Ο Γιανναράς ,η Πάντειος ,η απουσία μιας επιστημονικής κοινότητας κι εγώ ...
Πέτρος Θεοδωρίδης
---------------------------------
Θα το γράφω σιγά σιγά
ΜΕΡΟΣ Α .
Ίσως δεν είναι κατανοητό ,ακόμα και σε μένα ,το γιατί ενόχλησε τόσο η , πριν σαράντα δύο χρόνια περίπου , εκλογή Γιανναρά στην σχολή όπου σπούδασα ,στην Πάντειο ( ανώτατη σχολή πολιτικών επιστημών )
( και γενικά το Πανεπιστημιακό στυλ Γιανναρά )
Θα προσπαθήσω να γινω κατανοητός ..
Πέρασα στην Πάντειο το 1976 .
Δεν ήμουν καθόλου μα καθόλου αυτό που λέμε " καλός μαθητής
" Ήμουν - στα χρόνια της μεταπολίτευσης - επαναστατημένος που πάσχιζε να γίνει συνειδητός επαναστάτης .
Λάτρευα βέβαια το διάβασμα ,το εξωσχολικό διάβασμα ..Και... .Την Ιστορία .
Και την έκθεση ..
Κάποιοι καθηγητές μου με ενδιέφεραν όπως ο Βώρος( που είχε καθιερώσει μια φορά την εβδομάδα ελεύθερη συζήτηση )
.....Πάντως ήμουν αδιάφορος για τα μαθήματα που ...δεν με ενδιέφεραν ...
Πέρασα στην Πάντειο με ενάμιση μήνα διάβασμα το καλοκαίρι του 76.
Έγραψα πολύ καλά Ιστορία - τότε είχαμε Απεριόριστη ύλη ( παρεμπιπτόντως αυτό είναι και μια εκ των πραγμάτων λύση στο πρόβλημα της παπαγαλιας της Ιστορίας )
,πολύ καλά Έκθεση
και ...πάτωσα φυσικά στα Αρχαία και Λατινικά ...
Δεν με ενδιέφερε βέβαια
και ξεκίνησα για την Πάντειο όπου το πρώτο χρόνο τον έφαγα κάνοντας. ..τραπεζάκι ( με μαοικα ,μαρξιστικά λενινιστικα βιβλία ;) )
Εκείνη την εποχή ( όσοι τουλάχιστον ήμασταν Υπερπολιτικοποιημενοι )
δεν δίναμε δεκάρα για. ...επαγγελματική αποκατάσταση ,επιστήμες και τα ρέστα.
.Αλλα μας ενδιέφεραν. ..
Όμως τι ήταν τότε η Πάντειος ;
Ήταν Ανώτατη μεν σχολή αλλά τι σπουδαζες εκεί ;
Πολιτικές επιστήμες ;
Και τι είναι αυτό
; Μια ξαδέλφη μου που είχε σπουδάσει στην Πάντειο παλιότερα με καθησύχασε : " θα σου αρέσει Πέτρο έχει Πλάτωνα , Αριστοτέλη που σαρεσει να τα διαβάζεις ..
( Η ξαδέλφη μου μου είχε δανείσει τα Ηθικά Νικομάχεια και τα διάβαζα επίμονα και σχεδόν κάθε μέρα
στην Τέταρτη Γυμνασίου προσπαθώντας να βρω έναν προσωπικό μπουσουλα ζωής ...)
Θυμάμαι τι είχε πει για μένα ένας φίλος ενός κοριτσιού. ( που την γουσταρα - τώρα δεν θυμάμαι καν το όνομα της - που δεν με χωνευε )
:" πφφφ Πάντειος" . . ..;)
.Αυτός είχε περάσει ΟΠΕ..
. Παρεμπιπτοντως αυτό όπως έχω γράψει άλλου είναι μεγάλο πρόβλημα στρέβλωσης της Ελληνικής κοινωνίας :
Το που θα περάσεις στις εισαγωγικές στο Πανεπιστήμιο - δηλαδή μετά από μια τυχαία και στιγμιαία σχεδόν - χρονικά - επιλογή σου
,σε κατατάσσει μια ζωή..
Και διαμορφώνει και χαρακτηροδομες
.Ας πουμε αυτοί που είχαν περάσει Πολυτεχνείο εκείνη την εποχή ανοικοδόμησης ( αρχιτεκτονική ,Πολιτικοί Μηχανικοί κλπ )
απέκτησαν ύφος ανωτερότητας που τους συνόδευε μια ζωή ...
Αλλά και όσοι πέρασαν Φιλόλογοι - γιατί ζούμε σε μια χώρα εγκλωβισμένη στα Αρχαία και στα Λατινικά της ..
Όμως η Πάντειος ήταν Σκέτα Πάντειος ..
.Δεν έλεγες " σπουδάζω Πολιτικές επιστήμες "
αλλά έλεγες με ένα ύφος ελαφρώς ταπεινωμένο " ...Πάντειος "
.." Α...Πάντειος" έλεγε ο άλλος
κοιτώντας σε ελαφρώς υποτιμητικά... ;)
Και αυτό συνεχιζόταν για χρόνια και ζαμανια μέχρι ...πρότινος .
Στο σχολείο δίδασκα π.χ Ιστορία .
."/Από που κι ως πού ξέρεις Ιστορία " ...Μα.σπουδασα πολιτικές επιστήμες. ..
Που ;;
Στην Πάντειο ..
.Ααα έκανε ο άλλος / η ,σηκώνοντας το φρύδι με νόημα .
Διότι η Χώρα μας είναι ο παράδεισος των Μαντάμ Σουσουδων
και το βασίλειο της Έπαρσης .και του ανασηκωμένου Φρυδιου ..
Τώρα κοιτάξτε :
Στην Πάντειο τότε
,το πρόβλημα του ελληνικού Πανεπιστημίου γενικά ήταν διογκωμένο στον μέγιστο Βαθμό.
Ποιο πρόβλημα ;
το ότι οι Πανεπιστημιακές έδρες και θέσεις προκηρύσσονται όχι στη βάση ενός συνεκτικού προγραμματισμού
συνεπούς με ένα πρόγραμμα σπουδών
αλλά με βάση τις ομάδες συμφερόντων ,το πελατειακό σύστημα ,και την εξουσία των ήδη καθηγητών.
Αναρωτιεσαι :
μα τι νόημα έχει αυτό το άσχετο μάθημα εδώ μέσα ;
Ψάχνεις τη λογική και ....σιγά σιγά αφού περάσουν οι ...δεκαετίες καταλαβαίνεις..
Φτιάξανε αυτό το τάδε μάθημα κομμένο και ραμμένο
σύμφωνα με τις σπουδές του Τάδε και του Δεινα ,του Πηξου και του Δειξου
Καταλάβατε τι εννοώ ε;
( δεν υπάρχει ελπίς - στην Ελλάδα ζεις ).
Ε αυτό συνέβαινε τότε στην Πάντειο ,στο Έπακρο .
.Όλες οι έδρες- και τα μαθήματα - στα μέτρα των καθηγητών .Φιρδην Μιγδην .
..Άρτσι Μπούρτζι και Λουλας
.Ράβδος εν γωνία αρα βρέχει .
Λίγο ( η μάλλον πολύ ) Συνταγματικό ,Οικονομικά ,Διοικητικό Δίκαιο ,Φιλοσοφία , Κοινωνιολογία
( που έκανε τότε τα πρώτα της βήματα ) ,κοινωνική ψυχολογία ,πολιτική Ιστορία ,Διεθνές Δίκαιο ( πολύ ) Διεθνείς σχέσεις και ....και άντε να βγάλεις άκρη. .
Επιπλέον το πρόβλημα του προσανατολισμού επιτείνονταν από άλλες δύο περίεργες καταστάσεις
α.Οι. υπερ .πολιτικοποιημένοι δεν ...πηγαίναμε στα μαθήματα .
.( εκτός από ορισμένα .όπως του Καράγιωργα που ,τότε ήταν Θρύλος. -
και χτυπούσε τάκα τάκα η καρδιά μας από θαυμασμό όταν κατέβαζε με το μοναδικό δάχτυλο που είχε από μείνει στο ένα του χέρι τον συρόμενο πίνακα για να γράψει κάτι με το άλλο -)
προτιμούσαμε να κάνουμε πολιτικη " αντιπαράθεση στα λεγόμενα πηγαδάκια
και να διαβάζουμε μοναχικά..
(. . .Κάποια στιγμή ανακάλυψα έκπληκτος
ότι η σχολή μου είχε μαθήματα που με ενδιέφεραν απόλυτα και καθηγητές σαν τον ...Ζαχαρία Δεμαθα που είχε κάποια σχέση με την Μηνιαία επιθεώρηση που με την σειρά της είχε σχέση με τον Μπετελεμ ..)
Άρχισα λοιπόν να πηγαίνω όλο και πιο επίμονα στα μαθήματα
αλλά ..αντιμετώπιζα πρόβλημα με τους συντρόφους που το θεωρούσαν περίπου ....απαράδεκτο και γλειφτικο (" γιατι να παρακολουθώ μαθήματα που είχαν σχέση με τον Μαρξισμό αντί να διαβάζω μόνο μπροσούρες και να επαναλάβω τσιγάρα όπως όλοι οι συνεπείς μαρξιστές λενινιστες " ;,"
( και μου έκαναν και ολίγον ...μπουλιγκ )
β.Το δεύτερο αφορούσε το περιεχόμενο των μαθημάτων που κι αυτα ενείχαν μια κλειστή λογική προσαρμοσμένη στα ενδιαφέροντα των καθηγητών - και εντελώς αδιάφορη για την συνεπή μόρφωση των φοιτητών ....
..Έτσι έμαθα με κάθε λεπτομέρεια την Πολιτεία του Πλάτωνα και πως αυτή συνταιριαζοταν με το κομμουνιστικό ιδεώδες σύμφωνα με τον Κων/νο Δεσποτόπουλο- τι γλυκός άνθρωπος κι αυτός +;
και μετά με έναν πηδο ,κάτι άλλο ,εντελώς διαφορετικό στη Δομή .του
( Αυτο μου έδινε μια πολυμερεια αλλά και αποδομουσε διαρκώς την ταυτότητα μου
καθώς δεν ήξερα καν τι ήξερα ...αυτό το γνωσιολογικο ,θα έλεγα πρόβλημα το έχω ακόμα )
ΜΕΡΟΣ Β
Τώρα κοιτάξτε .
..Μέχρι το δεύτερο έτος δεν έδινα δεκάρα - και δεν πολύ καταλάβαινα κιόλας τι ήταν αυτή η σχολή..
Στο κάτω κάτω ήμουν φοιτητής ," επαναστάτης " και ..δούλευα
( τότε ήταν εύκολο να βρεις δουλειά και πολλοί δούλευαν και σπουδάζαν παράλληλα )
Όμως στο τρίτο έτος αρχίζει η ανησυχία..
Τι θα κάνω ; Μα τι θα κάνω ;
Και αρχίζω να ανακαλύπτω την γοητεία των μαθημάτων και των εργασιών ..
Άρχισα να κάνω εργασίες - αξιοποιώντας μάλιστα και τις βιωματικές γνώσεις από το... κίνημα ...(με βοήθησε πολύ σε αυτό- με έστρωσε που λένε. μια ....σχέση που είχα τότε ( και που έχω .. ακόμα ;) )
Θυμάμαι που έκανα εργασία για.." .την Πολιτιστική Επανάσταση στην Κίνα ,την Σινοσοβιετικη Διένεξη Δ.την επανάσταση στο Γουδί ,την σχολή της Φραγκφούρτης κ.α "
κλπ Μου άρεζε και μου έδινε μια συνοχή στην γνωσιολογική ταυτότητα μου
.Ήμουν βέβαια μαοικος
και το προφίλ του καλού φοιτητή και συγχρόνως πολιτικοποιημένου το είχαν οικειοποιηθεί τότε οι Ρηγάδες που με αντιμετώπιζαν ως ...παρείσακτο .....
Από την άλλη - νομίζω πως και οι σύντροφοι μου οι...Πιπηδες με αντιμετώπιζαν με καχυποψία ( καθώς άρχισα να ...φλερτάρω και με άλλες παρατάξεις )
( με ...Ποσαδικους Τροτσκιστές ,εκκετζηδες ,αναρχικούς κλπ κλπ )
..Αυτό το αίσθημα του γνωστικά και πολιτικά εξόριστου και περιθωριακού το έχω ακόμα..
Όμως όπως σας έλεγα
άρχισα μια με τις εργασίες μια με την όλο και πιο πολύ αφοσίωση μου στο διάβασμα ,μια με το ότι, γύρω στο 79 με το κίνημα κατά του νόμου 815 πεφτανε τα κομματικά τείχη και γινόμασταν όλοι ...ένα κίνημα ( αναρχοαυτονομο ως επί το πλείστο)
άρχισα να αποκτώ μια ταυτότητα ...
Και ...εκείνη τη στιγμή ,γύρω στο Γ με τέταρτο έτος
ήρθε και ο ...ΦΙΛΙΑΣ .
Τώρα ανοίγω μια ακόμα παρένθεση για να πω ότι ,εκείνη την εποχή ,τέλη δεκαετίας 70 υπήρχαν τρεις όψεις της Κοινωνιολογίας στην Πάντειο
( η ότι νομίζαμε τότε ως Κοινωνιολογία.)
Η του Τσαούση δεν με ενδιέφερε τότε ..Πολύ Αμερικανική ..
Η του Βελτσου ; μου φαινότανε πολύ Δηθενια
..Ο Βελτσος τότε ακολουθούσε ένα σχήμα διδασκαλίας που το είδα αργότερα και σε άλλους " ακαδημαϊκούς " δασκαλους : .
Εντελώς Αυτοαναφορικο...
.Ο Δάσκαλος πρέπει να αποκαλύπτει και να χειραφετει και όχι να. εμφανίζει ταχυδακτυλουργικά - όπως ο Βελτσος ναρκισσιστικά - και να επιδεικνύει γνώσεις .
Ο Βελτσος ..εντυπωσίαζε κάποιους η κάποιες συμφοιτήτριες μου.
Εμένα με τσατιζε .....
Ο Φιλίας όμως ...
Ο Φιλιας τότε είχε καταφέρει να φτιάξει μια συνεκτική αφήγηση για την Κοινωνιολογία που ταίριαζε σχεδόν απολύτως με ότι με ενδιέφερε.:
Ιστορική Κοινωνιολογία .Συνεκτική.
.Ένα πάντρεμα Μαρξ και Μαξ Βέμπερ μάλλον δικής του επινόησης..
. Πάντως το σχήμα έπιασε σε εμένα τουλάχιστον - που το ρουφούσαν άπληστα -
και ...Μου έδωσε επιτέλους ένα corpus κάτι που γνωστικά να νιώθω ότι το ξέρω αρκετά καλά και το τέλειοποιώ με τον χρόνο...
- ανοίγω πάλι μια παρένθεση .Δεν έκανα μεταπτυχιακό στην Κοινωνιολογία
.Έκανα τρία μεταπτυχιακά ,ένα στη Φλωρεντία και δύο στην Ελλάδα ,στη Νομικ
ή .Και τα τρία σε αντικείμενα που δεν με πολύ ενδιέφεραν ( Διεθνές Δίκαιο ,διεθνείς σχέσεις,Συνταγματικό και Δημόσιο Δίκαιο και Πολιτική Επιστήμη ..)
Άχρηστα όλα στην επαγγελματική μου εξέλιξη
.Το μόνο που με...ωφέλησε ήταν ένα εξάμηνο στην εντελώς αδιάφορη και ...Ανόητη τότε ΣΕΛΕΤΕ
που μου έδωσε αργότερα την δυνατότητα για έναν σωτήριο διορισμό στην Εκπαίδευση
και η
..Κοινωνιολογία του Φιλια ....
Όχι γενικά η Κοινωνιολογία .
Και θα εξηγήσω γιατί .
χάρη στην Κοινωνιολογία του Φιλια και στα μεταλυκειακα του 82
όπου μπήκε για πρώτη φορά η Κοινωνιολογία στα Λύκεια - πρώτα σε μεταλυκειακα επίπεδο - μπόρεσα να διδάξω το περίφημο βιβλίο του.... Φιλια( και συνεργατών του ) ...
Ήταν δύσκολο και πυκνό βιβλίο αλλά ,διδάσκοντας το γραμμή γραμμή - γιατί μόνο έτσι διδάσκεται για Πανελλαδικό επίπεδο- εξετάσεων
, το έμαθα σε βάθος ,απέκτησα αυτοπεποίθηση και. ...όνομα .
.Και έβγαλα και λεφτά εκεί στην Δεκαετία του 80 διδάσκοντας το στα Φροντιστήρια
( πρώτα και μετά στο σχολείο )
Μια χαρά ..
Επιτέλους είχα αποκτήσει μια ταυτότητα και εσωτερική γνωστική συνοχή ..
Και με αγαπούσαν και παραδέχονταν οι μαθητες μου
Αργότερα βέβαια ήρθαν οι ειδικευμένοι κοινωνιολόγοι στο σχολείο κι εγώ απέκτησα μια νέα ..ταυτότητα
διότι είχα διοριστεί ως Νομικός - πολιτικός ( επιστήμων)
και για συντομία καθιερώθηκε το Νομικός και πάλι για συντομία το δικηγόρος
και
Άντε να εξηγείς πάλι στον κάθε επηρμενο συνάδελφο φυσικό μαθηματικό η φιλόλογο το τι ακριβώς έχεις σπουδάσει και να ανασηκώνει το φρύδι .
..Αργότερα βέβαια μου δίνανε να κάνω Ιστορία
( σύγχρονη Ιστορία ) - για περίπου είκοσι χρόνια και έγινα....ιστορικός .
Ενδιάμεσα μου δίναν Δίκαιο και τ παιδιά ανάμεσα στα άλλα παρατσούκλια που πιθανότατα είχα - με αποκαλούσαν " Ο Δίκαιος "
.Όλα αυτά μου άφησαν πάμπολλα απωθημένα και ένα ίζημα πολλαπλής ταυτότητας που ακόμα έχω .
Κλείνει η παρένθεση )
ΜΕΡΟΣ Η .
Η δεκαετία του 80 ...
--------------------------
...Ξέρετε αντιλαμβάνομαι τις δεκαετίες ως τι μεγάλο ψάρι που τρώει το μικρό η ως ως ...οδοστρωτήρες των προηγούμενων ..
.Ας πούμε η δεκαετία του 70 και κυρίως το δεύτερο μισό της ισοπέδωσε την ιδεολογία της χούντας. ..
.Η δεκαετία του 80 ήταν η δεκαετία του ΠΑΣΟΚ που ισοπέδωσε τις πολυάριθμες ομάδες της αριστεράς απορροφώντας τις
Επίσης ήταν η δεκαετία της τηλεόρασης του βολεματος και της καριέρας ...
Για μένα ήταν μια δεκαετία άγχους και επαγγελματικής αποκατάστασης
όπου ήμουν τυχερός
καθώς το ΠΑΣΟΚ όχι μόνο έφερε την Κοινωνιολογία αλλά και έφτιαξε και επετηρίδα για εμάς τους προερχόμενους από μη καθηγητικές σχολές. που είχαμε ΣΕΛΕΤΕ και έτσι ...διορίστηκα..
Επαγγελματικά καλά πήγαινα
όμως γνωσιακά - ιδεολογικά κινηματικά όχι και τόσο...
Κατά την δεκαετία του 80 έμεινα μόνος αλλαξα πόλη και περιβάλλον..δεν είχα συντρόφους ..,..
Άρα ένιωσα έντονα - την πρώτη μεγάλη θα μπορούσα να πω Ιδεολογική και Γνωσιακή μοναξιά
Τι εννοώ ;
Βρέθηκα.σε διάφορα περιβάλλοντα ( Αθήνα Θεσσαλονίκη Καβάλα)
Όπου ούτε η ιδεολογία μου τα ιδεολογικά μου μέχρι τότε εφόδια. ( Μαρξισμός Λενινισμός κλπ )
Ούτε οι καθαυτό σπουδές μου ήταν ....αναγνωρίσιμες
Αυτό με παρακινούσε σε διαρκή αναζήτηση ,διάβασμα και επινόηση μιας και επαγγελματικής ταυτότητας .
Δεν ήταν μόνο..υπαρξιακό ζήτημα η ταυτότητα,μου
Ήταν και ζήτημα επιβίωσης. .Έπρεπε να πειθω για να βρω δουλειά( σε φροντιστήρια)
Που τότε έδιναν τα μαθήματα πακέτο : Κοινωνιολογία - Ιστορία
Και έτσι έκανα πολύ Κοινωνιολογία. και
,μάλιστα για ένα διάστημα έκανα και ιστορία ( για την Μικρασιατική καταστροφή από το βιβλίο του παλιού μου καθηγητή του. Θεοφίλου Βωρου )
Η Δεκαετία του 80 ο Γιανναράς οι νεοορθοδοξοι κι εγώ ..
------------
Επειδή μου φαίνεται ότι ..πλατειαζω θα μπω στο ζουμί
.Παραλείπω μερικά όπως το πέρασμα μου από την Φλωρεντία για ένα μεταπτυχιακό ( που - από ιδεολογική μεν άποψη ήταν ένα άλμα στο. Χρόνο. καθώς η Ιταλία τότε ήταν Δέκα χρόνια μπροστά από την κατάσταση του κινήματος στην Ελλάδα. ( ήταν τα ..μολυβένια χρόνια ,μετά την εξέγερση του 70 ) μελαγχολία και απόσυρση ) .
Όσο και γνωσιακά ( εκεί για πρώτη φορά άκουσα για τον Βιτγκεσταιν ...)
τέλος πάντων άλλο κεφάλαιο αυτό ..
Και ...επιστρέφοντας στην Ελλάδα. πέφτω πάνω στην εκλογή....Γιανναρά. ..
Ήταν. το.....Συμβάν η η αρχή ενός ...Συμβάντος ( πλάκα κάνω )
Κατ αρχάς να σας πω ότι έπαιρνα για χρόνια - παρόλο που ήμουν πια εκτός. ..χώρου - σαν να παίρνω τη δόση μου. Δύο περιοδικά της Αριστεράς. Το ένα.πιο μαζικό το περιοδικό Αντί
Το άλλο πιο στενό. ,πιο κουκουεσωτερικαδικο τον περιοδικό" ο Πολίτης "
.Τον Πολίτη τον βλέπαμε.τοτε - και ήταν - ως πιο ελιτίστικο
Αφορούσε την Πανεπιστημιακή Αριστερά και μεις οι ..αριστεριστές ο βλέπαμε ολίγον αφ' υψηλού ( Αργότερα μέσω του φίλου μου του Γ.Πάσχου γνώρισα και τον Ελεφάντη. κι έγραψα κι εγώ ένα άρθρο εκεί αρχές του 90 )
τι έλεγα ; α ..ναι
.Εκεί στον Πολίτη. Διάβασα μοναχικός και εξόριστος και εκτός ".Χώρου " για την περίπτωση Γιανναρά ...
Και τώρα θα προσπαθήσω να περιγράψω αναδρομικά το δικό μου ,προσωπικό παράπονο .
Λέω αναδρομικά. διότι θέλω να ανακατέψω σκέψεις και βιώματα και εμπειρίες που απέκτησα.
Αργότερα και που έχουν να κάνουν με την " πανεπιστημιακή ζωή εν Ελλάδι "
Με όσες σκέψεις και συναισθήματα θυμάμαι να είχα - περίπου τότε ..
Λοιπόν. το δικό μου παράπονο ήταν ότι χρειαζομουν μια επιστημονική κοινότητα
Ένα. συνεκτικό ιστό πως το λένε
η Πάντειος είχε τότε - ιδίως μετά το 78 ,79 πολύ ενδιαφέροντα και πρωτοπόρα μαθήματα
Αλλά δεν είχε Συνοχή .
Πως να το πω. : Οι μαθηματικοί έχουν τους άλλους μαθηματικούς .Οι αρχιτέκτονες τους άλλους κλπ .
Εμείς οι παντειακοι - όσοι τουλάχιστον ,λίγοι ,αγαπούσαν την σχολή και τα μαθήματα της ,τι είχαμε ; ποια κοινή βάση ;
Ποια επιμέρους κοινότητα; ;
Να σε τι με πείραξε η εκλογή Γιανναρά :
Το ότι σε μια σχολή με ηδη τεράστιο πρόβλημα συνοχής και επιστημονικού προσανατολισμού
Όπου όπως είπα ηταν εξαρχής ορατό πως οι έδρες φτιάχνονταν εξαρχής όχι για να εξυπηρετήσουν επιστημονικούς προσανατολισμούς αλλά για να βολεύουν καθηγητές ..
Σε μια τέτοια σχολή και με ήδη πρόβλημα επαγγελματικό για τους αποφοίτους. ( Για τους οποίους δεν νοιαζόταν κανείς) ....
Βρήκαν ευκαιρία για να εκλεγει καθηγητής ένας σαν τον Γιανναρά που ολοφάνερα ανήκε σε ΑΛΛΟ επιστημολογικό πεδίο ...
Και αυτή ήταν η. ουσία της διαφωνίας μου με τον Antonis Liakos
Όχι. για το αν άξιζε να εκλεγεί καθηγητής ο Γιανναράς
...
Φυσικά και άξιζε ...
.Όχι όμως στου Κασιδη το. κεφάλι.
Όχι σε μια σχολή που πάσχιζε τότε να βρει κατεύθυνση...
Που τέλος πάντων οι φοιτητές της έπρεπε να ξεκαθαρίσουν τι είναι η Φιλοσοφία και πιο συγκεκριμένα η Πολιτική Φιλοσοφία ...
Και όχι να βρεθούν αντιμέτωποι με έναν θεολόγο. Φιλοσοφο η φιλοσόφου τα. - γοητευτικό μεν και προσηνή -
Που όμως αμφισβητουσε εξαρχής την έννοια της νεωτερικής φιλοσοφίας ,του Διαφωτισμού κλπ
Ας γινόταν ο Γιανναράς καθηγητής.στην Θεολογική
Η ας γινόταν - μιας και διεκδικούσε έδρα φιλοσοφίας στην Φιλοσοφική ..-
όπου μπορούσαν να τον κρίνουν καθηγητές Φιλοσοφίας ..
Και όπου μπορούσε να.γινει και μια - κατά το δυνατόν - ουσιαστική συζήτηση για το έργο του
Και όχι να γίνεται κλωτσοπατιναδα με κύριο επιχείρημα των υποστηρικτών του τότε - ότι τάχα δεν τον θέλουν γιατί ....δεν ήταν Μαρξιστής ( όπως περιγράφει το άρθρο του Μηλιου στις θέσεις που θα βάλω στα σχόλια )
Ε ίσως μου πει κανείς :
Και τι σε ένοιαζε εσένα ρε Πέτρο ;
Αφού επαγγελματικά είχες βρει τον δρόμο σου .
..
Αυτό ακριβώς όμως προσπαθώ να εξηγήσω
..Είναι ένα πρόβλημα που σκάει διαρκώς και το βρίσκουμε διαρκώς μπροστά μας ..Ακόμα και τώρα ,σαράντα δύο χρόνια αργότερα
Την απουσία της Κοινότητας ( των πολιτικών και κοινωνικών επιστημών )
( Ανοίγω πάλι παρένθεση
Τι σημαίνει πολιτική επιστήμη ;
Τι σημαίνει ...πολιτειολογια ( ξέρετε αργότερα βρέθηκε αποσπασμένος κατά την δεκαετία του 90 στη Νομική του ΑΠΘ για το μάθημα Πολιτικής Επιστήμης. Εκεί λοιπόν η πολιτική επιστήμη θεωρούνταν ως. Θεραπαινίδα του Συνταγματικού και Δημόσιου Δικαίου ..( ως συνώνυμο περίπου της Πολιτειολογιας )
κλείνει η παρένθεση
..
Με ένοιαζε λοιπόν πολύ η εξέλιξη της Παντείου τότε..
Όπως περίπου με ένοιαξε και με πόνεσε πολύ ΥΠΑΡΞΙΑΚΑ ο εξοστρακισμός όλων των Πολιτικών ,κοινωνικών και νομικών μαθημάτων από το Λύκειο .
Παρολο που είμαι συνταξιούχος
Γιατί αυτά τα .
Μαθήματα ήταν η ζωή μου
.Τα αγαπούσα..
Υπήρχα από μέσα τους...
Έτσι αγαπούσα και τοτε την Πάντειο
Ήταν η σχολή μου
Και έβλεπα να την αντιμετωπίζουν ως του. Κασιδη το κεφάλι ( αυτό μου φαινεται το ...ξαναειπα ) ;)
..
Όπως γίνεται με όλα σχεδόν στην Ελλάδα
και όπου δεν την γλιτώνει κανείς
αν δεν σηκωθεί να φύγει Έξω..
( ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ γιατί έχω ανάψει ...Ας κάνω λιγο Διάολο γισμο )
....Τώρα ας δούμε και το δεύτερο ζήτημα που σχετίζεται με έναν μυστήριο τρόπο -κατα την γνώμη μου - με το. πρώτο..
Το ζήτημα του σχηματισμού της κυρίαρχης πια ιδεολογίας του ΕΘΝΟΛΑΙΚΙΣΜΟΥ .
.και του ρόλου του Γιανναρά σε αυτό
Λοιπον. με πολλές επιφυλάξεις και χωρίς να βάζω το xερι στη φωτιά....
υποθέτω
οτι η εκλογή του Γιανναρά ως καθηγητή σε μια εντελώς άσχετη Σχολή Πολιτικών επιστημών
Αντί για μια θέση που σίγουρα θα του άξιζε σε ένα τμήμα θεολογικό η και Φιλοσοφικό ...
Έπαιξε ρόλο στην επιλογή του Γιανναρά να γίνει διαμορφωτης Ιδεολογίας ...
Διότι αν βρισκόταν σε μια Κοινότητα ομοτεχνων του ( π.χ στη Θεολογική )
που θα μπορούσε να εκτιμήσουν πραγματικά τι έργο του..
Ίσως να ευρισκε περισσότερο απόλαυση στον διάλογο η και σύγκρουση μαζί τους ...
Αντί να βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να παίζει εν ου παικτοις σε μια σχολή που Δεν τον καταλάβαινε- εκ των πραγμάτων- μιας και ανήκε σε άλλη επιστημολογικη κοινότητα ..
- οπότε δεν θαχε - ισως λέγω ..- την ανάγκη ,να διοχετεύσει την εκρηκτική προσωπικότητα του και τις γνώσεις του
σε ρηχές και οργιλες επιφυλλίδες και να πηγαίνει από δω κι από κει να δίνει διαλέξεις σχολεία και εκθέσεις βιβλίων κλπ κλπ σε ένα κοινό που δεν καταλάβαινε μεν
εντυπωσιάζονταν εύκολα δε
Τώρα ... Υπάρχει μια ακόμα διάσταση του θέματος που θα πω κι αυτήν και κλείνω ( που λένε και στην τηλεόραση ;) ...Να ολοκληρώσω )
- Εκείνο που λέω είναι ότι ,εκεί που πήγε να αποκτήσει η Πάντειος ένα Προσανατολισμό ως σχολή Πολιτικών ( και Κοινωνικών ) επιστημών ,-
κάτι που αναπόφευκτα την συνδέει με την
νεωτερικοτητα ( η Κοινωνιολογία π.χ είναι η κατ εξοχήν Νεωτερική επιστήμη μιας και ο πατέρας της είναι ο Αύγουστος Κοντ ( 1820 )
( Αλλά ακόμα πιο νεωτερική είναι η Πολιτική Επιστήμη )
Ήρθε ο Γιανναράς και - με την αμφισβήτηση Όλης της Νεωτερικότητας ως " Δυτικής " άνοιξε ένα τεράστιο ρήγμα στην Σχολή που τις συνέπειες του τις ενιωσα
κατά τις δεκαετίες που ακολούθησαν .
Εξηγούμαι
Κατά την δεκαετία του 80 οι φιλοσοφικές πιρουετες του Γιανναρά και άλλων Νεοορθοδοξων της εποχής ( του Ζουράρη ας πούμε ,η το φλερτ του Σαββόπουλου με των Ελλήνων τις κοινότητες που φτιάχνουν άλλο γαλαξία )
φαίνονταν ακόμα ως διασκεδαστικές και Αθώες
.Όμως εκεί ,στα Ενενήντα είχαμε την έκρηξη των εθνικισμών .Και λόγω Γιουγκοσλαβίας και εμφυλίου πολέμου και λόγω Μακεδονικου..
Εκεί λοιπόν - γύρω στις αρχές της δεκαετίας του ενενήντα ήταν που ξεκίνησα μαζί με τον εκλεκτό μου φίλο Nicolas Demertzis
και νυν καθηγητή Πολιτικής Κοινωνιολογίας στο ΕΚΠΑ και Πολιτικης. Κοινωνιολογίας των συναισθημάτων .
να προσπαθώ να κατανοήσω το κατεξοχήν Νεωτερικό φαινόμενο του Εθνικισμού..
Φυσικά ανατρέχοντας και διαβάζοντας εξονυχιστικως την διεθνή βιβλιογραφία ...
Και για μένα ,
η συνομιλία με τον Νίκο πάνω στο αντικείμενο της κατανόησης του εθνικισμού ως ταυτόχρονα παγκόσμιου και μοναδικού φαινομένου ενείχε στιγμές σχεδόν ευτυχισμένες ...
Θυμάμαι π.χ που συνομιλούσαμε γι'αυτό. σε έναν βράχο δίπλα στη θάλασσα στην Χαλκιδικη..Σχεδόν ευτυχία..
Ο Νίκος έβγαλε ένα βιβλίο σχετικά ..
Τον Λόγο του Εθνικισμού. 1996 Εκδόσεις Σάκκουλα. ...Εξαιρετικό ...Ψάξτε το ...
Κι εγώ - παρόλο που κατέληξε σε σχετικά συμπεράσματα που μπορείτε να δείτε στα σχόλια σε σχετικό λινκ - ήδη από το 1994 -
έβγαλα το σχετικό μου βιβλίο ( οι Μεταμορφώσεις της Ταυτότητας ,Έθνος νεωτερικότητα ,εθνικιστικός λόγος )
δέκα χρόνια αργότερα ,το 2004 ..
Όλα καλά ;
όχι .
Διότι κύκλους κάνουμε ..
Διότι μια συζήτηση από απο πλευράς Κοινωνικών / πολιτικών επιστημών για τον εθνικισμό
δεν μπορεί παρά να πατα στις Νεωτερικές κοινωνικές επιστήμες .
ας πούμε στον Μπενυ Άντερσον .
Και εδώ αρχίζει ένα Μαγγανοπηγαδο που είναι η ελληνική περίπτωση ..
Διότι εν Ελλάδι ΔΕΝ μπορεί να γίνει μια τέτοια συζήτηση ακόμα και εντός των Πολιτικών/ κοινωνικών επιστημόνων
όταν ανακυκλώνεται διαρκώς το ζήτημα της Εγκυρότητας της θεωρίας περί Νεωτερικοτητας του έθνους...
Υπάρχει μια σχετική συζήτηση μεταξύ Νίκου Δεμερτζή και Νάσου Βαγενά .
Κάποτε στο Βήμα Ψάξτε την ..Ίσως την βρω κι εγώ .
Πάντως κάπου κολλάμε
..Διότι ακόμα και πρόσφατα όταν επικαλέσθηκα σε έναν πολύ σοβαρό Πολιτικο Επιστήμονα και φίλο ,
τον Μπένι Άντερσον μιλώντας για την νεωτερικότητα του Έθνους
επικαλέσθηκε με την σειρά του τον Γιανναρά .
Είχε το ( επιστημολογικό ) δικαίωμα ; Φυσικά το είχε
μιας και ο Γιανναράς καθιερώθηκε ως καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Πολιτικών επιστημών ..άρα ..
Προχωράει όμως έτσι η Πολιτική / κοινωνική Επιστήμη ;
Όχι βέβαια .
.Για φανταστείτε ας πούμε στα Μαθηματικά να έριζουμε ακόμα Όχι για την εγκυρότητα ης θεωρίας της Σχετικότητας
αλλά
για τα στοιχειώδη ..
Για το είδος των αριθμών που θα υιοθετήσουμε ,.
Για το αν θα εισάγουμε το Μηδέν ας πούμε.....
Τρέλα
..Αυτό βέβαια είναι μια απειροελάχιστη παράπλευρη απώλεια που αφορά στην θεωρία ,την μελέτη του εθνικιστικού φαινομένου ,ως κοινωνικού φαινομένου...
Υπάρχουν άλλες πολύ σοβαρότερες .
Διότι ,αν ρίξετε μιας μάτια π.χ στα σχόλια αυτών που υπερασπίζονται με νύχια και με δόντια τις θεωρίες του Γιανναρά
θα δείτε να ξεφυτρώνει και η γνωστή Θεωρία περί" Εθνομηδενισμου " που ...Μηδενίζει
όχι μόνο τους αντιεθνικιστες αλλά κάθε μα κάθε απόπειρα μελέτης του Έθνους ως κοινωνικού φαινομένου.
Και αυτό με την σειρά του στρώνει τον δρόμο
σε έναν σκοταδιστικό εθνολαικισμο σαν αυτόν που ζουμε ακριβώς τώρα στην χώρα
και που σύμπτωμα του ήταν η κατάργηση ΟΛΩΝ των κοινωνικών επιστημών από το Λύκειο χωρίς να κουνηθεί φύλο
γιατί κανείς πια δεν αντιλαμβάνεται τι χρειάζονται οι Κοινωνικές επιστήμες στα Λύκεια ενώ θεωρούν ως αυτονόητο Όλοι πλέον ότι τα παιδιά μας έχουν ανάγκη να κάνουν Δώδεκα ώρες Αρχαία και Λατινικά την Εβδομάδα. ( Όπως κάνουν στην Γ Λυκείου )
και ότι δεν μπορούν χωρίς αυτά
Σταματώ για Διάολο γισμο .
Συνεχίζεται
.(Αλλά τώρα σχολιαστε ότι θέλετε ..Έβγαλα τον κύριο όγκο των όσων ήθελα να πω ...)
Υ.Γ Ειδα λίγο τηλεόραση στο κανάλι της Βουλής μια παλιότερη συνέντευξη του Γιανναρά σε μια γοητευτική ( και μάλλον. Γοητευμένη ) δημοσιογράφο ...
Δεν θα σχολιάσω τώρα πολλά σημεία της όντως γοητευτικής συνέντευξης του ( θα παραπέμψω σε παλιότερη ανάρτηση μου
για τους δασκάλους ..)
Θα σταθώ μόνο σε ένα σημείο προς το παρόν : Λέει σε κάποια στιγμή ο Γιανναράς ότι τον. Θεό. τον αντιλαμβανόμαστε από τα ίχνη του .
..Κάπως όπως τον Μότσαρτ από την μουσική του Μότσαρτ ...
Και μέχρι εδώ καλά ....Και λέει παρακάτω " Για παράδειγμα βλέπω μια πολύ. Ωραία. Γυναίκα. " ..εννοώντας να. ένα. Ίχνος του Θεού .." ..
Και όταν βλέπετε μια πάρα πολύ άσχημη Γυναίκα ; " τον ταπωσε η εξυπνη δημοσιογράφος .
.Και ο Γιανναράς γέλασε μάλλον αμήχανα ...
Ε λοιπόν αυτά Δεν μου φαίνονται πολύ .....χριστιανικά ..Πλατωνικά ναι ..
Αλλά όχι Χριστιανικά και Ορθόδοξα .
Αλλά πάλι πού ξέρεις. .; Μπορεί όντως ο Θεός κάνει διακρίσεις και να αφήνει ως ίχνος του μόνο
. Πολύ
Όμορφες Γυναίκες
Ενώ οι άσχημες γυναίκες.
να είναι το ίχνος ενός. Κατώτερου θεού ...
ολιγον κομπογιαννιτικα μου φαίνονται αυτά και συγνώμη. .
.
