπεις γιορτες, τον πόλεμο και την περιπέτεια, αφήνοντας ανέγγιχτή την τάξη της αγροτικης κοινωνίας

Η γραφή είναι το πρώτο οπλο του ιστορικά αμετακλήτου χρόνου, καθώς κάνει δυνατή την φυγη από την άμεση συναναστροφή των προσώπων προς την απροσωπη μνήμη, τη μνήμη της διοικησης της Κοινωνίας [7] Ομως καθώς περιορίζεται αρχικά σε ένα κύκλο εγγραμμάτων, ιερέων , η ιστορία ξετυλίγεται παράμερα • δεν αλλοιώνει της κοινωνία σε βάθος.

Ήταν η εξέλιξη των τεχνικών επικοινωνίας, της γραφής (γραμμα, τυπωμένο βιβλίο, μεταφορές] πού έκαναν δυνατη την επικοινωνία με πρόσωπα που δεν βρίσκονται εδώ στον χώρο, που οδήγησαν στην απομάκρυνση του χώρου από τον χρόνο, την απο- στασιοποίηση του χρόνου -χωρου.

Ήταν επίσης η επικράτηση της αστικής τάξης, της πρώτης που θέτει την εργασία ως αξία που οδηγεί στην καθιέρωση του ιστορικού" αμετάκλητου χρόνου" σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας. Η εργασία ως αξία της νέας αστικής τάξης που μετασχηματίζει την φύση και "εξανθρωπίζει" τον άνθρωπο, επι βάλλεται μαζί με τον νέο της αμετάκλητο ιστορικό χρόνο τον χρόνο που μετράται με το "ρόλοι και το ημερολογιο (9)

Όμως ο νέος( και νεοτερικος ) αυτός χρόνος ήταν και είναι χρόνος πραγμάτων, εμπορευμά των που παράγονται σε σειρές ( σειριακός χρόνος) [9] . Ο νέος αμετάκλητος χρόνος είναι " αφηρημένος" και άδειος", ενώ ο προηγούμενος κυκλικός χρόνος βιωνόταν από άτομα και ομάδες 5 συγκεκριμμένος, ενωμένος με τον χώρο τοπικός -

2 ο χώρος από την αναγέννηση και μετά γίνεται άπειρο διάστημα " [10] "άδειος" γεωμετρικός" που κονιορτοποιείται" (11) και αναπαραγεται ως ενοποιημένο διάστημα με την δημιουργία συστηματων επικοινωνιας , διοίκησης, συγκοινω

γιας, κάνοντας δυνατή την αντίληψη ότι οι εθνικές ταυτότητες μπορούν να κατασκευασθούν μέσω γεωγραφικών διαφοροποιήσεων . Ο χώρος διαστημα παράγεται με την ορθολογική χαρτογραφήση του, τον τεμαχισμό του σε ειδικά διαστηματα μεταφορών. επικοινωνίας, ανθρωπίνης εγκατάστασης, που συνοδεύεται από νομικά συστήματα δικαιωμάτων πάνω στο εδαφος Μια σειρά από στοχαστες του διαφωτισμού ( Μοντεσκιέ , Ρουσσω. κ.α ) αρχίζουν να συζητούν για τις υλικές και ορθολογικές αρχές που διέπουν την κατανομή των πληθυσμών, τρόπων ζωής και πολιτικών συστημάτων στην επιφάνεια της γής. .. Σε αυτό το πλαίσιο αναδύονται αντιλήψεις περιβαλλοντολογικού ντετερμινι-όμου που εκτιμούν την διαφορετικότητα των λαών με βάση την ασφαλή γνώση ότι η " θεση" τους στην χωρική τάξη ήταν αναμφισβήτητα γνωστη [12]

Αναδύεται έτσι το δόγμα του εθνικισμού που συνδέει το κάθε εθνος με τον δικό του φυσικό χώρο, την δική του γή την επικρατεια: :

" 0ποιες και να είναι οι διαφορες τους, τα εθνικιστικά ιδανικά τείνουν να συνδέσουν μια αντίληψη της πατρίδας μια εννοια εδαφικής επικρατείας (territoriality]- με άλλα λόγια ένα μύθο καταγωγής, απονέμοντας πολιτιστική αυτονομία στην κοινότητα που θεωρείται φορέας αυτών των ιδανικών. " Η αλλη λεγγύη που ενας εθνικιστής επιθυμεί είναι βασισμένη στην κατοχή της γής οχι καθε γής, αλλά της ιστορικής γής, τη γής των περασμένων γενεών ..." (13)

Ο χρόνος της νεοτερικότητας άρχισε να γίνεται έτσι , ημερολογιακός, ομοιογενής, συνεχής, γραμμικός, επιτρέποντας την αναδυση ενός σχήματος που κάνει δυνατή την ιστορική αναδρομή και προβλεψη και την ιδέα του εθνους που κινείται πάνω κάτω στην ιστορίας 14 . Η αποστασιοποίηση αυτή του χώρου από τον χρόνο, το ''αδειασμα του χρόνου" από το προ- νεωτερικό "ταυτόχρονο περιεχόμενο του προκαλεί και την ανάγκη της φαντασιακής εσωτερικευσής του, της ανάπλασης του από τον εθνικισμό. Αναπλαση που γίνεται είτε με την έμφαση στον μελλοντικό χρόνο, την λατρεία της προόδου, την απορρί μη του παρελθοντος (Νεο Ημερολόγια Γαλλικής Επανάστασης), είτε, αργότερα με την εξιδανικευμένη ανάπλαση του παρελθον της.

Ε2β Η αλλαγή των αντιλήψεων για την γλώσσα

1. Οι Ιερές γλώσσες.

Σύμφωνα με τον Β. Anderson οι μεγάλες θρησκευτικές κοινότητες των Μέσων χρόνων αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους μέσω ιερών γλωσσών που συνδέονται με μια υπερκοσμική τάξη . Αυτές οι ιερές γλώσσες : συνήθως νεκρες γλώσσες σαν τα Λατινικα[1] αποτελούν ένα προνομιούχο σύστημα αναπαράστασης του κόσμου που μεσολαβεί μεταξύ εγκόσμιας και υπερκόσμιας πραγ ματικότητας, ουρανού και γης. Η σημασία αυτής της νεκρής γλώσσας γίνεται περισσότερο κατανόηση, αν την συνδέσουμε με την μεσαιωνική αντίληψη του χρόνου : στην μεσαιωνική χριστιανική τουλαχιστον νοοτροπία, η αναπαρασταση της πραγματικότητας ήταν οπτική και ακουστική• " ταυτόχρονική." Ταυτοχρονικη αντιληψη του χρόνου σημαινε ότι το παρελθον και το μέλλον, δεν γίνονται αντιληπτα ως Ιστορία με την σύγχρονη έννοια του όρου .,ως δηλαδή σειρά αιτιών και αποτελεσμάτων. Αντίθετα ενώνονται σε ένα στιγμιαίο παρόν που γινοταν αντιληπτο μέσα από μυριάδες λεπτομερειων . Σε αυτή την αντίληψη της χρονικότητας η κοσμολογία και η ιστορία ήταν αδιαχώριστες(2) Στον σταθερο, ταυτοχρονικό μεσαιωνικό κόσμο, πού πιστεύει ότι τα υψηλά κέντρα κυριαρχίας [μονάρχες] κυβερνούν μέσω κάποιας κοσμολογικής ιερής χορηγίας, η οντολογική πραγματικότητα γίνεται αντιληπτή μόνο μέσω του προνομιακού αυτού συστήματος αναπαράστασης που κατέχεται από τους εγγραμματους.. Οι νεκρές, ιερές γλώσσες προσέφεραν προνομιακή είσοδο στην οντολογική αλήθεια, αλλά και ήταν αδιαχώριστο μέρος της αλήθειας αυτής.(3) Για να το πούμε αλλιώς : Τα Λατινικά ,ως ιερή γλώσσα δεν αναπαριστούσαν μόνο την Επέκεινα θεϊκή αλήθεια αλλά αποτελούσαν ως γλώσσα ( ιερή ,περίπου μαγική γλώσσα ) και μέρος της Αλήθειας αυτής ..( σημείωση τωρινή 2023'δικη μου ). ΔΕΙΤΕ ΚΑΙ https://m.facebook.com/story.